Xót xa trẻ mầm non phải học trong nhà bếp, ngủ cạnh chuồng trâu

Lớp học “nhà bếp” phải thắp điện quanh năm vì thiếu sáng

Trước 2 ngày khi mà đợt rét cắt da cắt thịt tràn về, đoàn chúng tôi đã có chuyến lên thăm các em học sinh trường mầm non xã Sơn Lương, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái. Đoạn đường dài gần 300km với 5 tiếng đồng hồ ngồi trên xe không quá dài nhưng cũng đủ để khiến chúng tôi sốt ruột bởi những lời tâm sự của cô giáo Nguyễn Bích Hường  - Hiệu trưởng trường mầm non xã Sơn Lương trước đó: “Hàng ngày nhìn những đứa con bé nhỏ của mình phải học ở nhà bếp của thôn để rồi khi thôn có công việc gì cần dùng đến thì cả cô, cả trò đều phải nghỉ học. Giá như cô trò có một phòng học riêng, dù có nhỏ, có bé cũng không sao nhưng là của riêng mình…”

Những chia sẻ của cô khiến chúng tôi càng thấm khi tận mắt chứng kiến mọi thứ.  Lớp học với diện tích khoảng hơn 30 mét vuông nhưng tối om và nếu không nhờ thứ ánh sáng lờ mờ của 2 quả bóng điện thì có bao nhiêu em học sinh trong lớp chắc cũng chẳng ai đếm được. Thú thật với những trường lớp ở vùng cao tôi chỉ quen với việc cô, trò khó khăn khi dạy và học trong nhà tranh, vách đất chứ không bao giờ nghĩ ở nơi mênh mông đất trời này mà đến thứ ánh sáng tự nhiên cũng trở thành một điều xa xỉ bởi dù muốn cũng không được. Lí do là bởi gian nhà này không thiết kế dành cho làm phòng học mà nó vốn dĩ là gian nhà bếp của hội trường thôn bản Lầm nên trước mặt được chắn toàn bộ bởi ngôi nhà sàn cao gấp 2,5 lần nơi học của các em.

Thấp và tối...  phòng học của các em còn bị nổ lỗ chỗ những mảng tường đen kịt, cột gỗ mối mọt ăn lởm chởm với những khe hở to đùng mà chỉ cần một trận mưa nhỏ cũng đủ làm ướt hết vào trong nhà. Phần sau của phòng học hoàn toàn bằng đất đắp đã nứt toác, cong siêu vẹo như chực đổ khiến chúng tôi ai nấy đều rùng mình khi đứng cạnh.

Cô giáo Bích Hường trăn trở: “Trường mầm non Sơn Lương có tất cả 242 em với tỉ lệ 100% là con em đồng bào dân tộc Thái. Nhà trường có 2 điểm trường, trong đó tại điểm trường Bản Lầm có 3 lớp học thì phải chia ra làm 2 nơi học. Một chỗ thì có 2 lớp với 65 trẻ, lớp học xuống cấp trầm trọng, còn chỗ này thì có 25 bé ở độ tuổi từ  25-36 tháng tuổi với điều kiện khó khăn nhất. Xã Sơn Lương là xã khó khăn thuộc vùng 135 nên các hộ gia đình vô cùng nghèo khó. Trường mầm non Sơn Lương được thành lập từ năm 2010 sau khi tách từ các điểm trường khác, thấm thoắt cũng đã 5 năm trôi qua nhưng điểm trường bản Lầm vẫn chưa có lớp học nên vẫn học nhờ ở gian nhà bếp của thôn”.

Buộc phải nghỉ học khi trời mưa vì đất đá tràn đầy lớp học

Đã phải đi học nhờ ở gian nhà bếp, mỗi khi có mưa to là các bé lại phải nghỉ học bởi đất đá theo mưa dội đầy vào trong lớp. Theo quan sát của chúng tôi, gian nhà bếp này nằm ở cuối chân dốc cao ngược từ ngoài đường dẫn xuống thôn. Sau mỗi trận mưa các cô cùng bà con trong bản phải cùng nhau xúc đất ra bên ngoài, dội rửa sạch sẽ rồi mới cho các con trở lại lớp. Cảnh tượng này diễn ra thường xuyên nên nó không có gì là lạ lẫm, vì vậy mà cứ mưa xong là tất cả mọi người lại ào đi cứu lớp học.

Phòng học là nhà bếp, đến chỗ sân chơi của các bé cũng chỉ là dưới gầm nhà sàn với diện tích khoảng 60 mét vuông nhưng có đến tận 20 cái cột nhà. Tuy vậy điều đáng lo ngại đó là các cột gỗ đều đã bị mối mọt, xộc xệch nên phải kê từ 2 đến 3 viên gạch. Phần sàn nhà bên trên với những khoảng trống rộng hoác, không đều nhau, chi chít những đinh gán, ghép bởi nhiều mảnh đã vỡ.

Chứng kiến ngày ngày các con chơi dưới gầm nhà sàn,Trưởng bản thôn Bản Lầm, Hà Văn Tuyên ái ngại: “Nhà sàn này làm khá lâu rồi, nhiều chỗ bị hỏng hóc, mối mọt, có những đoạn gỗ bị rơi ra phải gán lại nên việc các cháu chơi dưới sàn nhà là không đảm bảo. Tuy vậy ngoài không gian này ra các cháu hoàn toàn không có chỗ chơi nào cả trừ khi phòng học được xây ra chỗ khác”.

Điều mong muốn của trưởng bản cũng là mơ ước chung của cô và trò trường mầm non xã Sơn Lương nhưng không biết đến bao giờ mới thực hiện được. 5 năm trôi qua đã có bao nhiêu bé đã học và đang học ở đây với mối hiểm họa rình rập trực tiếp đến mạng sống của các em, chứ chưa nói gì đến chất lượng dạy và học của cô và trò. Một chút ánh sáng tự nhiên cho đôi mắt em không hỏng sớm, một bức tường vững chắc để em say giấc nồng, và một không gian chơi có nắng, có gió, có bầu trời xanh để em biết mình đang được sống... Chỉ đơn giản thế thôi nhưng với các em vẫn mãi chỉ là ánh mắt thèm thuồng, mong ngóng.

Một số hình ảnh của lớp học "nhà bếp" của các em mầm non Bản Lầm.

Phạm Oanh