Men gan cao và cách giảm không cần thuốc

Gan là một trong những cơ quan quan trọng nhất trong cơ thể và chịu trách nhiệm về một số chức năng đảm bảo cho cơ thể hoạt động hiệu quả. Gan làm sạch máu, sản sinh ra các protein giúp máu đông, xử lý chất thải tế bào, sản xuất các chất dinh dưỡng, dự trữ vitamin và giúp cơ thể sản xuất glucose.

Bất kỳ một trong những quá trình vừa nêu bị rối loạn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng. Do đó, để phát hiện thương tổn sớm của gan, bạn cần có một số xét nghiệm máu đánh giá chức năng gan, trong đó phổ biến là xét nghiệm men gan hoặc còn gọi là enzym gan. Nếu có men gan tăng cao, điều này có thể chỉ ra rằng gan đang bị tổn thương và bạn nên trao đổi với bác sĩ để có hướng giải quyết.

Men gan tăng có ý nghĩa gì?

Các men gan tăng lên có thể do các tế bào gan bị tổn thương và viêm sẽ giải phóng một số chất nhất định vào trong máu, dẫn đến nồng độ các chất giải phóng cao hơn bình thường, như các men gan chẳng hạn.

Để kiểm tra mức men gan, bác sĩ thường chỉ định thử nghiệm hai men gan đặc hiệu: aspartate aminotransferase (AST) và alanine aminotransferase (ALT); có các nồng độ bình thường là: AST: 5 - 40 đơn vị trên mỗi lít huyết thanh; ALT = 7 - 56 đơn vị trên mỗi lít huyết thanh.

Nếu bác sĩ tìm thấy men gan tăng nhẹ trong một xét nghiệm máu thường quy, các khuyến cáo xử trí trong hầu hết các trường hợp là đề nghị các cách tự nhiên để hạ thấp các men này, bởi vì men gan có thể chỉ tăng nhẹ trong một thời gian ngắn do một số nguyên nhân thường gặp và không liên quan đến một vấn đề nghiêm trọng nào cả.

Nguyên nhân tăng men gan

Có một số lý do men gan tăng cao và bác sĩ có thể giúp bạn xác định nguyên nhân và loại trừ các căn bệnh nghiêm trọng.

Nhiều loại thuốc, đặc biệt là những thuốc giảm cholesterol và thuốc giảm đau có chứa acetaminophen có thể làm tăng men gan.

Những người có thói quen uống rượu và béo phì có thể làm giảm chức năng của gan và tăng men gan.

Các bệnh như viêm gan A, B, C, suy tim và bệnh gan không do rượu cũng sẽ làm cho mức men gan cao hơn.

Có một số bệnh nghiêm trọng hơn có thể làm tăng mức men gan, bao gồm: bệnh celiac; nhiễm virut Epstein-Barr; viêm túi mật hoặc tụy; suy tuyến giáp; ung thư gan; suy tim; viêm gan do rượu; viêm gan tự miễn; xơ gan...

Các cách tự nhiên để hạ thấp men gan

Ăn nhiều rau xanh: Một chế độ ăn nhiều rau xanh có thể đảm bảo rằng gan bạn đang nhận được các vitamin và chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể khỏe mạnh và có thể làm giảm mỡ dự trữ trong gan. Cố gắng tăng số lượng rau bina và rau xanh khác như bông cải xanh và bắp cải.

Ăn các loại thực phẩm có nhiều chất xơ: Thực phẩm giàu chất xơ là một cách tuyệt vời giúp cơ thể bạn phá vỡ cholesterol và kiểm soát tốt men gan. Những thực phẩm này cũng sẽ giúp làm tăng lượng mật do gan sản sinh, có thể giúp phá vỡ chất béo. Thực phẩm giàu chất xơ như yến mạch, đậu, quả mọng, quả hạch.

Tăng cường các thực phẩm có tính chất chống ôxy hóa sẽ giúp gan hoạt động tốt hơn. Các loại thực phẩm này không làm giảm nồng độ men gan, nhưng chúng giúp tối ưu hóa hoạt động của gan. Thực phẩm chống ôxy hóa như bơ, củ cải đường chứa flavonoid chống ôxy hóa. Hạt dẻ là một nguồn axit béo omega-3 và vitamin B, rất tốt cho việc hỗ trợ gan.

Tăng lượng vitamin C: Vitamin C là cần thiết để tăng sức đề kháng miễn dịch, thúc đẩy quá trình hồi phục tế bào gan, giúp giảm các men gan. Tăng vitamin bằng cách sử dụng cam quýt, bưởi,... và tránh xa thức uống có đường.

Giảm cân: Nếu bạn béo phì, bạn có nguy cơ cao tăng men gan. Giảm cân là một trong những thay đổi lối sống có hiệu quả để kiểm soát men gan. Giữ chỉ số khối cơ thể (BMI) dưới 23 và trên 18,5 (dành cho người châu Á). Nếu chỉ số BMI của bạn trên 23 là thừa cân và trên 25 là béo phì. Kiểm soát vòng eo trong giới hạn cho phép: đàn ông <90cm và phụ nữ <80cm theo chuẩn người châu Á.

Tập thể dục thường xuyên: Bạn cần phải duy trì lối sống tích cực để giữ sức khỏe và hỗ trợ tốt chức năng gan. Đi bộ 30 phút mỗi ngày và tối thiểu đạt 5 ngày trong một tuần. Nếu không có 30 phút liên tục để tập thể dục thì có thể tập 10-15 phút/lần, vài lần mỗi ngày. Một số bài tập tốt nhất như chạy bộ, đi bộ, nhảy múa và bơi lội.

Uống đủ nước: Bạn nên uống ít nhất 8 ly nước mỗi ngày, vì đây là cách tốt nhất để đảm bảo rằng gan bạn đang lọc chất thải một cách hiệu quả. Hãy uống nước khi thức dậy và trước khi đi ngủ vào ban đêm, để đảm bảo cơ thể bạn luôn được tối ưu hóa trong các chức năng hoạt động.

Bỏ rượu: Uống rượu là một trong những cách dễ để làm tổn hại gan của bạn, vì vậy nếu bạn đang cố gắng khôi phục lại mức độ men gan, tốt hơn là bỏ uống rượu. Bạn càng giảm lượng cồn, gan của bạn càng khỏe mạnh.

Sống trong môi trường tốt: Có thể các yếu tố trong gia đình bạn hoặc môi trường làm việc góp phần làm tăng men gan. Hãy thử và sử dụng các sản phẩm làm sạch tự nhiên, vì nhiều sản phẩm làm sạch tổng hợp có chứa các độc tố có thể ảnh hưởng đến gan của bạn. Luôn kiểm tra bất kỳ sản phẩm nào bạn mua, nên chọn loại có ít hóa chất độc hại trong thành phần giúp giảm nguy cơ bị phơi nhiễm cho cả gia đình. Cần đảm bảo một môi trường không khói thuốc lá.

Kiểm tra thuốc đang dùng: Có một số loại thuốc bán tự do như acetaminophen và ibuprofen có thể gây tổn thương gan, đặc biệt là khi sử dụng lâu dài. Nên trao đổi với bác sĩ khi sử dụng các thuốc giảm đau để tránh hại tế bào gan.

Theo BS. Thanh Hoài

Sức khỏe & Đời sống