Obama cảnh báo Trung Quốc, ủng hộ Philippines

Ông Obama phát biểu trước các binh sĩ Mỹ và Philippines tại căn cứ Bonifacio ở Manila ngày 29/4.

“Chúng tôi tin rằng các quốc gia và người dân có quyền sống trong hòa bình và an ninh, và chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của họ phải được tôn trọng”, nhà lãnh đạo Mỹ nói.

“Chúng tôi tin rằng luật pháp quốc tế phải được giữ vững, tự do hàng hải phải được duy trì và thương mại không bị cản trở. Chúng tôi tin các tranh chấp phải được giải quyết thông qua hòa bình, không phải bằng sự hăm dọa hay vũ lực”.

Philippines hiện đang đã vướng vào một cuộc tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc ở Biển Đông.

Trung Quốc đơn phương tuyên bố chủ quyền với gần như toàn bộ Biển Đông, thậm chí các vùng biển và đảo gần các quốc gia láng giềng.

Philippines, vốn có một trong những nền quân đội yếu nhất khu vực, đã nhiều lần kêu gọi Mỹ - đồng minh lâu đời - trợ giúp nước này trong bối cảnh Bắc Kinh gia tăng sức ép ngoại giao và quân sự để giành quyền kiểm soát các khu vực tranh chấp.

Ngày 27/4, Philippines và Mỹ đã ký kết một thỏa thuận cho phép quân đội Mỹ hiện diện nhiều hơn tại các căn cứ của Philippines.

“Hiệp ước này khẳng định cam kết của hai đất nước chúng ta, và tôi muốn trích dẫn câu “quyết tâm chung nhằm bảo vệ chính chúng ta khỏi các vụ tấn công có vũ trang từ bên ngoài”, ông Obama nói.

“Và không kẻ gây hấn tiềm tàng nào có thể ảo tưởng rằng chúng ta sẽ đơn độc. Nói cách khác, cam kết của chúng tôi nhằm bảo vệ Philippines là đanh thép. Mỹ sẽ giữ vững cam kết đó vì các đồng minh không bao giờ đơn độc”, nhà lãnh đạo Mỹ nhấn mạnh.

Tuy nhiên, ông Obama không đề cập cụ thể tới việc trợ giúp Philippines trong trường hợp xảy ra một cuộc xung đột vì các khu vực tranh chấp ở Biển Đông, như giới chức Philippines mong đợi.

Trong chặng dừng chân đầu tiên của chuyến công du châu Á ở Tokyo, ông Obama cũng đưa ra cam kết ủng hộ tương tự đối với Nhật Bản, vốn vướng vào một cuộc tranh chấp lãnh thổ riêng rẽ với Trung Quốc ở Hoa Đông.

Quan điểm của ông Obama về Philippines là một phần trong lập trường cứng rắn mà ông muốn chứng tỏ trong suốt chuyến công du châu Á lần này: trấn an các đồng minh vốn ngày càng lo ngại về Trung Quốc mà không “chọc giận” ban lãnh đạo tại Bắc Kinh.

Trong khi đưa ra cam kết bảo vệ Nhật và Philippines, ông Obama cũng khẳng định rằng Mỹ không tìm cách đối đầu hoặc kiềm chế Trung Quốc.

Trung Quốc: Không nên tin những “lời hứa ngọt ngào” của Obama

Trong khi đó, một bài xã luận trên tờ China Daily của Trung Quốc ngày 29/4 viết rằng giới chức Bắc Kinh không tin các cam kết của ông Obama là thật.

“Ngày càng thấy rõ rằng Washington đang xem Bắc Kinh là đối thủ”, bài báo viết.

“Với việc ông Obama tái cam đoan với các đồng minh về sự bảo vệ của Mỹ trong trường hợp xảy ra bất kỳ xung đột nào với Trung Quốc, rõ ràng là giờ đây Washington không còn muốn che giấu nỗ lực nhằm kiềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực”.

Bài xã luận cũng cảnh báo rằng không nên tin những “lời hứa ngọt ngào” của ông Obama về một mối quan hệ mới, mang tính xây dựng giữa Mỹ và Trung Quốc, và thay vào đó nên chỉ ra điều mà tờ báo này miêu tả là một “thực tế địa chính trị tàn nhẫn”.

“Kéo bè kéo cánh với các đồng minh hay gây phiền hà, Mỹ đang tự cho thấy là một mối đe dọa an ninh với Trung Quốc”, bài báo viết.

Tuy nhiên, cũng có những phàn nàn tại Philippines rằng ông Obama không đưa ra đề nghị trợ giúp rõ ràng cho Manila trong trường hợp xảy ra xung đột tại Biển Đông. Điều này phản ánh thế khó ông Obama trong việc duy trì sự cân bằng.

“Không có cam kết cụ thể từ phía Mỹ nhằm bảo vệ Phililippines”, Philippine Daily Inquirer, một trong những tờ báo hàng đầu của Phippines, giật tít sau khi ông Obama gặp Tổng thống Benigno Aquino hôm 28/4 nhưng không cam kết ủng hộ Manila ở Biển Đông.

Và sau bài phát biểu của ông Obama hôm nay, đồng minh của ông Aquino, Thượng nghị sĩ Antonio Trillanes, cho biết ban lãnh đạo Philippines giờ đây đã biết rằng các binh sĩ Mỹ sẽ không tham gia cùng các binh sĩ Philippines nếu xảy ra xung đột với Trung Quốc ở Biển Đông.

“Vì vậy, ít nhất chúng ta cũng hiểu rõ rằng không có sự kỳ vọng nào. Chúng ta phải tự thân vận động”, ông Trillanes.

An Bình