Mitt Romney và cuộc đua chiếc ghế phó tổng thống Mỹ

Nếu đắc cử, ông John McCain sẽ tròn 72 tuổi vào tháng 1/2009 và trở thành tổng thống cao tuổi nhất trong lịch sử nước Mỹ khi bắt đầu nhiệm kỳ đầu tiên. Cho dù ông McCain thường nói đùa về tuổi tác và lấy dẫn chứng về mẹ ông sống rất thọ (năm nay 96 tuổi) nhưng vấn đề tuổi tác của ứng cử viên này cũng khiến nhiều cử tri quan tâm, đặc biệt trong năm 2000 ông đã phải trải qua một đợt điều trị bệnh ung thư da. Nhiều chuyên gia nhận định, ông McCain sẽ phải lựa chọn một phó tổng thống trẻ tuổi để lấp đi yếu điểm tuổi tác của mình.

Đây cũng là một vị trí quan trọng vì Hiến pháp Mỹ quy định, trong trường hợp tổng thống buộc phải từ chức hay không may qua đời, phó tổng thống sẽ trở thành tổng thống. Nhưng rất có thể lựa chọn của ông McCain còn phụ thuộc vào cá tính của đối thủ. Một phụ nữ như thượng nghị sĩ bang Texas Kay Bailey Hutchinson có thể sẽ được chọn nếu ông McCain phải đối chọi với bà Hillary.

Tuy nhiên, gần đây giới chính trị Mỹ đặc biệt quan tâm đến cựu ứng viên tổng thống thuộc đảng Cộng hoà Mitt Romney, người đang vận động tranh cử cho chức phó tổng thống và rất có thể là cho cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2012 hay 2016. Hai tháng sau khi tuyên bố rút lui, cựu thống đốc bang Massachusetts nổi lên là gương mặt ủng hộ nhiệt tình cho ông John McCain nhất với những hứa hẹn về tài chính (ủng hộ 15 triệu USD) và bằng lời nói (ủng hộ ông McCain trong mọi cuộc tranh luận cũng như trong các cuộc mít tinh trên toàn nước Mỹ).

Ngày 10/4, ông Romney cũng đến Lancaster, bang Pennylvania để vận động tranh cử cho ông McCain. Trong bài diễn văn ủng hộ ông McCain đọc trước các thành viên đảng Cộng hoà, ông Romney đã đề cập đến nhiều chủ đề khác nhau như y tế, hôn nhân đồng tính hay nguy cơ về các phần tử Hồi giáo cấp tiến bạo lực. Ông Romney cũng được nhiệt liệt hoan nghênh khi lên tiếng bênh vực Tổng thống Bush: “Ông ấy đã cho chúng ta sống an toàn trong những năm vừa qua”, ông Romney phát biểu và không quên nhấn mạnh ông McCain cũng có thể làm được điều tương tự.

Trước đây, hai ông McCain và Romney ganh đua nhau rất sát, nhưng hiện nay ông Romney lại cho rằng, mỗi thành viên đảng Cộng hoà nên cảm thấy vinh dự khi là ứng viên cho vị trí phó tổng thống của ông McCain, trong đó có ông. Khi được hỏi liệu ông có là ứng viên sáng giá nhất cho vị trí này, ông Romney có đã lẩn tránh mà chỉ tuyên bố: “Đến thời điểm này, mục tiêu của tôi là tập hợp mọi ủng hộ mà thượng nghị sĩ McCain cần để chiến thắng trong cuộc bầu cử này. Ông ấy sẽ chọn ra trong số những nhân vật có uy tín cho vị trí thứ hai trong Nhà Trắng”.

Ông Romney đã quá mạo hiểm trong vụ đầu tư chính trị này? Trở thành phó tổng thống, Romney sẽ có nhiều lợi thế lý tưởng trong trường hợp ông McCain tái tranh cử nhiệm kỳ hai khi mới 69 tuổi vào năm 2016. Nếu ứng cử viên đảng Dân chủ giành thắng lợi, chắc chắn ông Romney sẽ là ứng cử viên đảng Cộng hoà đủ khả năng tranh cử với tổng thống hết nhiệm kỳ vào năm 2012.

Tuy tuyên bố rút lui khỏi cuộc đua vào ngày 7/2 vừa qua, ông Romney vẫn duy trì chỗ dựa chính trị bằng việc giữ quan hệ với những người ủng hộ và đồng minh tài chính. Ông dự định thành lập một uỷ ban hành động chính trị với mục đích cung cấp tài chính cho các ứng cử viên muốn trở thành đảng viên đảng Cộng hoà.

