Mối lo biến động về dân số

Do “lợn vàng”

Theo báo cáo từ Vụ dân số - Bộ Y tế: Tính đến tháng 10/2007, có 945.600 trẻ em được sinh ra, tăng 26.801 trẻ (2,9%) so với năm 2006. Trong đó 30/64 tỉnh, thành có có tỷ lệ tăng cao như: Cao Bằng, Bạc Liêu, Hà Nội, Phú Thọ.... Như vậy, tỷ suất sinh thô đạt của cả năm 2007 đạt mức 17,45% (chỉ giảm 0,25%), không đạt chỉ tiêu kế hoạch Quốc hội thông qua là giảm 0,3%.

Giải thích về vấn đề “vỡ kế hoạch” năm nay, Vụ trưởng Vụ dân số của Bộ Y tế Phạm Bá Nhất cho biết: Một trong những nguyên nhân khiến tỷ lệ sinh năm nay tăng cao hơn năm trước là vì quan niệm trong dân gian cho rằng: những đứa trẻ sinh ra trong năm Đinh Hợi sẽ gặp nhiều may mắn. Chính vì vậy, trong năm “lợn vàng” 2007, các bệnh viện Phụ sản ở tuyến TƯ và địa phương đều ở mức quá tải. Theo số liệu tổng kết chung của hệ thống thông tin quản lý chuyên ngành: Trên toàn quốc đã có 18 tỉnh/thành có số người sinh con thứ 3 (Phú Yên, Tiền Giang, Quảng Bình, Bắc Giang, Thanh Hoá...). Số người mới đặt vòng tránh thai giảm 2,9%; số người mới triệt sản giảm 12%.

Trong khi đó, Chiến dịch tăng cường tuyên truyền vận động, lồng gép chăm sóc SKSS/KHHGĐ đến các vùng nông thôn có mức sinh cao - Một trong những chiến dịch lớn và cực kỳ quan trọng đối với Ngành dân số, lại triển khai chậm hơn so với năm trước. Chính vì vậy, chiến dịch này đã không thể hoàn thành chỉ tiêu đã đề ra. Cụ thể, đối với biện pháp triệt sản: chỉ đạt 47% kế hoạch năm. Trong đó, có 8 tỉnh, thành đạt hoặc vượt kế hoạch năm. Rất nhiều địa phương (Lạng Sơn, Hưng Yên, Hậu Giang, Kon Tum, Bình Dương…) đạt kết quả rất thấp, dưới 30% kế hoạch.

Về biện pháp đặt vòng tránh thai: 45 tỉnh, thành đạt từ 50% kế hoạch; 11 tỉnh thành đạt 70% - 104% kế hoạch. Tuy nhiên, vẫn còn 3 tỉnh chỉ đạt dưới 30% kế hoạch là Bình Dương, Kon Tum và Ninh Thuận.  Biện pháp thuốc tiêm cấy: đạt 76% kế hoạch năm.

“Không đạt mức giảm sinh như mong còn do một một số lỗ hổng trong công tác quản lý và thực hiện như: quy trình hướng dẫn sử dụng kinh phí từ Bảo hiểm Y tế cho người nghèo chi cho phụ khoa thì gửi đến về các địa phương khá sớm nhưng kinh phí lại rót về chậm, nên công tác triển khai bị ảnh hưởng. Bên cạnh đó, một số cấp uỷ đảng địa phương vẫn chưa “mặn mà” với công tác dân số, đấu thầu thuốc thiết yếu, duyệt kế hoạch quá muộn… nên đã xảy ra tình trạng kinh phí không đáp ứng kịp nhu cầu. Ngoài ra, công tác tư vấn tại nhiều địa bàn lại quá yếu và thiếu”, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Bá Thuỷ nhận định.

Việc thiếu chế tài để xử lý những người vi phạm chính sách dân số (sinh con thứ ba) cũng khiến số trẻ sinh ra tăng mạnh. Chẳng hạn, năm 2007, Hà Nội có gần 11 nghìn trường hợp sinh con thứ ba, trong đó có 168 đảng viên, 274 cán bộ công chức. Nhưng việc xử lý các trường hợp vi phạm chính sách này rất ít được thực hiện do chưa có văn bản hướng dẫn thống nhất từ TƯ hay Thành phố.

Đe dọa năm sau lớn hơn năm trước

Có thể thấy, công tác vận động tuyên truyền về KHHGĐ đang và sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức lớn. Hết năm 2008, Việt Nam sẽ hết thời hạn nhận tài trợ các phương tiện tránh thai (PTTT) hiện đại (bao cao su, thuốc ngừa thai). Theo đó, đến năm 2009 Việt Nam sẽ thiếu 80% số lượng PTTT hiện đại bởi chưa có cam kết cung cấp nào từ phía các nhà tài trợ. Theo tính toán của các chuyên gia dân số, mỗi năm nhu cầu cần 100 - 150 tỉ đồng mua PTTT nhưng ngân sách nhà nước chỉ đáp ứng khoảng10%.

Mới đây, Bộ trưởng Bộ Y tế đã đồng ý chi thêm cho ngân sách này 30 tỷ/năm. Dù vậy, vẫn thiếu 70 - 120 tỷ/ năm!

TS Nguyễn Thiện Trưởng, Chủ tịch Hội Kế hoạch hoá gia đình VN cảnh báo: việc xã hội hoá cung cấp PTTT không thu được nhiều kết quả như mong đợi, bởi từ nhiều năm nay, nhiều người dân vẫn được cung cấp miễn phí thuốc tránh thai, bao cao su. Sự khủng hoảng này là mối đe doạ cực kỳ nguy hiểm, rất dễ dẫn đến bùng nổ dân số.

Không những vậy, Việt Nam còn đang đứng trước nguy cơ chênh lệch giới tính cao

Tương lai nhiều đàn ông Việt…ế vợ

Viện Nghiên cứu phát triển xã hội vừa cảnh báo, tại một số tỉnh thuộc khu vực Đông Bắc, Tây Bắc và Duyên hải, tỉ số giới tính khi sinh đã có sự chênh lệch cao và rất cao so với mức bình thường. Có tới 16 tỉnh có tỷ số giới tính khi sinh từ 115 đến 128 nam/100 nữ. Theo một nghiên cứu được TS. Khuất Thu Hồng, Viện Nghiên cứu phát triển xã hội thực hiện thì tại Bắc Ninh, tỉ số giới tính khi sinh đã ở mức báo động với 123 nam/100 nữ. Nguyên nhân vẫn từ tư tưởng trọng nam khinh nữ. Trong khi đó, các điều kiện để lựa chọn giới tính thai nhi hiện ngày càng phát triển, tạo điều kiện cho một số người phá thai khi đứa bé không phải giới tính như mong muốn.

"Tỷ lệ bé trai bé gái mới sinh vài năm gần đây đã chênh lệch đến mức đáng báo động . Sẽ có nhiều bé trai thế hệ này khi trưởng thành sẽ không lấy được vợ, giống tình trạng của Trung Quốc. Nguy cơ này có thể dẫn đến sự bất ổn xã hội như: ẩu đả, cưỡng hiếp, mại dâm, buôn bán phụ nữ qua biên giới... tăng lên”, ông Phạm Bá Nhất cảnh báo

Thứ trưởng Nguyễn Bá Thuỷ cũng trăn trở: “Tình trạng phụ nữ di cư lấy chồng nước ngoài có xu hướng tăng ở một số địa phương, sẽ làm trầm trọng thêm vấn đề mất cân bằng giới tính theo hướng thừa nam, thiếu nữ ở nước ta”.

P. Thanh