Gỡ "nút thắt" dinh dưỡng cho người đái tháo đường

Thách thức về dinh dưỡng cho người ĐTĐ Việt Nam

Ở Việt Nam, chỉ tính trong vòng 10 năm từ 2002-2012, tỷ lệ người ĐTĐ đã tăng 211%. Cùng với sử dụng thuốc, tập luyện nhẹ nhàng vừa sức hàng ngày, chế độ ăn là vấn đề quan trọng nhất trong điều trị ĐTĐ. Một chế độ dinh dưỡng hợp lý cho người ĐTĐ không những phải đáp ứng đầy đủ và cân đối dinh dưỡng để người ĐTĐ có đủ sức khỏe làm việc, vui chơi, sinh hoạt gần như người bình thường mà còn phải kiểm soát được đường huyết, duy trì nồng độ glucose trong máu ở mức giới hạn, cả khi đói và sau khi ăn.

Thực hiện được điều này là một thách thức lớn với người ĐTĐ Việt Nam. Bởi lẽ, thói quen ăn uống của người Việt luôn có nhiều tinh bột (cơm, bún, phở…). Nếu vẫn duy trì thói quen này, lượng đường huyết rất dễ tăng đột ngột sau khi ăn. Ngược lại, khi đột ngột chuyển sang chế độ “kiêng khem” (chỉ còn ăn 1 chén cơm/bữa thay vì 2-3 chén trước đó), người ĐTĐ thường cảm thấy mệt mỏi, uể oải, thèm ăn và không đủ năng lượng để thực hiện nhịp sinh hoạt năng động như trước đó. Bên cạnh đó, việc theo đuổi chế độ ăn kiêng đôi khi làm người ĐTĐ cảm thấy chán nản, áp lực và lạc lõng khi không thể thoải mái thưởng thức những bữa ăn bên người thân và bạn bè như trước.

Theo một khảo sát của Nielsen, có đến 91% người ĐTĐ tại Việt Nam cho rằng “thay đổi thói quen ăn uống” là thách thức lớn nhất với họ. Bên cạnh đó mức năng lượng trung bình mà người ĐTĐ tại Việt Nam nạp vào thấp hơn 70% năng lượng khuyến nghị mỗi ngày. Có nhiều nguyên nhân, trong đó việc chưa hiểu và chưa thiết lập được chế độ ăn chuyên biệt đầy đủ và cân đối cho mình đã khiến không ít người ĐTĐ chia sẻ họ thường thấy mệt mỏi và ngại tham gia vào các buổi đi chơi xa hay du lịch với gia đình bạn bè như trước đây. Kết quả khảo sát tại Việt Nam cho thấy, tỉ lệ người ĐTĐ sử dụng dinh dưỡng chuyên biệt để có dinh dưỡng cân đối và đầy đủ hàng ngày, đảm bảo nhịp sống năng động kể cả khi cần kiểm soát chặt chẽ đường huyết chỉ mới dừng ở con số 21%.

Để người ĐTĐ vẫn duy trì cuộc sống năng động

Để giúp người ĐTĐ cảm thấy thoải mái hơn với chế độ dinh dưỡng hàng ngày, Hiệp hội ĐTĐ Hoa Kỳ đã đưa ra khuyến nghị người ĐTĐ nên thực hiện liệu pháp dinh dưỡng chuyên biệt như một phần của kế hoạch quản lý bệnh của mình. Một chế độ ăn hợp lý cho người bệnh ĐTĐ mang đến những hiệu quả sau: đường huyết ổn định; cung cấp đủ số lượng và chất lượng các chất dinh dưỡng (béo, đạm, xơ); hỗ trợ sức khỏe tim mạch, hạn chế biến chứng đặc biệt là các biến chứng liên quan đến tim mạch và đảm bảo chất lượng cuộc sống bình thường cho người bệnh. Bên cạnh đó, các chuyên gia cho biết không có một thực đơn chuẩn cho tất cả vì chế độ dinh dưỡng sẽ tùy thuộc vào từng đối tượng, được tính toán dựa vào yếu tố tuổi tác, giới tính, chiều cao, cân nặng, tính chất công việc hàng ngày.

Ngoài việc nên tuân theo khẩu phần ăn dành cho người ĐTĐ theo khuyến nghị của Hiệp hội ĐTĐ Hoa Kỳ với 3 thành phần chính tinh bột chiếm khoảng 45-65%, đạm chiếm khoảng 15-20% và chất béo chiếm từ 25-35% tổng năng lượng hàng ngày, người ĐTĐ cần chú ý bổ sung vitamin, chất xơ có nhiều trong rau, củ, quả và trái cây "ít ngọt" vì những thành phần này sẽ góp phần ổn định đường huyết, giảm các chất béo và hỗ trợ tiêu hóa. Bên cạnh đó, để đảm bảo cung cấp đủ năng lượng và vi chất thiết yếu, người ĐTĐ nên sử dụng 1-2 khẩu phần thực phẩm chuyên biệt cho người ĐTĐ mỗi ngày. Lưu ý thực phẩm này cần có chỉ số đường huyết thấp (GI < = 55) nhưng vẫn đầy đủ các dưỡng chất cân bằng và đầy đủ cho cơ thể, ít chất béo bão hòa nhằm đảm bảo cân nặng ổn định cho người sử dụng.

Các sản phẩm dinh dưỡng chuyên biệt dành cho người bệnh đái tháo đường như Glucerna có chỉ số GI theo hướng dẫn của Hiệp hội ĐTĐ Hoa Kỳ đồng thời có hệ đường bột giải phóng chậm, đã được chứng minh lâm sàng là giúp ổn định đường huyết và giảm thiểu việc tăng chỉ số đường huyết sau khi ăn. Ngoài ra, Glucerna còn chứa 28 vitamin và khoáng chất mang đến dinh dưỡng đầy đủ cân đối, có thể thay thế bữa ăn cùng với dưỡng chất Omega 3 và MUFA giúp hỗ trợ tim mạch.

Khi thiết lập được một chế độ dinh dưỡng khoa học, phù hợp với tình trạng của mình, người ĐTĐ có thể hòa mình vào một nhịp sống năng động thường nhật mà không gặp trở ngại nào.

Phương Ngân