Dấu hiệu "mắt mèo" cảnh báo ung thư ở trẻ

U nguyên vào võng mạc là một khối u ác tính của võng mạc trung tâm phôi, là khối u ác tính nội nhãn hay gặp nhất ở trẻ em nhỏ tuổi. Khối u có thể phát triển ở một hoặc hai mắt.

Theo TS Trần Văn Công, Bệnh viện K Trung ương, nguyên nhân của bệnh có thể do sự đột biến ở một gen quy định tổng hợp protein, điều khiển chu kỳ tế bào, xảy ra lẻ tẻ hoặc có tính di truyền. Có khoảng 30% u nguyên bào võng mạc có yếu tố di truyền. Trẻ em mắc bệnh cũng có khả năng bị phát sinh những loại u ác tính khác.

Phần lớn bệnh nhân được chẩn đoán trước 2 tuổi, nhưng có thể chẩn đoán được từ lúc mới sinh và ở người lớn trên 52 tuổi.

Các biện pháp điều trị kết hợp phẫu thuật, hóa chất, tia xạ đạt kết quả khả quan, tỷ lệ sống thêm toàn bộ sau 5 năm với u nội nhãn đạt 90%, u xuất ngoại là 10%. Điều trị hóa chất thường chỉ định cho những trường hợp bệnh từ giai đoạn 2. Xu hướng hiện nay là hướng tới sống thêm kèm bảo tồn thị lực, hóa chất có thể áp dụng ở giai đoạn sớm hơn của u nguyên bào võng mạc.

Dấu hiệu u nguyên bào võng mạc

Về lâm sàng người bệnh có thể có các triệu chứng sau:

- Đồng tử trắng: chiếm 56-70% trường hợp bệnh được phát hiện nhờ dấu hiệu này, gọi khác như "mắt mèo", "mắt có ánh sáng lập lòe"…, thường quan sát thấy khi mắt chuyển động. Khi nhìn vào mắt bé, cha mẹ có thấy ánh trắng (nhất là vào ban đêm hoặc trong phòng tối vì khi đó đồng tử giãn).

- Lác: Khoảng 34% trường, trẻ bị lé trong vòng 6 tháng tuổi nên nghi ngờ u nguyên bào võng mạc đi khám chuyên khoa, cần phân biệt tật khúc xạ.

- Thị lực kém: Khoảng 8% thị lực giảm hoặc mất khi khối u ở cả 2 bên.

- Đỏ và đau nhức mắt do tăng nhãn áp, viêm màng bồ đào, viêm tế bào hốc mắt, xuất huyết tự nhiên trong tiền phòng, trong thể pha lê. Mắt đỏ và đau chứng tỏ bệnh lan rộng, có xâm lấn màng mạch rộng.

Bệnh được gồm có 3 thể lâm sàng:

- U nguyên bào võng mạc một bên mắt: 75% trường hợp, gặp ở trẻ 2-4 tuổi.

- U nguyên bào võng mạc hai bên mắt: 25%, gặp ở trẻ nhỏ hơn, khoảng 14-16 tháng tuổi, có tính di truyền 40% trường hợp.

- U nguyên bào võng mạc ba bên: u nguyên bào võng mạc hai bên và có thêm u nguyên bào tuyến tùng, chiếm 3-9%, tiên lượng rất xấu. Đa số trẻ tử vong trong vòng 35 tháng.