“Trục trặc” hàng đêm với giấc ngủ

Hơn tháng nay, hầu như sáng nào chị Kim Tuyến (39 tuổi, ở quận Hai Bà Trưng, Hà Nội) cũng thức dậy trong tình trạng lơ mơ, tay chân rã rời đến muốn không nhấc mình lên nổi. Đầu óc căng thẳng, ăn không ngon, ngủ không yên, người mệt nhoài mà đặt lưng xuống được một chút lại chị tỉnh giấc giữa chừng hoặc lim dim là thấy ác mộng... Hôm trước chị đang ngồi gõ máy đứng lên bỗng choáng váng ngã quỵ ra phòng khiến đồng nghiệp bị một phen hoảng hốt. Chị đành sắp xếp công việc để đến BV. Bạch Mai khám và được bác sĩ chẩn đoán là thiếu máu não.

Cũng gặp “trục trặc” về giấc ngủ, nhưng tình trạng của anh Hùng Cảnh (42 tuổi, ở Tân Bình, TP.HCM) còn nặng nề hơn. Mất ngủ thường xuyên làm anh trở nên mệt mỏi, chán chường công việc, trở nên cáu gắt. Tháng trước anh bỗng đâm đơn xin nghỉ việc với lý do “không thấy hứng thú làm việc” và ở nhà... vò đầu bứt trán, chẳng ngó ngàng gì đến vợ con. Vợ nói mãi anh mới chịu đến BV. Nguyễn Tri Phương khám. Sau khi siêu âm và chụp động mạch, anh được kết luận bị thiếu máu não làm rối loạn giấc ngủ và trầm cảm...

Theo các bác sĩ chuyên khoa thần kinh, rối loạn giấc ngủ rất hay gặp ở người thiếu máu não (hay còn gọi là thiểu năng tuần hoàn não). Do thiếu máu não, một số người có biểu hiện mất ngủ, ở người khác lại là rối loạn nhịp ngủ, lúc tối ngủ được, nửa đêm trằn trọc không ngủ, gần sáng lại ngủ. Người bị rối loạn giấc ngủ ít khi được ngủ sâu, hay gặp ác mộng hoặc có những cơn hoảng sợ về đêm, khi thức dậy vào sáng hôm sau luôn cảm thấy mệt mỏi chán chường, không muốn làm việc.

Khi ngủ sâu, não được nghỉ ngơi, các tế bào não được bảo dưỡng giúp phục hồi hệ thần kinh trung ương. Vì thế, mất ngủ kéo dài làm mệt mỏi toàn thân, tai nghe không rõ, trí nhớ giảm sút, tập trung kém, tinh thần bất ổn, dễ bị kích động, phiền muộn, thậm chí có thể mắc bệnh trầm cảm, giảm tuổi thọ, tăng nguy cơ bệnh tim, đột quỵ...

Tình trạng thiếu máu não ngoài làm rối loạn giấc ngủ còn gây ra nhiều biểu hiện khác trên sức khỏe con người như: đau đầu, hoa mắt, chóng mặt,ù tai, nặng tai, đau cứng cổ, mỏi gáy và vai, tê các chi...

Thiếu máu não thường là do hẹp các động mạch máu nuôi não như động mạch cảnh trong, động mạch đốt sống - thân nền... Dưới sự tấn công của gốc tự do, thành mạch máu bị tổn thương, dẫn đến sự hình thành và phát triển các mảng xơ vữa và cục huyết khối. Các tác nhân này làm hẹp động mạch, gây thiếu máu não, cản máu vận chuyển oxy và dưỡng chất đến não, làm tế bào thần kinh thiếu năng lượng để hoạt động, ảnh hưởng tới cấu trúc, tồn tại và phát triển của hệ thần kinh, gây ra những rối loạn cho cơ thể, điển hình là rối loạn giấc ngủ.

Trước thực trạng nhiều người mất ngủ vội vã “vồ” ngay đến thuốc an thần, các bác sĩ khuyến cáo khi gặp rối loạn giấc ngủ cần đi khám để được điều trị đúng cách, không nên tự dùng thuốc để rồi bị lệ thuộc vào thuốc. Theo thống kê tại Đức, tỷ lệ đột quỵ ở người quen dùng thuốc an thần cao gấp ba so với người không lệ thuộc thuốc.

Để ngăn ngừa tình trạng rối loạn giấc ngủ, cần cân bằng giữa công việc và nghỉ ngơi, chú ý dinh dưỡng đầy đủ, hợp lý và tập thể dục thường xuyên. Hạn chế dùng rượu bia, trước khi ngủ không nên sử dụng các thức uống có chất kích thích như trà, cà phê... Đồng thời, cần ngăn chặn và giảm thiểu các yếu tố tăng sinh gốc tự do - nguồn gốc gây nên thiếu máu não - như: căng thẳng tâm lý/ stress, thiếu dinh dưỡng, ô nhiễm môi trường, rượu bia, khói thuốc lá, chấn thương, nhiễm khuẩn, nhiễm phóng xạ...

Bên cạnh đó, cơ thể cũng cần được bổ sung các chất chống gốc tự do tốt cho não. Gần đây, các nhà khoa học Mỹ đã chiết xuất thành công chất chống gốc tự do từ thiên nhiên, nổi bật như Anthocyanin, Pterostilbene có trong Blueberry sinh trưởng ở Bắc Mỹ. Các chất này được chứng minh có khả năng tiêu diệt các gốc tự do gây hại trong mạch máu, ức chế quá trình viêm, tăng tổng hợp các men cần thiết, làm giảm hiện tượng xơ vữa và ngăn ngừa huyết khối. Qua đó, cải thiện tình trạng thiếu máu não, phục hồi chức năng truyền dẫn thần kinh và trả lại nhịp sinh học bình thường cho giấc ngủ.

Phi Anh