Mosul - trận chiến then chốt để tiêu diệt IS

Mosul là thành phố lớn thứ hai của Iraq, cách thủ đô Baghdad khoảng 400km và có vị trí địa chiến lược hết sức quan trọng, kết nối phía Bắc Iraq và phía Đông Syria. Từ khi bị IS kiểm soát vào tháng 6/2014 đến nay, Mosul trở thành thành trì chủ chốt của lực lượng này tại Iraq. Tại Mosul hiện có khoảng 3.500 đến 5.000 phiến quân IS, gồm cả người Iraq và người nước ngoài. Dù tổ đã đánh mất nhiều khu vực lãnh thổ trong thời gian qua, nhưng IS vẫn giữ chặt quyền kiểm soát thành phố Mosul.

Một quan chức cấp cao Iraq từng khẳng định, muốn làm suy yếu và tiến tới tiêu diệt hoàn toàn IS tại Iraq và Syria, việc đầu tiên quân đội Iraq và liên quân quốc tế cần tiến hành là đánh chiếm Mosul, bởi đây không chỉ là một thành phố lớn mà còn có ý nghĩa về tinh thần rất lớn đối với cả Chính phủ Iraq lẫn lực lượng khủng bố. Từ tháng 7/2015 đến nay, Mosul là mặt trận được mở ra cuối cùng sau khi lực lượng liên quân tiến hành hàng loạt chiến dịch tái chiếm nhiều thành phố chủ chốt như Fallujah, Ramadi… mà IS từng chiếm đóng trên lãnh thổ Iraq và Syria.

Quân đội Iraq cùng các đồng minh đã siết chặt vòng vây tại Mosul. (Nguồn: Getnewsviews)

Phát động chiến dịch giải phóng Mosul

Ngày 17/10, Thủ tướng kiêm Tổng Tư lệnh Các Lực lượng Vũ trang Iraq Haider al-Abadi thông báo chính thức bắt đầu các chiến dịch giành lại quyền kiểm soát thành phố Mosul ở miền Bắc từ IS.

Phát biểu trên truyền hình Iraq, ông Haider al-Abadi tuyên bố “thời điểm chiến thắng đã đến và các chiến dịch giải phóng Mosul khỏi bạo lực và khủng bố của IS đã bắt đầu”. Ông Abani cũng cho biết lực lượng dẫn đầu chiến dịch giải phóng là quân đội Iraq cùng với cảnh sát quốc gia.

Trong khi đó, từ Washington, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ash Carter tuyên bố đây là thời điểm quyết định trong chiến dịch giải phóng Mosul nhằm đẩy lùi và tiêu diệt IS. Ông bày tỏ tin tưởng rằng, quân đội Iraq sẽ giành chiến thắng và giải phóng thành phố Mosul cũng như phần còn lại ở Iraq. Lãnh đạo Lầu Năm Góc cũng cam kết tiếp tục ủng hộ Iraq, đồng thời nhấn mạnh rằng, Mỹ và liên minh quốc tế luôn sẵn sàng hỗ trợ các lực lượng an ninh Iraq và người dân nước này trong cuộc chiến khó khăn phía trước.

Ngày 18/10, các nguồn tin quân sự cho biết lực lượng an ninh Iraq đã giành lại 9 ngôi làng từ tay IS trong khuôn khổ chiến dịch giải phóng Mosul. Trong khi đó, được sự yểm trợ của các cuộc không kích của liên quân quốc tế và quân chính phủ Iraq, lực lượng hỗn hợp gồm nhóm an ninh người Kurd, các đơn vị bán quân sự Hashd Shaabi đã tiến công và giải phóng nhiều khu vực xung quanh thành phố Mosul, trong đó có các thị trấn Bashiqa và Himdaniyah, phía Đông Bắc thành phố.

