Lập trường của Nga - Ukraine trong đàm phán chấm dứt xung đột

Các phái đoàn từ Kiev và Moscow sẽ tổ chức vòng đàm phán trực tiếp thứ hai vào ngày 2/6 về khả năng chấm dứt xung đột sau hơn 3 năm.

Hai bên sẽ trình bày tầm nhìn về việc giải quyết hòa bình cuộc xung đột tại cuộc đàm phán do Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan chủ trì ở Istanbul.

Bất chấp nỗ lực ngoại giao do Tổng thống Mỹ Donald Trump thúc đẩy, các yêu cầu của Nga và Ukraine cho đến nay vẫn cách xa nhau.

Lãnh thổ cho Nga

Nga đã nhiều lần yêu cầu giữ lại các vùng lãnh thổ ở miền Nam và miền Đông Ukraine mà Moscow đang kiểm soát, đồng thời yêu cầu Ukraine nhượng lại các vùng lãnh thổ này.

Vào năm 2022, Moscow đã tuyên bố sáp nhập 4 vùng của Ukraine, gồm Donetsk, Lugansk, Zaporizhzhia và Kherson, mặc dù Nga vẫn chưa kiểm soát hoàn toàn các vùng lãnh thổ này.

Nga cũng đã sáp nhập bán đảo Crimea ở phía nam Ukraine vào năm 2014.

Năm ngoái, Tổng thống Vladimir Putin đã yêu cầu Ukraine rút quân khỏi một số khu vực mà quân đội Nga vẫn kiểm soát như một điều kiện tiên quyết cho bất kỳ giải pháp hòa bình nào.

Tại vòng đàm phán đầu tiên vào tháng trước, Ukraine cáo buộc Nga lặp lại những yêu cầu trên và dọa đẩy nhanh cuộc tấn công trên bộ vào các khu vực Sumy và Kharkov, nơi mà Nga chưa tuyên bố chủ quyền.

Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov nói rằng việc công nhận sự kiểm soát của Moscow đối với các vùng lãnh thổ này là "bắt buộc" đối với bất kỳ cuộc đàm phán nào.

Trong khi đó, Ukraine tuyên bố sẽ không bao giờ công nhận các vùng lãnh thổ mà Nga tuyên bố sáp nhập, bao gồm Crimea, là của Nga.

Tuy nhiên, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thừa nhận Kiev có thể sẽ phải cố gắng lấy lại các vùng đất này thông qua các biện pháp ngoại giao, đồng nghĩa với việc thừa nhận rằng Nga có thể duy trì quyền kiểm soát một số vùng lãnh thổ trong bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào.

Nga yêu cầu về NATO

Nga cũng yêu cầu Ukraine không gia nhập NATO và nhiều lần tuyên bố muốn ông Zelensky rời khỏi ghế tổng thống.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã đưa ra ý tưởng về việc Ukraine được đặt dưới một "chính quyền tạm thời" do Liên hợp quốc hậu thuẫn.

Nga không coi ông Zelensky là tổng thống chính danh của Ukraine vì nhiệm kỳ của ông đã kết thúc từ năm ngoái.

Trong suốt cuộc xung đột, các quan chức Nga đã kêu gọi "phi quân sự hóa" và "phi phát xít hóa" Ukraine.

Nga cũng tìm cách hạn chế quy mô quân đội Ukraine, muốn Ukraine trở thành một quốc gia trung lập và các nước phương Tây ngừng cung cấp vũ khí cho nước này.

Đảm bảo an ninh cho Ukraine

Trong nhiều tháng, Tổng thống Zelensky đã kêu gọi "đảm bảo an ninh" cho Ukraine để ngăn chặn Nga mở chiến dịch quân sự một lần nữa.

Yêu cầu hàng đầu của ông Zelensky là Ukraine được gia nhập NATO hoặc Ukraine được bảo vệ theo điều khoản phòng thủ tập thể (Điều 5) của hiến chương NATO.

Tuy nhiên, ông Trump đã bác bỏ khả năng Ukraine gia nhập NATO. Nga cho biết tư cách thành viên NATO của Ukraine là "không thể chấp nhận được".

Thay vào đó, Ukraine đang thúc đẩy một số hình thức cam kết quân sự khác của phương Tây để có thể ngăn chặn Moscow.

Anh và Pháp đang dẫn đầu các cuộc thảo luận về khả năng triển khai quân đội châu Âu để thực thi bất kỳ lệnh ngừng bắn nào, trong một nhóm các quốc gia được gọi là "liên minh của các nước tự nguyện".

Tuy nhiên, Kiev vẫn muốn Washington ủng hộ bất kỳ hình thức "đảm bảo an ninh" nào.

Moscow tuyên bố sẽ không chấp nhận quân đội từ các quốc gia NATO được triển khai tới Ukraine dưới bất kỳ hình thức nào.

Ngừng bắn

Tổng thống Zelensky muốn ngừng bắn ngay lập tức và vô điều kiện, bao gồm cả trên không, trên biển và trên bộ.

Kiev cho biết các cuộc thảo luận có ý nghĩa về một thỏa thuận hòa bình dài hạn chỉ có thể đạt được sau khi giao tranh tạm dừng.

“Đầu tiên, ngừng bắn hoàn toàn và vô điều kiện. Thứ hai, thả tù binh. Thứ 3, trả lại trẻ em bị bắt cóc”, ông Zelensky cho biết hôm 1/6, nêu rõ các ưu tiên của Kiev cho các cuộc đàm phán vào ngày hôm sau.

Tổng thống Putin đã bác bỏ lời kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức của Ukraine và phương Tây.

Điện Kremlin cho biết Nga không loại trừ khả năng đồng ý một số hình thức ngừng bắn trong cuộc đàm phán tại Istanbul, nhưng các cuộc đàm phán nên giải quyết "nguyên nhân gốc rễ" và hướng tới một "giải pháp lâu dài".