“Ngài trong sạch” bị điều tra tham nhũng

Đại diện Cục Điều tra Trung ương Ấn Độ (CBI) cho biết, tòa án xác định ông Manmohan Singh là một trong những nghi can dính líu tới vụ tham nhũng xảy ra trong thời gian ông ngồi ghế Thủ tướng từ năm 2004 đến năm 2014. CBI đã mở cuộc điều tra sau khi kiểm toán nhà nước Ấn Độ cáo buộc Bộ Than của nước này nhận hối lộ để cấp giấy phép khai thác gần 220 mỏ than cho các công ty không đạt tiêu chuẩn, gây thiệt hại cho ngân sách hàng tỷ USD. Năm 2012, Tổng kiểm toán Ấn Độ tuyên bố ngân sách đã mất 33 tỷ USD vì các giấy phép khai thác than “được bán rẻ”.

Cựu thủ tướng Manmohan Singh bị buộc tội tham nhũng trong vụ cấp giấy phép khai thác mỏ than Talabira-II ở bang Orissa. Trong số các nghi phạm có cả tỷ phú Kumar Mangalam Birla - người sở hữu công ty giành được giấy phép khai thác này. Cựu Bộ trưởng Bộ ThanP.C.Parakh cũng từng bị các nhà điều tra “sờ gáy” vì bị tình nghi giúp công ty Hindalco của tỷ phú Birla giành được hợp đồng khai thác than đá ở mỏ Talabira-II hồi năm 2005 mà không thông qua đấu thầu. Hồi tháng 1-2015, CBI cũng đã thẩm vấn cựu Thủ tướng Manmohan Singh về vụ việc nhưng ông khẳng định quy trình phê duyệt hoàn toàn tuân thủ đúng pháp luật.

Đáng chú ý là cho đến thời điểm cựu Thủ tướng Manmohan Singh bị tòa án triệu tập, CBI chưa tìm thấy bất cứ bằng chứng nào để có thể dẫn tới khởi tố ông. Cựu thủ tướng Manmohan Singh, 82 tuổi, luôn khẳng định mình vô tội. Ông cũng bày tỏ sự bức xúc khi bị tòa án triệu tập nhưng thừa nhận “đó là một phần cuộc sống” và là cơ hội để toàn bộ vụ việc được làm sáng tỏ.

Đối mặt với án tham nhũng và cáo buộc bội tín, cựu thủ tướng có biệt danh “Ngài trong sạch” khi còn ở chiếc ghế quyền lực, có thể phải ngồi tù chung thân. Uy tín của Cựu thủ tướng Manmohan Singh bị tổn hại nghiêm trọng trong nhiệm kỳ hai khi Chính phủ của ông chao đảo vì các vụ án tham nhũng quy mô lớn liên tục bị phanh phui.

Phần lớn các giấy phép khai thác tại các mỏ than do Chính phủ dưới thời ông cầm quyền cấp từ năm 1993 đều bị Tòa án tối cao Ấn Độ bãi bỏ vào năm 2014, với lý do được đưa ra là “không công bằng và minh bạch” và không được đấu thầu cạnh tranh theo quy định. Tòa án cũng cho rằng, các giấy phép này đã được cấp một cách trái phép.

Ấn Độ là một trong những nhà sản xuất than lớn nhất thế giới. Than chiếm hơn một nửa nhu cầu năng lượng thương mại của nước này, chủ yếu phục vụ sản xuất điện, chế tạo thép và xi măng. Vì vậy hoạt động khai thác và kinh doanh trong lĩnh vực này đưa lại những nguồn lợi nhuận khổng lồ. Trong đó, các công ty tư nhân và nhà nước thu lợi nhiều nhất từ việc phân bổ các giấy phép khai thác.

Trước đây, Công ty than Ấn Độ (CIL) thuộc sở hữu nhà nước là cơ quan duy nhất được phép bán than ở Ấn Độ. Nhưng sau khi chính phủ do đảng Quốc đại lên cầm quyền vào năm 2004, chính phủ nhận thấy CIL không thể sản xuất đủ than để đáp ứng nhu cầu của các nhà máy nhiệt điện mới của đất nước nên quyết định cấp thêm mỏ than cho cả các công ty tư nhân lẫn nhà nước nhằm giúp họ sản xuất điện cho nhu cầu sử dụng của chính mình. Tuy nhiên, hoạt động này bị cáo buộc là đã thực hiện không minh bạch. Báo chí tiết lộ có các hành vi vận động hành lang để các mỏ than được cấp cho các công ty tư nhân đặc biệt. Một số công ty tư nhân đã giành được giấy phép khai thác ở những mỏ than chứa nhiều than vượt quá nhu cầu năng lượng cần thiết để sản xuất điện cho chính họ. Một số hãng tư nhân còn bị cáo buộc đã bán than trái phép dùng cho nhu cầu sử dụng của mình ra thị trường.

Các chính trị gia đối lập nhân vụ việc tham nhũng trong ngành than bị đưa ra ánh sáng vào thời điểm đó đã cáo buộc Chính phủ của ông Manmohan Singh “cướp phá đất nước” bằng cách bán các mỏ than cho các công ty mà không qua đấu thầu. Chính phủ của tân Thủ tướng Ấn Độ Modi đã tiến hành kiểm toán lại hoạt động cấp giấy phép khai thác các mỏ than với hy vọng sẽ tìm ra giá trị đích thực của trữ lượng khoáng sản này.