Trước đó, trong vòng nhiều tháng nay, các lực lượng đồng minh và quân đội Iraq cũng đã siết chặt vòng vây tại Mosul. Trung tâm điều hành giải phóng Nineveh đã được thành lập với nhiều cố vấn quân sự Mỹ và Anh để điều phối các hoạt động tấn công. Mỹ triển khai một đơn vị pháo binh yểm trợ hỏa lực cho các hoạt động ở phía Nam Mosul. Chính phủ Iraq mong muốn kết thúc chiến dịch trong vòng một tuần nhưng cũng đã chuẩn bị tinh thần cho cuộc tổng tấn công có thể sẽ kéo dài nhiều tháng.

Cuộc chiến khó khăn

Các nhà phân tích cho rằng, nếu các chiến dịch tái chiếm Fallujah và Ramadi từ tay IS chỉ là những cuộc vây hãm thì chiến dịch tái chiếm Mosul được nhận định sẽ là một trận quyết chiến. Dự kiến, đây sẽ là cuộc chiến lớn nhất tại Iraq kể từ năm 2003, thời điểm Mỹ tấn công quốc gia Trung Đông này.

Nếu giành lại được Mosul, lực lượng chính phủ Iraq có thể thu hồi một nửa diện tích mà IS đã chiếm giữ ở miền Bắc nước này, từ đó có thể chặn đứng tuyến đường di chuyển của các tay súng và vận tải vũ khí giữa các nước. Quan trọng hơn, đánh bại IS tại Mosul sẽ là thắng lợi lớn đối với chính quyền của Thủ tướng al-Abadi trong bối cảnh phải đấu tranh để giành lấy sự tín nhiệm của người dân. Kết thúc sự thống trị của IS ở Mosul cũng đồng nghĩa với việc Chính phủ Iraq lấy lại được một khu vực giàu tiềm năng dầu mỏ.

Tuy nhiên, Điều phối viên Nhân đạo của Liên hợp quốc (LHQ) tại Iraq Lise Grande cảnh báo cuộc tổng tấn công của các lực lượng chính phủ Iraq nhằm giành lại thành phố Mosul từ IS có thể gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng. Báo cáo của LHQ cho biết, có tới 1,5 triệu người vẫn đang mắc kẹt tại Mosul và giao tranh có thể khiến 1 triệu người phải đi sơ tán. Do đó, các nhu cầu thiết yếu như lương thực, nước uống, quần áo và nơi trú ẩn sẽ rất lớn.

LHQ cảnh báo khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng tại Mosul. (Nguồn: LA Times)

Điều phối viên LHQ Grande nêu rõ, các tổ chức nhân đạo đang khẩn trương hỗ trợ người dân Iraq nhằm đáp ứng các nhu cầu tối thiểu. Tuy nhiên, trong kịch bản xấu nhất, LHQ dự kiến một hoạt động cứu trợ nhân đạo quy mô lớn nhất và phức tạp nhất trên thế giới trong năm 2016.

Mosul sẽ chứng kiến trận quyết chiến của quân đội Iraq và lực lượng IS. Tái chiếm được "thành trì cuối cùng" này, quân đội Iraq sẽ đặt dấu chấm hết cho IS tại quốc gia này. Nhưng ngược lại, nếu chiến dịch giải phóng Mosul thất bại, những thành quả trước đó mà quân chính phủ giành được rất dễ trở nên vô nghĩa và IS sẽ có thể lại đánh chiếm Ramadi và nhiều thành phố có ý nghĩa chiến lược khác. Khi đó, người dân Iraq sẽ là những người gánh chịu nhiều đau khổ nhất và các mối đe dọa khủng bố sẽ tiếp tục gia tăng trên toàn thế giới.

Với quyết tâm lớn của quân đội Iraq, không chỉ quốc gia này mà cả cộng đồng quốc tế cũng mong chờ một thắng lợi của Baghdad ở Mosul để tạo một bước ngoặt lớn trong cuộc chiến chống IS trên toàn cầu.

Theo Thanh Lâm/ AFP

Thế giới và Việt Nam