12 nước chính thức ký kết hiệp định TPP

Lễ ký kết diễn ra sáng nay tại thành phố Aucland, New Zealand với sự tham dự của đại diện 12 nền kinh tế thành viên trong TPP. Thủ tướng New Zealand John Key cũng tham dự sự kiện này.

Bộ trưởng Thương mại New Zealand Todd McClay đã có bài phát biểu khai mạc. Các bộ trưởng đến từ 12 nước thành viên trong đó có Bộ trưởng Công thương Việt Nam Vũ Huy Hoàng, sau đó đã lần lượt đặt bút ký kết hiệp định TPP.

Phát biểu tại buổi lễ, Thủ tướng New Zealand một lần nữa khẳng định lại những lợi ích TPP có thể đem lại cho các nước thành viên. "Hiệp định TPP cuối cùng đã cho thấy sự tín nhiệm cũng như triển vọng cho nền kinh tế và người dân của chúng ta. Ngày hôm nay thực sự là ngày vô cùng quan trọng đối với 12 quốc gia tham gia TPP". Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh, hiệp định này cần trải qua hàng loạt thủ tục tại nghị viện mỗi nước trước khi chính thức có hiệu lực.

Trong khi đó, trả lời phỏng vấn tại lễ ký về việc liệu Trung Quốc có thể gia nhập TPP hay không, Đại diện thương mại Mỹ Froman khẳng định, TPP không nhằm chống lại bất kỳ một quốc gia nào và rằng "việc xây dựng quan hệ kinh tế mang tính xây dựng với Trung Quốc là rất cần thiết".

Đại diện 12 nước tham gia TPP thống nhất, sau khi ký kết để xác thực lời văn Hiệp định TPP, Hiệp định sẽ được chính phủ các nước trình Quốc hội phê chuẩn trước khi chính thức có hiệu lực.

TPP được đàm phán từ tháng 3/2010, gồm 12 quốc gia - Úc, Brunei, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Mỹ, Việt Nam.

TPP bao phủ khoảng 40% nền kinh tế toàn cầu, và sẽ tạo ra một khối kinh tế Thái Bình Dương mới, với các rào cản thương mại được hạ thấp đối với hầu hết các mặt hàng, từ thị bò, các sản phẩm từ sữa, tới hàng may mặc, cũng như các tiêu chuẩn và quy tắc mới về đầu tư, môi trường và việc làm. Như vậy, đây là hiệp định thương mại tự do khu vực lớn nhất trong lịch sử chính thức được ký kết.

Vượt qua khuôn khổ của một hiệp định thương mại, TPP còn là xương sống về kinh tế trong chiến lược “xoay trục” sang châu Á của Washington, trong bối cảnh đối thủ lớn nhất của Mỹ là Trung Quốc đang không ngừng gia tăng ảnh hưởng trong khu vực cũng như toàn cầu.

Việt Nam được đánh giá là nước hưởng lợi nhiều nhất trong khu vực, tiếp đó là đến Malaysia. Viện kinh tế toàn cầu Peterson (PIIE) cho rằng Việt Nam sẽ hưởng lợi nhiều nhất khi hàng dệt may, da giày được miễn thuế quan khi vào thị trường Mỹ, từ mức thuế 17-32% hiện tại. Điều này sẽ giúp tăng kim ngạch xuất khẩu vào Mỹ - thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam và làm tăng đáng kể dòng đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam.

PIIE dự đoán, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sẽ tăng 31,7%, tăng mạnh nhất so với các nước khác tham gia TPP.

Sau khi được ký kết, trong trường hợp không đủ nghị viện của 12 nước thông qua, Hiệp định đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP) vẫn có thể có hiệu lực theo các điều khoản nhất định.

Thứ nhất, nếu thuận lợi, trong vòng 2 năm, TPP sẽ có hiệu lực sau 60 ngày kể từ khi nghị viện thứ 12 trong số các nước thành viên thông qua và hoàn tất các thủ tục trong nước.

Tuy nhiên, TPP vẫn có thể có hiệu lực ngay cả khi không được tất cả nghị viện của 12 nước thông qua trong thời hạn 2 năm. Với tình huống này sẽ có hai lựa chọn.

Theo đó, phải có ít nhất nghị viện của 6 nước thông qua, GDP cộng gộp của 6 nước này phải chiếm ít nhất 85% tổng GDP của 12 nước thành viên. Điều này để đảm bảo phải có Nhật Bản và Mỹ thì hiệp định mới có hiệu lực. Thực tế, Mỹ và Nhật Bản chiếm khoảng 80% GDP của 12 nước thành viên TPP, trong đó, Mỹ chiếm gần 62%, Nhật Bản chiếm 17%. Nói cách khác, TPP có thể tồn tại hay không còn phụ thuộc vào Mỹ và Nhật Bản.

Với điều khoản ít nhất nghị viện 6 nước chiếm ít nhất 85% GDP thông qua, thì TPP hoặc có hiệu lực ngay sau khi nước thứ 6 thông báo phê chuẩn và hoàn tất thủ tục; hoặc có hiệu lực sau 26 tháng tính từ ký kết TPP.

Minh Phương-An Bình