Tính toán của Hamas khi thả con tin "nhỏ giọt"

Sau khi bắt cóc hơn 200 con tin, Hamas cho tới nay đã thả 4 người theo từng cặp. Tới hôm 25/10, lực lượng này nói với các bên trung gian rằng họ sẵn sàng phóng thích nhiều người hơn nhưng yêu cầu Israel phải đảm bảo hàng viện trợ nhân đạo được vào Gaza đều đặn, đồng thời phải giảm cường độ không kích, Wall Street Journal dẫn lời các nguồn thạo tin.

"Những lần thả con tin nhỏ giọt như vậy sẽ câu giờ cho Hamas và bào mòn sự ủng hộ quốc tế đối với Israel", ông Tariq Kenney-Shawa, một nhà nghiên cứu chính sách Mỹ tại al-Shabaka, một viện chính sách tại Mỹ, nói.

Bằng cách trì hoãn cuộc tấn công trên bộ, dù chỉ là được một vài tuần, Hamas có thể chuẩn bị hàng phòng ngự tại Dải Gaza tốt hơn và bảo đảm sự sinh tồn của mình trong ngắn hạn.

Cho tới nay, Israel đang bao vây toàn diện Gaza, cắt điện, nước và nhiên liệu để đáp trả cuộc tấn công của Hamas vào hôm 7/10. Hàng nghìn người Israel và Palestine, chủ yếu là dân thường, đã chết trong cuộc xung đột, nhưng thương vong ngày một tăng của người dân Gaza sẽ tiếp tục làm suy yếu tiếng nói ủng hộ Israel.

Tới nay, Israel đã cho phép viện trợ nhân đạo vào Gaza nhưng vẫn cấm các lô hàng nhiên liệu vì lo ngại chúng sẽ được Hamas dùng vào mục đích quân sự.

Phương pháp tâm lý

Hiện chưa rõ Hamas đã lựa chọn 4 con tin được thả ra dựa trên tiêu chí nào. Cặp đầu tiên được thả là 2 công dân Mỹ, cặp thứ 2 là 2 người phụ nữ lớn tuổi người Israel.

Các chuyên gia cho rằng Hamas có thể giải thoát một số con tin là dân thường để đòi hỏi những nhượng bộ như viện trợ nhân đạo, trong khi vẫn giam cầm binh sĩ Israel để đòi phóng thích số lượng lớn tù nhân Palestine.

"Rốt cuộc thì những người lính, cả nam và nữ, là phần cốt lõi của hoạt động trao đổi. Hamas lúc này có sự tự do trong đàm phán và có thể kéo dài thời gian", ông Tamir Hayman, Chuẩn tướng dự bị trong quân đội Israel, cho biết.

"Họ đang nhỏ từng giọt để kéo dài sự đau khổ của các gia đình và xã hội Israel, cũng như để chiến dịch của mình đạt được thêm thành tựu", tướng Hayman, đồng thời là Giám đốc điều hành Viện Nghiên cứu An ninh Quốc gia của Israel, cho biết.

Tại Israel, việc 4 con tin đầu được thả đã nêu bật nỗi đau của gia đình có người thân bị bắt cóc. Họ kêu gọi Israel ngồi xuống đàm phán vì lo ngại người thân của họ có thể bị ảnh hưởng nếu bom đạn tiếp tục trút xuống Gaza.

"Tôi nghĩ Hamas đang chơi trò tâm lý với chúng tôi", Hadas Kalderon, 56 tuổi, đến từ một kibbutz gần Gaza, nói. Hai con của bà Kalderon - một bé trai 12 tuổi và một bé gái 16 tuổi - cùng chồng cũ đã bị bắt cóc. "Tôi lo sợ bất cứ hành động quân sự nào".

Quan chức cấp cao Hamas đã nói với các nhà đàm phán Ả-rập rằng họ không có ý định bắt giữ dân thường làm con tin trong nhiều tháng. Nhưng những người lính bị bắt làm tù binh sẽ chỉ được thả nếu Israel trả tự do cho 6.000 tù nhân Palestine đang bị giam giữ, họ nói.

Một quan chức cấp cao Hamas tham gia đàm phán nói với Wall Street Journal rằng nhóm này đã hạ thấp yêu cầu và không còn đòi trao đổi phụ nữ và trẻ em nước ngoài lấy phụ nữ và trẻ em Palestine bị giam tại Israel. Thay vào đó, nhóm yêu cầu nhiên liệu và viện trợ cho người dân Gaza.

Quan chức Hamas cho biết Liên Hợp Quốc sẽ đảm bảo nhiên liệu được chuyển đến bệnh viện và sử dụng cho mục đích dân sự. Các quan chức Liên Hợp Quốc cũng khẳng định nhiên liệu có thể được chuyển trực tiếp đến cơ quan này tại Gaza mà không có sự can thiệp của Hamas.

Khoảng thời gian eo hẹp

Trên thực tế, Hamas nhiều khả năng cũng muốn sớm "tống khứ" một số nhóm con tin lớn đang làm cạn kiệt nguồn lực của mình, theo các nhà phân tích và quan chức am hiểu các cuộc đàm phán. Nhóm chiến binh này không kỳ vọng sẽ bắt được nhiều người như vậy trong cuộc đột kích ngày 7/10, các nguồn tin tiết lộ.

"Tôi cảm thấy là Hamas - giới lãnh đạo chính trị và quân sự - muốn tống khứ các con tin dân thường càng sớm càng tốt", Gershon Baskin, một nhà đàm phán người Israel, người từng giúp dàn xếp thỏa thuận giữa Hamas và Israel để giải thoát 1 binh sĩ Israel và hơn 1.000 tù nhân Palestine, cho biết.

"Tôi cho rằng đó là gánh nặng lớn đối với công tác hậu cần của Hamas, do mục tiêu chính của họ là đối đầu với quân đội Israel sắp tiến vào Gaza", ông Baskin nói.

Việc 4 con tin được thả trong những ngày gần đây đã gây thêm áp lực lên Thủ tướng Benjamin Netanyahu phải đạt được thỏa thuận giải cứu con tin.

"Đã có rất nhiều phút giây thăng trầm trong những tuần qua trong quá trình phóng thích dân thường bị Hamas giam giữ. Mỗi khi chúng tôi nghĩ rằng sắp có đột phá thì một bên, thường là Israel, lại lùi bước vào phút chót", một quan chức cấp cao của Ai Cập cho biết.

Bà Mairav Zonszein, nhà phân tích cấp cao về Israel - Palestine của International Crisis Group, nhận định: "Tôi nghĩ rằng họ vẫn đang cố phân tích xem mình phải làm gì và họ đang rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan".

"Khung thời gian để đạt thỏa thuận con tin rất eo hẹp và nếu không thành công, khả năng đưa con tin quay trở lại ngày càng thấp hơn", bà Zonszein nói.