Mẹ trầm cảm sau sinh vì con quấy khóc đêm

Nghiên cứu tại một số bệnh viện phụ sản trong nước cho thấy, có đến 33% phụ nữ bị trầm cảm sau sinh. Bệnh có thể khởi phát bất kỳ thời điểm nào trong vòng một năm đầu sau sinh. Đáng nói, 50% phụ nữ bị trầm cảm sau sinh không được chẩn đoán bởi chuyên gia y tế. 

Tại Viện Sức khỏe Tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), số bệnh nhân trầm cảm sau sinh đến khám chiếm khoảng 20-30% tổng số ca mỗi ngày. Tại Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương (Hà Nội), số bệnh nhân trầm cảm sau sinh đến khám và gọi tới tư vấn trong năm 2021 tăng lên khoảng 20% so với những năm trước.

Theo TS.BS Trần Thị Hồng Thu - Phó Giám đốc Bệnh viện Tâm thần Ban ngày Mai Hương, tất cả phụ nữ đều có nguy cơ bị trầm cảm sau sinh đặc biệt ở những người có nguy cơ cao (từng bị trầm cảm, gia đình có người trầm cảm hoặc gặp vấn đề tâm lý khác…). Đáng chú ý, trầm cảm sau sinh có tỷ lệ tái phát cao 25-68%. Đặc biệt, có tới 20% các trường hợp cần phải can thiệp chuyên môn, nếu không có thể dẫn tới nhiều trường hợp đáng tiếc, đau lòng.

Trường hợp của chị Nga (28 tuổi) là một ví dụ. BS Thu cho biết, sau khi sinh con lần thứ 2 được 2 tháng, bệnh nhân đi khám vì sợ bản thân không kiểm soát được hành vi và có thể hại con. 

"Tôi lo sợ sẽ lại ghét đứa con thứ 2 này như con đầu. Sau khi sinh con đầu lòng, tôi ròng rã thức đêm vì con khóc. Trong đầu, tôi lúc nào cũng văng vẳng tiếng khóc của con và không muốn nghe tiếng khóc ấy", chị Nga chia sẻ bác sĩ. 

Điều đáng tiếc là dù bác sĩ đã chẩn đoán sản phụ bị trầm cảm nặng sau sinh nhưng bản thân người chồng không tin vợ mình bị trầm cảm. Theo anh, chị hoàn toàn bình thường và nhất quyết không cho vợ nằm viện.

Nguyên nhân khiến chị em dễ bị trầm cảm sau sinh

Theo BS Thu, có nhiều nguyên nhân khiến phụ nữ bị trầm cảm sau sinh như: thay đổi nội tiết, hormone, thay đổi về tâm lý, xã hội... Ngoài ra, nhiều nghiên cứu trên thế giới cho thấy việc trẻ quấy khóc đêm có liên hệ mật thiết với tình trạng trầm cảm của người mẹ. 

Trẻ quấy khóc đêm khiến phụ nữ căng thẳng nhiều hơn. Đây là yếu tố thúc đẩy việc trầm cảm sau sinh. Lý do vì sau sinh, cơ thể người mẹ đã phải đối mặt với việc nồng độ estrogen và progesterone giảm mạnh đột ngột, khiến các bà mẹ nhạy cảm, dễ buồn phiền nhưng lại không được nghỉ ngơi. Thêm vào đó, những áp lực khi chăm sóc con và việc không được người thân chia sẻ, hỗ trợ khiến bà mẹ không được ngủ đủ, mệt mỏi kéo dài dẫn tới cơ thể suy nhược, rối loạn tâm trạng, trầm cảm.

Trầm cảm sau sinh kéo dài sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất lẫn tinh thần của cả mẹ và con, thậm chí người mẹ có thể tự hại bản thân hoặc hại con mình. Điều đáng nói là trẻ có thể khóc vì nhiều lý do (chưa quen với môi trường ngoài bụng mẹ, có những cơn co thắt nhu động ruột, bất an về tinh thần…). 

Vì thế, bác sĩ khuyên người mẹ cần ngủ đủ giấc và dành thời gian chăm sóc bản thân, tập thể dục giúp lấy lại vóc dáng, sự tự tin. Sau sinh, phụ nữ cũng cần bước ra bên ngoài, hít thở không khí, tương tác với thế giới xung quanh để không bị tù túng trong 4 bức tường. 

Ngoài ra, việc ưu tiên khắc phục vấn đề con quấy khóc đêm cũng là một biện pháp hạn chế tình trạng trầm cảm sau sinh cho bà mẹ. 

Để khắc phục trẻ khóc nhiều về đêm, bà mẹ nên điều chỉnh nhiệt độ phòng để bé không bị lạnh quá hoặc nóng quá, kiểm tra và thay bỉm cho bé. Lưu ý, không để trẻ bú no quá hoặc đói quá, quần áo mặc cho bé nên mềm mịn, không gây kích ứng khó chịu. 

Bên cạnh đó, mẹ nên tập trung giải quyết hai nguyên nhân bên trong khiến con quấy khóc đêm là căng thẳng về tinh thần và căng thẳng về tiêu hóa. Các bà mẹ có thể cho bé nghe nhạc thư giãn, massage cho con hoặc có thể dùng một số loại thực vật giúp bé ngủ ngon sâu giấc như lá tía tô đất, hoa đoạn lá bạc, hoa lạc tiên tây... 

Nếu thấy trẻ quấy khóc nhiều và kèm theo các biểu hiện bất thường như tím tái, khó thở…, gia đình nên đưa trẻ tới gặp bác sĩ, kiểm tra sức khỏe cho trẻ.

Bên cạnh đó, gia đình cần chia sẻ, chăm sóc em bé cùng bà mẹ. Nếu thấy người mẹ có dấu hiệu trầm cảm (mệt mỏi, buồn phiền, chán ăn, mất ngủ) thì cần được khám sớm tại các chuyên khoa tâm lý hoặc sức khỏe tâm thần.

* Tên nhân vật đã được thay đổi.