Các nước hành động khẩn vì "siêu biến chủng" B.1.1.529

"Đóng băng" hàng không với nhiều nước châu Phi

Thông tin về B.1.1.529, một biến chủng mới của virus SARS-CoV-2 với số lượng đột biến bất thường được phát hiện cách đây vài ngày ở châu Phi, khiến nhiều nước lập tức ban bố lệnh cấm đi lại với hàng loạt quốc gia ở lục địa đen.

Anh là một trong những quốc gia đầu tiên ban bố lệnh tạm ngừng các chuyến bay từ một số quốc gia châu Phi gồm Nam Phi, Namibia, Zimbabwe, Botswana, Lesotho và Eswatini.

Trước đó, một số nước Liên minh châu Âu (EU) trong đó có Áo, Pháp, Italy, Hà Lan và Malta cũng đã thông báo cấm nhập cảnh đối với toàn bộ du khách đến từ Nam Phi Lesotho, Botswana, Zimbabwe, Mozambique, Namibia và Eswatini.
Bộ trưởng Y tế Đức Jens Spahn viết trên Twitter rằng, Đức đã tuyên bố Nam Phi là "vùng biến chủng virus", nghĩa là các hãng hàng không chỉ được pháp vận chuyển công dân Đức từ Nam Phi trở về nước. Tất cả công dân Đức từ Nam Phi trở về phải cách ly y tế 14 ngày kể cả đã tiêm đủ vaccine Covid-19 hay đã khỏi Covid-19.

Giới chức Hà Lan cũng có động thái tương tự với việc ban bố lệnh cấm các chuyến bay từ Nam Phi bắt đầu từ đêm 26/11. Italy cũng cấm toàn bộ người đến từ Nam Phi, Lesotho, Botswana, Zimbabwe, Mozambique, Namibia và Eswatini. Trong khi đó, Cộng hòa Séc cho biết, tất cả người không phải công dân của nước này mà gần đây từng đến Nam Phi đều không được phép nhập cảnh.

Tây Ban Nha áp hạn chế đi lại đối với Nam Phi và một số nước láng giềng của nước này. Cuối ngày 26/11, Pháp cũng thông báo tạm ngừng chuyến bay từ một số nước châu Phi trong ít nhất 48 tiếng. Ngoài ra, theo Bộ trưởng Y tế Pháp Oliver Veran, tất cả những người nhập cảnh gần đây từ khu vực này phải làm xét nghiệm Covid-19 và theo dõi sát sao.

Cao ủy châu Âu Ursula von der Leyen kêu gọi tạm ngừng toàn bộ giao thông hàng không đi và đến từ các nước, vùng lãnh thổ xuất hiện biến chủng B.1.1.529 cho đến khi giới khoa học có đánh giá rõ ràng hơn về các nguy cơ mà nó có thể gây ra.

Quan chức này nhấn mạnh, châu Âu cần phối hợp hành động "nhanh chóng và quyết đoán". "Ủy ban châu Âu đã đề xuất các nước thành viên kích hoạt phanh khẩn cấp đối với hoạt động đi lại từ các quốc gia ở phía nam châu Phi và các quốc gia bị ảnh hưởng nhằm hạn chế đà lây lan của biến chủng mới", bà Leyen nói. Một hội đồng các chuyên gia y tế đại diện cho 27 quốc gia thành viên EU đã tán thành đề xuất này.

Hiện châu Âu đã ghi nhận ca nhiễm biến chủng B.1.1.529 đầu tiên tại Bỉ. Thủ tướng Bỉ Alexander De Croo cảnh báo, thế giới đang phải đối mặt với một biến chủng SARS-CoV-2 hoàn toàn khác với biến chủng phát hiện ở Vũ Hán (Trung Quốc) cách đây hai năm.

"Quý vị có thể nói đây là Covid-21, chứ không phải Covid-19. Nó (B.1.1.529) có thể dễ lây lan gấp 3 lần chủng gốc", ông Croo cảnh báo. Ông cũng công bố hàng loạt biện pháp mới để đối phó với làn sóng Covid-19 thứ 4. Các biện pháp này gồm đóng cửa hộp đêm, sàn nhảy trong 3 tuần, cấm tiệc tùng. Các cơ sở kinh doanh dịch vụ phải đóng cửa trước 23h, nhà hàng phải giới hạn mỗi bàn ăn không quá 6 người.

Không chỉ châu Âu, một số nước châu Á cũng lập tức ban bố hạn chế đi lại với nhiều nước châu Phi.

