Quân đội Ai Cập đảo chính lật đổ Tổng thống Morsi

Tướng Abdul Fattah al-Sisi phát biểu trên truyền hình Ai Cập ngày 3/7.

Ông Sisi nói rằng Tổng thống Morsi "đã không đáp ứng các yêu cầu của người dân Ai Cập".

Những người biểu tình phản đối ông Morsi tại thủ đô Cairo đã tổ chức một cuộc ăn mừng lớn sau bài phát biểu của Tướng Sisi.

Nhưng cũng kể từ khi có thông báo của Tướng Sisi, các cuộc đụng độ đã bùng phát tại thành phố Marsa Matrouh ở phía bắc Ai Cập, làm ít nhất 4 người thiệt mạng.

Cuộc đảo chính của quân đội Ai Cập nhằm lật đổ Tổng thống Morsi diễn ra sau các cuộc biểu tình trên đường phố kéo dài 4 ngày liên tiếp nhằm phản đối ông Morsi - vị tổng thống dân bầu tự do đầu tiên của Ai Cập - và một tối hậu thư được quân đội đưa ra, vốn với hạn chót là trưa ngày 3/7.

Tối hậu thư đề nghị Tổng thống Morsi phải có giải pháp cho cuộc khủng hoảng chính trị trong vòng 48 giờ. Nếu tổng thống và các lãnh đạo đối lập trả lời những đòi hỏi của người dân, quân đội sẽ tự đề xuất một lộ trình hòa bình.

Các nguồn tin cho biết các lực lượng an ninh đã lục soát các văn phòng tại Cairo của kênh truyền hình Ai Cập Mubasher Misr thuộc đài al-Jazeera, bắt giữ vài nhân viên.

Một thông điệp được đăng tải trên trang Facebook của Tổng thống Morsi đã lên án động thái của quân đội là một "cuộc đảo chính quân sự".

Tuyên bố đề nghị người dân Ai Cập - cả dân sự lẫn quân sự - "tuân thủ hiến pháp và luật pháp và không ủng hộ cuộc đảo chính này".

Không rõ ông Morsi đang ở đâu, nhưng các nguồn tin trước đó cho biết các lực lượng an ninh đã áp đặt lệnh cấm đi lại đối với cả ông này và các quan chức hàng đầu khác của phong trào Anh em Hồi giáo.

"Lộ trình cho tương lai"

Tướng Sisi nói trên truyền hình quốc gia rằng quân đội không thể im lặng và bù nhìn trước nguyện vọng của đa số người dân Ai Cập.

Ông Sisi đã nói về một lộ trình mới cho tương lai và rằng chánh án Tòa án hiến pháp tối cao Adli Mansour đã được giao nhiệm vụ "điều hành đất nước trong giai đoạn chuyển tiếp cho tới khi một tổng thống mới được bầu".

Sau bài phát biểu của Tướng Sisi, Thượng phụ Tawadros II, người đứng Giáo hội Chính Thống giáo Coptic Ai Cập, và nhân vật hàng đầu của đối lập Mohammed ElBaradei đã có các bài phát biểu ngắn trên truyền hình về lộ trình mới cho tương lai của Ai Cập mà họ đồng ý với quân đội.

Ông Morsi mới nắm quyền được một năm.

Phóng viên của hãng tin BBC đã nhìn thấy 8 xe bọc thép chở quân nhân đang trên đường tới Đại học Cairo ở Giza, nơi một trong những cuộc tuần hành chính ủng hộ ông Morsi đang được tổ chức.

Trong khi đó, hàng chục nghìn người biểu tình phản đối ông Morsi đã ăn mừng vào đêm qua, với những màn bắn pháo hoa rực sáng bầu trời và các tài xế bấm còi inh ỏi trong sự phấn khích.

Nhưng những người ủng hộ Tổng thống Morsi ở những nơi khác của Cairo được cho là đã hô lớn: "Hãy nói không với sự kiểm soát của quân đội".

Ông Morsi trở thành tổng thống dân sự và Hồi giáo đầu tiên của Ai Cập hôm 30/6/2012, sau khi giành chiến thắng trong một cuộc bầu cử được xem là tự do và công bằng sau cuộc nổi dậy năm 2011 vốn lật đổ Tổng thống Hosni Mubarak.

Tuy nhiên, nhiệm kỳ của ông Morsi đã vấp phải tình trạng bất ổn chính trị liên miên và nền kinh tế trì trệ.

Phong trào đối lập Tamarod đã kêu gọi tổ chức các cuộc biểu tình lớn hồi cuối tuần qua, vốn dẫn tới sự can thiệp của quân đội, nhằm phản đối với các điều kiện kinh tế và xã hội ngày càng xấu đi.

Nhưng tâm lý ngày càng bất bình với Tổng thống Morsi đã có từ tháng 11 năm ngoái, khi ông Morsi ban hành một tuyên bố hiến pháp sửa đổi gây tranh cãi nhằm thâu tóm quyền lực.