Theo Eric Fehrnstrom, phát ngôn viên tranh cử của ông Romney cho hay: “Chúng tôi đã nói về việc thành lập một cơ quan có thể cho phép thống đốc vẫn tham gia vào đời sống chính trị  tích cực sau khi bầu cử tổng thống kết thúc”. Giai đoạn đầu của chiến dịch tranh cử tổng thống, ông Romney là ứng viên nặng ký đối với John McCain, với quỹ tài chính lớn hơn so với của thượng nghị sĩ bang Azorina và mạnh tay chi đến 47 triệu USD trong vốn tài sản riêng, tập hợp được 294 đại biểu. Ông McCain luôn chỉ trích kinh nghiệm yếu kém của ông Romney trong chính sách đối ngoại, trong khi ông Romney luôn nhấn mạnh đến chuyện ông McCain từng thừa nhận kinh tế không phải là điểm mạnh của mình.

Ngày 10/4, chủ tịch đảng Dân chủ Howard Dean gián tiếp có lời khen ngợi ông Romney. “Các bạn biết không, thẳng thắn mà nói, Mitt Romney từng là ứng viên mà tôi e ngại nhất, bởi ông ấy có tiền, có sức khoẻ và biết cách thể hiện rõ ràng, sẵn sàng nói ra mọi điều bất chấp mọi thứ”. Ông Romney quay sang ủng hộ McCain một tuần sau khi tuyên bố bỏ cuộc. Tháng trước, hai ông đã cùng có cuộc gặp với những người ủng hộ quỹ ở Utah và Colorado, hai bang miền tây nước Mỹ, nơi mà đảng Cộng hoà chắc chắn sẽ giành thắng lợi trong cuộc bầu cử tháng 11 tới. Những người từng ủng hộ ông Romney tuyên bố sẽ ủng hộ cho ông McCain, đáng chú ý là cựu Chủ tịch hội đồng quản trị kiêm giám đốc điều hành eBay, bà Meg Whitman từng là giám đốc tài chính của ông Romney nay đã chuyển sang làm giám đốc tài chính cho ông McCain. Một cựu đồng giám đốc tài chính khác của ông Romney là L.E Simmons là nhà tổ chức đại dạ tiệc quyên  tiền ủng hộ cho ông McCain ở Houston ngày 10/5.

Tuy nhiên, một ngày trước khi diễn ra sự kiện trên, ông Romney sẽ tận cụng cơ hội để gặp lại các chiến hữu tại Houston trong giai điệu các bài hát do ban nhạc Beach Boys trình bày. Giám đốc tài chính hiện nay của ông Romney, Eric Tanenblatt nói rằng, các khách mời trong bữa tiệc quyên tiền vừa mới được tổ chức gần vì McCain đã nói rất nhiều về một viễn cảnh hai ứng viên từng là đối thủ sẽ sát cánh bên nhau. Tuy nhiên, các thành viên đảng Cộng hoà ở miền nam nước Mỹ rất bảo thủ và ông Romney rất “được lòng” nhiều thành viên của đảng ở đây. Tuy nhiên, một số người theo chủ trương tân bảo thủ không ủng hộ viễn cảnh này đã viết đơn khiếu nại chống McCain trên trang NoMittVP.com và trên nhiều trang báo của các thành phố nơi ông McCain vận động.

Những người phản đối cho rằng, nếu ông Romney được chọn làm phó tổng thống, nhiều cử tri xã hội bảo thủ cho rằng các giá trị của họ đã bị đảng Cộng hoà chối bỏ và vào tháng 11 tới, họ sẽ không đi bỏ phiếu hoặc phản đối việc này thông qua lá phiếu. Theo họ, người thích hợp nhất với vị trí phó tổng thống của ông McCain là ông Mike Huckabee - thống đốc bang Arkansas, hoặc hai thống đốc khác là ông Jon Huntsman Jr (bang Utah) và Mark Sanford (Nam Carolina). Chưa kể đến nhiều ứng viên tiềm năng khác như thống đốc Tim Pawlenty (bang Minnesota), ông Rob Portman, cựu nghị sĩ bang Ohio và từng là Giám đốc ngân sách của Nhà Trắng hay Ngoại trưởng Mỹ Condoleezza Rice

Ông Romney và các cộng sự phớt lờ các phản đổi trên và tiếp tục tiến về phía trước để tham gia vận động tranh cử trong chương trình phát thanh quốc gia của phát thanh viên lừng danh Paul Harvey.

Ngọc Nhàn

Theo Newsweek, AFP