Lý Quang Diệu và ảnh hưởng đối với Trung Quốc

 

Ngày 23/3, Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã ra thông báo "bày tỏ thương tiếc sau khi biết tin cựu Thủ tướng Singapore Lý Quang Diệu qua đời". Thông báo ca ngợi ông Lý là "một nhân vật có tầm ảnh hưởng đặc biệt tại châu Á và là chiến lược gia đã hài hòa được những giá trị phương Đông với tầm nhìn thế giới".

Theo giới quan sát, những lời ca ngợi trong thông báo nêu trên được nói ra như một lời mà Bắc Kinh muốn gửi tới cựu Thủ tướng Lý Quang Diệu về những ảnh hưởng và những lần tư vấn của ông cho giới lãnh đạo nước này trong nhiều năm qua.

Giáo sư Jin Canrong tới từ Đại học Nhân Dân cho rằng ảnh hưởng lớn nhất của ông Lý với Trung Quốc chính là "đã chia sẻ kinh nghiệm thành công với chính quyền trung ương". Còn trong cuốn tự truyện viết về Đặng Tiểu Bình, Giáo sư Ezra Vogel của Đại học Havard từng viết rằng thành công rực rỡ của Trung Quốc được truyền cảm hứng từ nguyên mẫu Singapore dưới thời Lý Quang Diệu.

Những ý kiến trên được đưa ra càng có cơ sở khi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình từng thừa nhận quá trình hiện đại hóa của nước này trở nên mạnh mẽ hơn là nhờ "hàng trăm nghìn viên chức Trung Quốc" có dịp tới Singapore học hỏi mô hình phát triển đất nước của cựu Thủ tướng Lý Quang Diệu. Trong khi đó, ở chiều ngược lại, ông Lý cũng từng tới Trung Quốc hơn 30 lần và đã từng gặp các nhà lãnh đạo cấp cao của nước này từ thời của Mao Trạch Đông cho tới Tập Cận Bình.

Ngoài ra, tầm ảnh hưởng của ông Lý Quang Diệu tới Trung Quốc không dừng lại ở việc truyền cảm hứng cho chương trình cải cách kinh tế mà Đặng Tiểu Bình từng thực hiện mà nó còn cả việc tiếp cận cũng như ý tưởng thực hiện. Trong một cuộc phỏng vấn với tờ New York Times hồi năm 2007, cựu Thủ tướng Lý Quang Diệu từng nhấn mạnh tới tầm quan trọng của quá trình áp dụng thực tiễn các chính sách hơn là quảng bá các tư tưởng. Ông từng nói: "Chính sách đó có hiệu quả không? Nếu hiệu quạ, hãy thử làm. Nếu mọi chuyện suôn sẻ, hãy tiếp tục. Nếu không hiệu quả, hãy dừng lại, thử cách khác". Câu nói này được nhiều người so sánh với câu nói nổi tiếng của Đặng Tiểu Bình rằng: "Không quan trọng là mèo trắng hay mèo đen, miễn là nó bắt được chuột".

Cùng với quá trình cải cách nền kinh tế, cả ông Lý Quang Diệu và Trung Quốc đều có chung quan điểm về dân chủ với "những giá trị châu Á". Cựu Thủ tướng Singapore từng cho rằng Trung Quốc sẽ "sụp đổ" nếu nước này đi theo con đường phát triển dân chủ tự do. Tuyên nố này lý giải tại sao Trung Quốc đã ca ngợi ông Lý là người đã kết hợp hài họa những "giá trị phương Đông và tầm nhìn thế giới".

Chính việc hiểu Trung Quốc cũng giúp cựu Thủ tướng Lý Quang Diệu được giới lãnh đạo phương Tây tìm đến xin tư vấn trong các vấn đề liên quan tới Bắc Kinh. Từ cựu Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger tới cựu Thủ tướng Anh Tony Blair, ông Lý Quang Diệu đã đưa ra tư vấn cho biết bao chính trị gia trong hàng chục năm qua. Các học giả trên thế giới mới đây còn tham dự một cuộc tọa đàm về tầm nhìn của ông Lý Quang Diệu trong vấn đề điều hướng phát triển khi Trung Quốc trở thành một đối thủ cạnh tranh trực tiếp với Mỹ.

Năm 1993, ông Lý Quang Diệu từng nhận định rằng sự nổi lên của Trung Quốc sẽ làm thay đổi cán cân trật tự trên thế giới. "Không thể phủ nhận rằng Trung Quốc đang trở thành một thế lực mới. Đó có thể là một thế lực lớn nhất trong lịch sử loài người", cựu Thủ tướng Singapore khẳng định.

Tuyên bố trên đã làm hài lòng các nhà lãnh đạo Trung Quốc, những người luôn tin vào sức mạnh độc đáo của lịch sử và nền văn hóa Trung Hoa cũng như quá trình trỗi dậy tất yếu của nước này.  Trong nhiều năm, giới lãnh đạo Trung Quốc luôn phân tích những gì mà cựu Thủ tướng Lý Quang Diệu nhận xét về nước này. Tờ China Daily nhận định: "Khi Trung Quốc gặp vấn đề khó khăn trong trường quốc tế, cựu Thủ tướng Lý Quang Diệu lại đóng vai trò rất quan trọng trong làm trung gian và giải thích cho Trung Quốc".