Máy bay chiến lược Tu-160 Nga gặp trở ngại lớn sau vụ tấn công của Ukraine

Đêm 8/1, Ukraine thực hiện cuộc tấn công tầm xa nhắm vào một mục tiêu đặc biệt ở Nga: cơ sở lưu trữ Kombinat Kristall trực thuộc Kho dự trữ liên bang (Rosrezerv). 

Đây là kho lưu trữ nhiên liệu cho lực lượng không quân chiến lược của Nga đặt tại Căn cứ Không quân Engels gần đó, thuộc vùng Saratov.

Cảnh quay từ hiện trường ghi nhận một đám cháy lớn đã bao phủ gần như toàn bộ kho dự trữ gồm rất nhiều thùng chứa nhiên liệu. Chính quyền địa phương xác nhận nó đã bị máy bay không người lái tầm xa của Ukraine tấn công.

Vụ tập kích bất ngờ này rất có thể sẽ ảnh hưởng lớn đến khả năng sẵn sàng chiến đấu của các máy bay đang đậu tại căn cứ không quân Engels, đặc biệt là số máy bay ném bom chiến lược Tu-95MS và Tu-160 thuộc biên chế của Sư đoàn Không quân ném bom hạng nặng số 22.

Cần biết rằng, trong khi Tu-95MS sử dụng các nhiên liệu phản lực thông thường (T-1, TS, RT) thì Tu-160 lại cần tới loại nhiên liệu đặc biệt có độ đậm đặc cao T-8V.

Là loại nhiên liệu hàng không chuyên dụng, T-8V chính là thứ tạo nên màu vàng đậm, đặc trưng của những luồng khí thải phát ra từ 4 động cơ NK-32 của Tu-160. Trên thực tế, T-8V được chế tạo dành riêng cho loại động cơ này.

T-8V rất khó sản xuất vì nó chỉ được chế biến tại một số ít nhà máy lọc dầu trên khắp nước Nga. Vì vậy, thiệt hại mà vụ tấn công của Ukraine gây ra rõ ràng là một trở ngại đáng kể về mặt hậu cần.

Không giống các nhiên liệu hàng không tiêu chuẩn, T-8V phải đạt độ ổn định ở cả nhiệt độ cực thấp và cực cao. Các thông số kỹ thuật như vậy khiến quá trình sản xuất trở nên khó khăn hơn nhiều, vì nó liên quan đến các phản ứng hóa học phức tạp và nhiều giai đoạn tinh chế dầu thô.

Quy trình sản xuất T-8V rất ngặt nghèo, bởi không phải nhà máy lọc dầu nào cũng đủ điều kiện. Thời Liên Xô, nhiên liệu đậm đặc dạng này chỉ được sản xuất tại các nhà máy hóa dầu ở Angarsk (công ty hóa dầu Angarsk hiện nay) và Orsk (nay là Orsknefteorgsintez).

Không quân Nga đang nỗ lực mở rộng phi đội Tu-160, với kế hoạch tăng số lượng máy bay hoạt động từ 20 lên 70 chiếc trong vài năm tới.

Căn cứ không quân Engels, bản thân nó đã là một vị trí có tầm quan trọng chiến lược, lại là nơi đặt một phần lớn các máy bay ném bom Tu-160, khiến đây trở thành một điểm nút quan trọng trong hệ thống cơ sở hạ tầng quân sự của Nga. 

Bằng cách tấn công vào nguồn cung cấp nhiên liệu, Ukraine đã gây ra sự gián đoạn đối với một trong những tài sản hùng mạnh nhất của Nga.

Dù gặp phải không ít thách thức trong quá trình sản xuất và tốn kém về mặt kinh tế, Bộ Quốc phòng Nga vẫn tập trung vào việc tăng cường khả năng răn đe hạt nhân cho Tu-160, ngay cả khi quy mô của đội bay vẫn tương đối nhỏ.

Trên thực tế, Nga rất hiếm khi sử dụng máy bay ném bom Tu-160 để tấn công Ukraine. Lần gần nhất dòng máy bay khổng lồ này được triển khai thực hiện nhiệm vụ phóng tên lửa là trong cuộc tấn công trên không ngày 17/11/2024 và đây cũng là lần triển khai đầu tiên như vậy sau 550 ngày không hoạt động.

Xét tới độ khan hiếm của nhiên liệu T-8V, nên nếu bị máy bay không người lái Ukraine tấn công phá hủy, Tu-160 có thể bị đình chỉ bay hoàn toàn hoặc hoạt động của chúng sẽ bị hạn chế đáng kể.

Những hành động này là một phần trong chiến lược rộng lớn hơn của Ukraine nhằm làm suy yếu thế trận quân sự của Nga và vô hiệu hóa khả năng thể hiện sức mạnh của Moscow, đặc biệt là trong lĩnh vực răn đe hạt nhân.