Kỳ công nghề làm hạt nổ cúng cuối năm

(Dân trí) - Những ngày cận kề Tết Nguyên đán, hàng chục gia đình làm hạt bỏng cúng (hạt nổ) ở làng Lại Ân, xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên Huế lại thêm nhộn nhịp, tất bật… Đây là thời điểm người dân bận rộn nhất trong năm.

Thời điểm này người dân đang chuẩn bị cho vụ mùa nhưng hàng chục hộ vẫn tranh thủ lúc rảnh rỗi làm thêm hạt nổ vừa cung ứng hàng cho các khách vừa kiếm thêm tiền tiêu Tết.

Mới đi làm đồng về, bác Phan Đình Minh (thôn Lại Ân, Phú Mậu, Phú Vang) xắn tay áo vào phụ giúp vợ con. “Làm thì làm quanh năm nhưng dịp Tết này thì bận rộn hơn. Cả nhà phải tranh thủ từng giờ làm cho kịp hàng cung ứng cho đại lý sỉ, lẻ” - bác Minh nói.

Kỳ công nghề làm hạt nổ cúng cuối năm - 1

Cha, mẹ và con cùng làm hạt nổ

Công việc tuy đơn giản nhưng mất nhiều thời gian, cầu kỳ, phải qua nhiều công đoạn khác nhau nhưng lời lãi không nhiều. Mỗi ngày mỗi hộ làm hạt nổ làm khoảng 40 lon gạo, trừ chi phí còn lời được 50 ngàn đồng/ngày.

Với hơn 20 năm làm nghề, bác Minh cho biết thêm: “Nghề này không khó nhưng kỳ công và mất thời gian mà thu nhập cũng chẳng đáng bao nhiêu. Ban đầu lúa nếp được ngâm vào nước sạch hoặc nước mưa không được lẫn phèn khoảng 5 ngày thì xay nhuyễn lọc lấy tinh bột. Sau đó đem đằn và nhuộm màu. Bột sau khi nhuộm màu xong đem hấp, cán ra thành tấm, đem phơi, sấy đến một thời gian nhất định thì cắt ra thành những hạt nhỏ.

Công đoạn cuối cùng là rang cùng với cát sạch, để hạt nở bung ra chờ đến khi nguội thì đóng gói. Việc làm hạt nổ phải trải qua rất nhiều công đoạn khác nhau và ở mỗi công đoạn đều đòi  hỏi một sự cẩn thận, tỉ mỉ”.

Đối với người dân làm hạt nổ ở Phú Mậu thì đây là thời điểm làm thích nhất vì nhu cầu hạt nổ phục vụ dịp Tết là rất lớn. Bởi trong mâm cúng những ngày lễ Tết thì hạt nổ là thứ không thể thiếu trong tín ngưỡng dân gian của người dân xứ Huế.

“Năm nào cũng vậy gần đến Tết người dân trong xóm lại bận “tối mặt tối mũi”, làm không đủ cho khách lấy. Xong hai vụ lúa gia đình tôi làm kiếm thêm đồng ra, đồng vào. Năm nay bận hơn vì thời tiết giá lạnh chưa gieo được lúa nên làm nhiều hơn năm ngoái” bác Trần Niên chia sẻ.

Em Nguyễn Văn Huy (17 tuổi) vì gia đình nghèo nên đã dùng 500 ngàn đồng tích góp từ việc phụ thợ nề mua gạo nếp về nhà tự làm hạt nổ với mong muốn kiếm một chút lời tiêu tết.

Kỳ công nghề làm hạt nổ cúng cuối năm - 2
Hạt nổ đẹp là thứ không thể thiếu trên bàn thờ cúng cuối năm của người Huế

Hiện ở Phú Mậu có khoảng 20 hộ vẫn duy trì nghề làm hạt nổ, giúp người dân nơi đây có thêm thu nhập. Các sản phẩm không chỉ phục vụ cho người dân Huế mà còn được đưa vào Đà Nẵng, Quãng Ngãi đến tận TP Hồ Chí Minh…

Xin giới thiệu một nghề "lắm công phu" ở Huế.

Kỳ công nghề làm hạt nổ cúng cuối năm - 3
Gạo sau khi ngâm được xay rồi lọc lấy tinh bột.

Kỳ công nghề làm hạt nổ cúng cuối năm - 4
Chà bột rồi chà màu lên khay tre chuẩn bị hấp

Kỳ công nghề làm hạt nổ cúng cuối năm - 5
"Hấp" bột màu trên bếp than

Kỳ công nghề làm hạt nổ cúng cuối năm - 6
“Bánh" hạt nổ vừa hấp xong

Kỳ công nghề làm hạt nổ cúng cuối năm - 7
Cắt thành sợi dài

Kỳ công nghề làm hạt nổ cúng cuối năm - 8
Phơi

Kỳ công nghề làm hạt nổ cúng cuối năm - 9
rồi lại cắt tiếp thành những hạt nhỏ

Kỳ công nghề làm hạt nổ cúng cuối năm - 10
Xoay đều

Kỳ công nghề làm hạt nổ cúng cuối năm - 11
Đảo với cát sạch cho hạt nổ nở bung

Kỳ công nghề làm hạt nổ cúng cuối năm - 12
Những hạt bột ban đầu bé tí, gặp cát nóng…

Kỳ công nghề làm hạt nổ cúng cuối năm - 13

… nở bung như hoa đủ màu sắc

Kỳ công nghề làm hạt nổ cúng cuối năm - 14
Thành quả của một ngày vất vả chỉ được hơn 50 ngàn đồng.

Đại Dương - Doãn Công

Dòng sự kiện: Chào Xuân Tân Mão 2011