Siêu âm thai nhiều lần: Tốn kém và nguy hiểm

Dễ bị dị tật? 

GS. TS Nguyễn Đức Vy, Chủ tịch Hội sản phụ khoa VN, cho biết: “Có một thực tế là nhiều bà mẹ mang thai rất “nghiện” siêu âm. Tôi đã từng gặp một số trường hợp thai hoàn toàn bình thường nhưng đến lúc sinh đã siêu âm thai tới 20 lần. Ngoài một vài lần bác sĩ chỉ định thì thai phụ tự động đến các phòng siêu âm của tư nhân - nơi được quảng cáo là máy móc hiện đại, hình ảnh rõ nét - để siêu âm. Trong khi đó, giá siêu âm ở đó khá đắt, từ 150.000 - 200.000 đồng/lần”.

Chị Hà, phố Lãn Ông (Hà Nội), cho biết ngay sau khi nghi ngờ có thai, chị đã đi siêu âm luôn nhưng do chưa nhìn rõ nên bác sĩ lại hẹn vào tuần thứ 6 quay lại. Nhưng thời điểm đó siêu âm chưa có tim thai nên chị lại được hẹn siêu âm vào tuần thứ 8 và sau đó là tuần thứ 12. Như vậy, chỉ trong 3 tháng đầu mang thai, chị Hà đã có tới 4 lần siêu âm và cho đến nay, khi đang mang bầu tháng thứ 8, số lần siêu âm của chị đã tới 9 lần.

Việc siêu âm thai quá nhiều không chỉ gây tốn kém cho thai phụ mà theo GS-TS Vy, nó còn có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Thai nhi được siêu âm bừa bãi, không hạn chế số lần, trọng lượng sau khi sinh ra thấp hơn hẳn những trường hợp siêu âm theo đúng quy định. Ngoài ra, đã có những nghiên cứu nêu ảnh hưởng lâu dài của siêu âm như nghe kém... song cũng có những nghiên cứu ngược lại cho thấy siêu âm không có hại cho bé và mẹ vì cường độ sóng âm rất thấp.

Tuy nhiên, có một thực tế rất đáng quan tâm là tỉ lệ dị tật ở thai nhi đang tăng lên trong những năm gần đây. Ngoài yếu tố môi trường, di truyền thì việc lạm dụng siêu âm có thể cũng là những yếu tố nguy cơ làm gia tăng tỉ lệ dị tật cho thai nhi. GS Vy cho hay hiện nay, tác hại lâu dài của siêu âm trong tiền sản đối với thai nhi chưa được chứng minh, nhưng không ai dám khẳng định rằng siêu âm là hoàn toàn vô hại đối với thai nhi. “Nhất là đối với những thai dưới 8 tuần tuổi - thời điểm mà các tổ chức thai đang được sắp xếp thì không ai dám chắc chắn rằng bất kỳ loại tia nào (trong đó có tia siêu âm) không ảnh hưởng đến sự hình thành của thai”, GS Vy nhấn mạnh.

Coi chừng siêu âm đa chiều

TS Lê Anh Tuấn, Phó Giám đốc Bệnh viện Phụ sản T. Ư, cho biết siêu âm thai là một phương pháp thăm dò thai và chẩn đoán trước sinh rất hữu ích. Trong 9 tháng 10 ngày mang thai, nếu không có gì bất thường, thai phụ chỉ cần siêu âm 3 lần là đủ để biết bé có khỏe hay có dị tật gì không. Trường hợp đủ ngày sinh nhưng thai phụ vẫn không có dấu hiệu chuyển dạ, có thể siêu âm thêm lần thứ 4, thứ 5 để đánh giá quá trình chuyển dạ, khối lượng nước ối...

Ngoài kỹ thuật siêu âm 2 chiều, lâu nay, nhiều phòng khám tư nhân thường quảng bá về kỹ thuật 3 chiều, 4 chiều hiện đại giúp nhìn rõ hình ảnh thai nhi. Tuy nhiên, GS Vy khuyên không nên tin rằng 3 chiều tốt hơn 2 chiều.

Thông thường, người ta làm siêu âm 2 chiều, chỉ khi có nghi ngờ thì mới chuyển sang chức năng 3 chiều để xem thai có bị dị dạng không hoặc là những bất thường của thai trước khi sinh. “Còn phương pháp siêu âm 4 chiều thực chất cũng chỉ là siêu âm 3 chiều và hình ảnh động. Việc siêu âm giới tính hay lưu hình ảnh thai nhi vào VCD có thể khiến bà mẹ phải nằm lâu trong quá trình siêu âm, điều đó có nghĩa là tia bức xạ có thể nhiều đến mức gây hại cho cả mẹ và con”, GS Vy nhấn mạnh.

Theo Ngọc Dung

Người lao động