Nhật Bản quyết định thắt chặt kiểm soát biên giới với du khách đến từ 6 nước châu Phi gồm Nam Phi, Namibia, Zimbabwe, Botswana, Lesotho và Eswatini bắt đầu từ 27/11.

Singapore sẽ tạm ngừng nhập cảnh đối với người không phải công dân của họ đến từ Botswana, Eswatini, Lesotho, Mozambique, Namibia, Nam Phi và Zimbabwe bắt đầu từ ngày 28/11. Trong khi đó, công dân và thường trú nhân Singapore từ những nước này trở về phải tự cách ly tại nhà 10 ngày. Malaysia cũng có động thái tương tự. Philippines tạm ngừng ngay lập tức các chuyến bay đến từ Nam Phi và 6 nước khác do lo ngại biến chủng B.1.1.529. Du khách đến từ 7 nước này sẽ chưa được nhập cảnh Philippines cho đến ngày 15/12.

Chính phủ Ấn Độ yêu cầu tất cả các bang kiểm soát chặt toàn bộ người từ Nam Phi và các quốc gia bị ảnh hưởng bởi biến chủng mới dù chưa thắt chặt kiểm soát biên giới.

Danh sách các nước hạn chế đi lại với một số nước châu Phi chắc chắn sẽ còn mở rộng tiếp. Tuy nhiên, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho rằng, các nước chưa nên vội áp hạn chế đi lại liên quan đến B.1.1.529.

"Chúng tôi khuyến cáo chưa nên thực hiện các biện pháp hạn chế đi lại vào thời điểm này. WHO đề nghị các quốc gia áp dụng cách tiếp cận dựa trên khoa học và đánh giá đúng mức độ rủi ro khi áp các biện pháp hạn chế đi lại", phát ngôn viên WHO Christian Lindmeier cho biết ngày 26/11.

Theo giới chuyên gia, giải pháp lúc này đã tăng tốc tiêm chủng thay vì hạn chế đi lại.

Thị trường chứng khoán giảm sốc

Sự xuất hiện của B.1.1.529 cũng kéo theo cú sốc cho thị trường toàn cầu. Các thị trường chứng khoán thế giới đồng loạt giảm, trong đó giảm mạnh nhất là các cổ phiếu của doanh nghiệp lữ hành.

Chỉ số Down Jones trên thị trường chứng khoán Mỹ giảm 2,5% ngay đầu phiên, và tiến tới phiên giảm mạnh nhất kể từ tháng 10 năm ngoái. Chỉ số chứng khoán châu Âu trên đà giảm mạnh nhất 13 tháng, trong khi chỉ số MSCI châu Á - Thái Bình Dương giảm xuống mức thấp nhất kể từ đầu tháng 10, trong đó chỉ số của Nhật Bản và Hong Kong giảm mạnh nhất.

Giá dầu trên thị trường thế giới cũng giảm 10 USD mỗi thùng, đánh dấu mức giảm mạnh nhất kể từ tháng 4/2020. Cụ thể, giá dầu thô Brent giảm 9,1 USD xuống còn 73 USD/thùng, tương đương giảm 11,2%. Giá dầu WTI giảm 10, 1 USD hay xấp xỉ 13% xuống 68,29 USD/thùng.

Giá dầu giảm cùng với đà bán tháo trên thị trường chứng khoán do giới đầu tư lo ngại biến chủng mới có thể ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế và nhu cầu nhiên liệu.

B.1.1.529 được phát hiện đầu tiên tại châu Phi trong tuần này. Theo các nhà khoa học, B.1.1.529 có tới 32 đột biến ở protein gai và có lẽ là biến chủng có chứa nhiều đột biến nhất từ trước đến nay của virus SARS-CoV-2. Vì đặc điểm này,  B.1.1.529 được mô tả với các tên gọi như "biến chủng tồi tệ nhất" hay "siêu biến chủng".

Tuy mới chỉ phát hiện khoảng 100 ca nhiễm B.1.1.529, nhưng giới khoa học lo ngại, với lượng đột biến chưa từng thấy, nó có thể dễ lây lan hơn hoặc dễ kháng vaccine hơn.

Các chuyên gia của WHO đã họp bàn để xác định liệu có xếp B.1.1.529 vào nhóm biến chủng "đáng lo ngại" hay không. Theo WHO, giới khoa học có thể mất vài tuần để tìm hiểu rõ hơn về B.1.1.529.