Đau đầu và nguy cơ mắc các bệnh lý nguy hiểm

“Bắt bệnh” đau đầu

Khảo sát ngẫu nhiên trên 2.000 người trưởng thành ở Việt Nam (năm 2008) cho thấy có đến 79% là đã có lần đau trong đời và 57% là đau thường xuyên mỗi ngày. Bảng phân loại đau đầu quốc tế gần đây chia đau đầu thành các nhóm: đau đầu nguyên phát, đau đầu thứ phát và đau thần kinh sọ, đau mặt trung ương… với khoảng 240 chứng đau đầu khác nhau.

Trong đau đầu nguyên phát, đau đầu do căng thẳng chiếm khoảng 90% các loại đau đầu. Người bệnh có cảm giác đau căng hoặc siết chặt ở các cơ vùng đầu và cổ. Kế tiếp là cơn đau nửa đầu Migraine - một chứng đau đầu cơn theo chu kỳ với đặc điểm đau ở một bên thái dương, buồn nôn, sợ ánh sáng và tiếng động. Ðau đầu cụm là chứng đau đầu dữ dội, tỷ lệ mắc bệnh khoảng 0,1% dân số và chủ yếu là ở nam giới.

Đau đầu thứ phát được xác định có rất nhiều nguyên nhân từ mức độ nhẹ như: đau đầu do cao huyết áp, viêm xoang… đến nặng như chấn thương sọ não, xuất huyết dưới màng nhện...

Đau thần kinh sọ, đau mặt trung ương là loại đau đầu nguy hiểm nhất và liên quan đến nhiều bệnh lý thần kinh nghiêm trọng.

Tác nhân gây ra đau đầu

Triệu chứng đau đầu xuất hiện do nhiều nguyên nhân gây ra. Các yếu tố ảnh hưởng có thể kể đến như: giới tính, lứa tuổi, tâm lý (stress,…) hay do cấu tạo cơ thể, các bệnh lý tai mũi họng,…

Các nghiên cứu khoa học gần đây đã chỉ ra gốc tự do là một trong những nguyên nhân chính gây ra các triệu chứng đau đầu. Gốc tự do tấn công vào tất cả cấu trúc tế bào não, nơi chứa nhiều chất béo (lipit) và hệ thống chống gốc tự do kém hơn so với các cơ quan khác trong cơ thể. Chúng làm liên kết giữa các tế bào thần kinh giảm, gây kém dẫn truyền kinh và làm suy yếu chức năng cũng như hoạt động của tế bào. Ngoài ra, gốc tự do tấn công vào mạch máu não, thúc đẩy sự hình thành xơ vữa, làm hẹp lòng mạch, gây thiếu máu não, từ đó dẫn đến các triệu chứng đau đầu.

Mặt khác, gốc tự do và các hóa chất trung gian sinh ra trong quá trình chuyển hóa ở não sẽ làm gia tăng hoạt động bạch cầu và sinh ra các chất gây giãn mạch dẫn đến mạch máu giãn nở, rối loạn bất thường và gây nên triệu chứng đau nửa đầu.

Nhiều trường hợp, đau đầu cộng thêm các yếu tố thuận lợi như stress làm sản sinh nhiều gốc tự do và khiến bệnh nhân đau đầu càng nặng, dẫn đến trầm cảm, sa sút trí tuệ và đột quỵ não,…

Đẩy lùi và ngăn chặn đau đầu

Hầu hết các bác sĩ điều trị đều lo ngại khi nhận thấy phần lớn các ca bệnh đau đầu chẩn đoán thì dễ nhưng để tìm ra nguyên nhân thì rất khó. Điều trị đau đầu cần giải quyết một cách toàn diện từ nếp sống, tâm sinh lý của người bệnh đến các loại thuốc hỗ trợ.

Bệnh nhân nên có đời sống tinh thần thoải mái, vận động thường xuyên và có những hoạt động giải trí lành mạnh, hạn chế những căng thẳng tâm lý và các yếu tố làm gia tăng gốc tự do như: thuốc lá, môi trường ô nhiễm… Ngoài ra, người bệnh cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý, ăn nhiều hoa quả và rau tươi.

Bên cạnh đó, chúng ta cần bổ sung các chất chống gốc tự do giúp phòng ngừa và hạn chế triệu chứng đau đầu cũng như nhiều bệnh tật khác. Các chất anthocyanin, pterostillbene... trong blueberry có khả năng tóm bắt gốc tự do, hạn chế sự tổn thương thành mạch, cải thiện lưu lượng máu lên não. Những hoạt chất này vượt qua được hàng rào máu não, chống gốc tự do và kích hoạt các men chống gốc tự do cho cơ thể, từ đó sẽ vô hiệu hóa các gốc tự do, kích thích các tế bào thần kinh, chống lại stress,…