Latvia phục chế trung tâm do thám thời Liên Xô

Trong những năm 1960, hệ thống liên lạc đang được triển khai bởi Trung tâm VIRAC của Latvia từng được Liên Xô sử dụng để theo dõi dữ liệu từ các vệ tinh của phương Tây và các hệ thống thông tin liên lạc khác của những quốc gia thành viên NATO ở châu Âu.

Đây là hệ thống thu thập thông tin từng được trang bị những công nghệ tiên tiến nhất và hiện đang được đặt tại khu vực Irbene, nằm cách thành phố Ventspils của Latvia khoảng 40km.

Hệ thống này từng được sử dụng như một phần hệ thống định vị toàn cầu Zevezda của Nga, với tổng cộng 11 hệ thống, trong đó có các hệ thống đặt ở nước ngoài như tại Myanmar, Cuba, Mông Cổ.

Trong quá khứ, tổ hợp ở Irbene từng có tới 3 ăng-ten cỡ lớn và một ăng-ten nhỏ. Ở thời điểm phát triển, số nhân viên và người thân của họ sống và làm việc tại Irbene lên tới hơn 2.000 người.

Khi đó, Liên Xô được cho là sử dụng hệ thống này không chỉ để theo dõi quá trình trao đổi thông tin chủ yếu từ Mỹ và các quốc gia thành viên NATO ở Nam bán cầu mà còn để can thiệp vào hệ thống liên lạc giữa các căn cứ tàu ngầm của NATO đặt tại Na Uy.

Người Mỹ đã không phát hiện ra sự hoạt động của hệ thống thông tin liên lạc trên cho tới năm 1980 khi một vệ tinh của nước này vô tình chụp được ảnh từ ngoài không gian.

Tổ hợp của Liên Xô sau đó tiếp tục hoạt động tới năm 1992. Sau khi Liên Xô tan rã, các kỹ sư Nga được cho là đã tháo rời toàn bộ thiết bị điện tử, phá hủy gần hết hệ thống liên lạc và hệ thống điện. Một trong số các ăng-ten có tên là Uranus cũng đã được đưa về Nga, trong khi hai ăng-ten còn lại được cho là đã bị phá hủy.

Không lâu sau đó, người Mỹ đã tới đây để đánh giá về những năng lực của hệ thống này. Họ rất ấn tượng trước quy mô của công trình và cảm thấy bối rối khi không thu được nhiều kết quả vì người Nga đã phá hủy gần như toàn bộ.

Sau đó, chính phủ Latvia lên kế hoạch "xóa sạch" hệ thống này. Tuy nhiên, Latvia quyết định để cho Học viện Khoa học nước này đưa ra quyết định cuối cùng và trung tâm VIRAC đã được phát triển từ đây.

Hồi tháng 6 vừa qua, một ăng-ten được cải tiến và sơn lại cao đã được lên đỉnh tòa nhà cao 25 mét. Với sự kiện này, một trung tâm thông tin liên lạc phục vụ các hoạt động do thám của Liên Xô trước đây nay đã được chuyển sang thành một kính viễn vọng phục vụ các mục đích khoa học của Latvia.

Khi được hoàn tất, kính viễn vọng nêu trên sẽ lớn nhất châu Âu và thứ 8 thế giới.

Ngọc Anh

Theo RT