Facebook đang đi vào "vết xe đổ" của Google?

Vào năm 2015, Google tuyên bố sẽ đổi tên thành Alphabet để mở rộng hoạt động kinh doanh ngoài lĩnh vực quảng cáo. Ban lãnh đạo Google cho biết quyết định này nhằm tạo ra một hệ sinh thái gồm các doanh nghiệp công nghệ đang phát triển mạnh. Khi đó, động thái này được các nhà đầu tư ủng hộ, khiến cổ phiếu công ty tăng 4%.

Alphabet gồm hai phân khúc chính: Google (bao gồm các mảng kinh doanh quảng cáo như YouTube và phần cứng mang thương hiệu Google) và Other Bets (bao gồm các dự án "moonshot" như startup xe tự lái Waymo, nhằm giải quyết các vấn đề lớn nhất của thế giới).

Các nhà đầu tư đã hình dung ra Google sẽ trở thành một "gã khổng lồ" công nghệ thống trị một loạt các ngành ngoài lĩnh vực tìm kiếm. Tuy nhiên, hy vọng đó đã không thành hiện thực. Vào năm 2021, bộ phận Other Bets của Google lỗ 5,3 tỷ USD trên doanh thu 753 triệu USD.

Trong sáu năm qua, kể từ khi Google đổi tên thành Alphabet, công ty lỗ tổng cộng 23,4 tỷ USD cho Other Bets và chưa có bất kỳ thành công đột phá nào.

Theo hãng tài chính Morgan Stanley, trong thời kỳ đỉnh cao của chu kỳ quảng cáo xe hơi tự lái, Waymo được định giá 175 tỷ USD, tuy nhiên giảm chỉ còn hơn 30 tỷ USD vào năm 2021.

Trong khi việc đổi tên thương hiệu thành Alphabet nhằm mục đích để công ty phát triển sang các lĩnh vực khác, hiện tại hoạt động kinh doanh của Google vẫn được thúc đẩy rõ ràng bởi quảng cáo, chiếm hơn 80% doanh thu vào năm 2021.

Vào tháng 10/2021, Facebook thông báo đổi tên thành Meta, báo hiệu ý định "lấn sân" sang các mảng khác ngoài truyền thông xã hội. Tham vọng rõ ràng nhất của công ty là trở thành người đi đầu trong vũ trụ ảo (metaverse).

Tuy nhiên, Reality Labs - bộ phận phụ trách nghiên cứu metaverse của công ty - đã lỗ 10,2 tỷ USD vào năm 2021 và dự kiến con số này sẽ còn tăng lên vào năm 2022. Khoản lỗ này gấp đôi những gì Alphabet đang trải qua với Other Bets và Meta dường như chỉ mới bắt đầu.

Bài học từ Google

Xây dựng một doanh nghiệp mới luôn là một thách thức khó khăn, nhưng Alphabet là một trong những công ty lớn nhất thế giới với thị phần mảng tìm kiếm chiếm ưu thế ở hầu hết thế giới và mang lại lợi nhuận khổng lồ. Điều đó làm tiền đề để công ty mạnh dạn xuống tiền vào các cuộc đánh cược kinh doanh, nhưng nhìn chung sẽ tốt hơn nếu Google tập trung sức lực vào lợi nhuận thay vì "ném tiền qua cửa sổ" như vậy.

Điều này cũng có vẻ đúng với Facebook. Việc đi quá xa so với sức mạnh cốt lõi của Facebook trong mạng xã hội có thể gây tốn kém, đặc biệt là khi số tiền bỏ ra cho các phòng thí nghiệm thực tế ảo đang tăng lên nhanh chóng.

Mặc dù có nhiều điểm tương đồng giữa Meta và Alphabet, có một điểm khác biệt chính: công ty mẹ Facebook không tung ra một loạt các công ty khởi nghiệp với nhiều mục tiêu khác nhau, nó đặc biệt tập trung vào metaverse. Facebook không phải là "gã khổng lồ" công nghệ duy nhất chú ý đến xu hướng này. Microsoft đã mua lại Activision Blizzard, một phần để đưa nó vào metaverse. Apple để mắt đến không gian thực tế ảo, còn "đại gia" chip Nvidia cũng tập trung vào việc xây dựng phần mềm cho vũ trụ ảo.

Thay vì cho rằng Meta đang chơi một trò đánh cược, hãy nghĩ nó giống như Internet đang ở giai đoạn phát triển sơ khai vào năm 1994 hoặc 1995. Việc sử dụng Internet khi đó chỉ bằng một phần nhỏ so với ngày nay, nhưng tiện ích của nó đã tăng lên rất nhiều với sự ra đời của các mạng di động và smartphone. Các công ty như Amazon bắt đầu các hoạt động kinh doanh trực tuyến của họ và các nhà đầu tư tăng cường rót hàng tỷ USD vào lĩnh vực này.

Metaverse có trở phiên bản tiếp theo của Internet hay không, đó là một điều cần phải chờ đợi. Điều chúng ta có thể thấy rõ ràng nhất ở hiện tại là ý định đầu tư mạnh mẽ vào các phòng thí nghiệm thực tế của Facebook, cùng với những thách thức trong kinh doanh quảng cáo sẽ kìm hãm sự tăng trưởng lợi nhuận của Facebook trong ít nhất một hoặc hai năm tới.

Tuy vậy, nếu metaverse thực sự là Internet tiếp theo, ván bài lớn của Meta chắc chắn sẽ được đền đáp.