Đánh giá nguy cơ tự tử qua phản ứng của não với từ ngữ

Một nghiên cứu thấy rằng gần 80% bệnh nhân tự tử đã phủ nhận họ định tự tử trong lần tiếp xúc cuối cùng với bác sĩ tâm lý. Bạn bè và gia đình thường cảm thấy dằn vặt và đau đớn vì đã không biết trước ý định của người thân, nhưng các chuyên gia về sức khoẻ tâm thần cũng chẳng mấy khi làm được tốt hơn.

Nhưng liệu phản ứng của não với một loạt câu hỏi - không hẳn là câu hỏi, mà là một sự thăm dò gián tiếp hơn về cảm xúc của một người - có mang lại tín hiệu chính xác hơn hay không?

Theo nghiên cứu mới đây, điều này là có thể.

Nghiên cứu được đăng trên tạp chí Nature Human Behavior đã phát hiện ra rằng các mô hình hoạt động của não khi đáp ứng một bộ từ ngữ viết sẵn có thể phân biệt một cách đáng tin cậy giữa những người lớn trẻ có ý định tự sát với nhóm đối chứng trẻ khỏe mạnh. Những từ này bao gồm những từ liên quan đến cái chết và với cả cảm xúc tích cực và tiêu cực.

Một bài tập nữa - đánh giá phản ứng não cụ thể đối với các cụm từ cảm xúc cao độ - còn tạo ra sự khác biệt rõ hơn: giữa những người có tiến sử mưu toan tự tử và những người đã có ý định như vậy nhưng chưa từng hành động.

Các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Carnegie Mellon viết: "Ý tưởng và mưu toan tự sát thường đi kèm với đến những thay đổi có thể đo lường được về cách mà người ta nghĩ về 'cái chết', 'tự sát' và các khái niệm tích cực và tiêu cực khác”.

Sự tương tác là rất phức tạp, nhưng các chương trình máy tính có thể mô phỏng những mô hình cho phép đưa ra dự đoán - hoặc ít nhất là xác định những người cần được giúp đỡ tích cực ngay lập tức.

Sau nhiều năm so sánh những hình ảnh chụp cộng hưởng từ chức năng (fMRI), các nhà nghiên cứu đã “đọc” được khá chính xác những cảm giác như xấu hổ, buồn bã, tức giận và tự hào… của một người.

Chúng ta rất khác nhau về cách chúng tôi thể hiện cảm xúc. Nhưng khi một cảm xúc nào đó được gợi lên ở một số đối tượng thực nghiệm, máu sẽ chảy theo những mô hình có thể đoán trước được tới những cấu trúc có thể đoán trước của não. Với tất cả sự đa dạng cá nhân, một số cảm xúc có “chữ ký thần kinh” rất dễ nhận dạng.

Gần năm năm trước, Marcel Just, tác giả chính của nghiên cứu, đã phát biểu về những “chữ ký thần kinh” của cảm xúc tại Đại học Pittsburgh. Sau đó, một nhà tâm lý học đã tiếp cận ông và mô tả hồ sơ thất bại nghề nghiệp của mình khi dự đoán tự sát. Anh đặt câu hỏi: Liệu “chữ ký thần kinh” có giúp tiết lộ dự định của một người hay không?

Just và các cộng sự đã xây dựng một cách tiếp cận để đánh giá nguy cơ tự tử. Họ sẽ sử dụng thiết bị phát hiện đáp ứng cảm xúc bất thường với những khái niệm như "cái chết" và "tàn nhẫn", cũng như những từ như "vô lo" và "tốt".

Trong một nhóm 34 người trưởng thành trẻ tuổi, chương trình đã phân biệt giữa nhóm đối chứng khoẻ mạnh với những người mưu toan tự sát với độ chính xác 91%. Xác định chính xác 15 trong số 17 người từng tự sát và 16 trong số 17 người không tự sát.

Việc lặp lại chương trình học trên máy có thể phân biệt với độ chính xác 87% giữa những người mới chỉ nghĩ đến việc tự tử với những người đã cố tự tử.

Mô hình hoạt động trong não của người lớn trẻ chăm chú vào vực thẳm tâm lý và hành động theo xung lực có xu hướng phản hồi với những từ liên quan đến cái chết ít buồn bã hơn những người đã từng nghĩ đến nhưng chưa từng thử tự tử.

So với những người từng thử tự tử trong quá khứ, những người đã nghĩ đến tự tử nhưng không hành động theo ý nghĩ đó đã đáp lại những từ liên quan đến cái chết và tự tử như "vô hồn", "tuyệt vọng", "quá liều" và "tang lễ" với “chữ ký thần kinh” gợi ý đến giận dữ nhiều hơn.

Cần biết rằng, trong nhiều trường hợp, chiều rộng và chiều sâu của các triệu chứng trầm cảm của một người cũng có thể dự đoán liệu người đó có cố làm hại chính mình hay không. Tuy nhiên, chụp não “động” có thể đưa ra cảnh báo sớm rằng về mô hình tư duy tự gây hại đang hình thành.

Hiểu được cách thức biểu hiện của những mô hình tư duy này trên mô hình hoạt động não cũng có thể là cách nhắm vào các liệu pháp tâm lý và kiểm tra xem chúng có tác dụng hay không.

Cẩm Tú

Theo MSN