Vụ án gà lôi trắng: 13 con gà đang ở đâu?

Theo cáo trạng của VKSND huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình (nay là tỉnh Hưng Yên), tang vật 13 con gà (3 con trưởng thành, 10 con non) trong vụ án gà lôi trắng đã được chuyển về Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã - Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội ở giai đoạn đầu điều tra.

Về tình trạng sức khỏe 13 con gà lôi trắng nói trên, ông Lương Xuân Hồng, Giám đốc Trung tâm cứu hộ động vật hoang dã - Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, cho biết: 8 con gà đang phát triển tốt còn 5 con đã chết.

Hồ sơ vụ án thể hiện, từ năm 2022, ông Thái Khắc Thành (45 tuổi, ở Nghệ An) biết gà lôi trắng là loài chim quý hiếm nên tìm mua và trao đổi được ba con giống. Sau một thời gian nuôi, đàn gà lôi của anh sinh sản được 10 con non.

Tháng 3, ông Thành rao bán số gà lôi con với giá 500.000 đồng/con và nhận cọc 2 triệu đồng từ người mua qua mạng. Ngày 2/4, ông này thuê người chở số gà này đến địa bàn huyện Vũ Thư, tỉnh Thái Bình (nay thuộc tỉnh Hưng Yên) để giao hàng thì bị công an kiểm tra, phát hiện và thu giữ. Khám xét nhà ông, lực lượng chức năng thu thêm 3 con gà lôi trắng.

Sau đó, ông Thành bị khởi tố, bắt tạm giam từ ngày 4/4 về tội Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm, chờ xét xử sơ thẩm.

Tháng 8, TAND khu vực 5 - Hưng Yên tuyên phạt bị cáo Thái Khắc Thành 6 năm tù, phạt bổ sung 30 triệu đồng về tội Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm theo quy định tại Bộ luật Hình sự.

Sau phiên tòa sơ thẩm, Viện trưởng VKSND tỉnh Hưng Yên đã kháng nghị phúc thẩm, đề nghị hủy toàn bộ bản án để điều tra lại. Trong khi đó, bị cáo Thành không kháng cáo kêu oan mà chỉ xin được xem xét giảm nhẹ hình phạt, miễn trách nhiệm hình sự theo chính sách pháp luật mới.

Ngày 13/8, TAND tỉnh Hưng Yên chấp nhận đề nghị thay đổi biện pháp ngăn chặn, cho bị cáo Thành được tại ngoại, cấm đi khỏi nơi cư trú. Đến ngày 17/10, vụ án được đưa ra xét xử theo trình tự phúc thẩm.

Tại phiên tòa phúc thẩm, bị cáo Thái Khắc Thành thừa nhận toàn bộ hành vi của mình, cho rằng việc mua bán, nuôi nhốt gà lôi trắng là sai pháp luật, đồng thời bày tỏ mong muốn được HĐXX xem xét miễn trách nhiệm hình sự.

Luật sư bào chữa đề nghị HĐXX áp dụng Thông tư 27 - văn bản có hiệu lực trước khi xét xử sơ thẩm - để miễn trách nhiệm hình sự và miễn hình phạt bổ sung 30 triệu đồng cho bị cáo.

Xem xét toàn bộ hồ sơ và diễn biến tại phiên tòa, HĐXX nhận định: tại thời điểm phạm tội, gà lôi trắng được xếp trong nhóm IB theo Nghị định 84/2021/NĐ-CP của Chính phủ, nên hành vi của bị cáo bị xử lý hình sự là đúng quy định. Tuy nhiên từ ngày 1/7, Thông tư 27 có hiệu lực, quy định gà lôi trắng thuộc nhóm IIB, không còn nằm trong danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm nghiêm cấm khai thác, buôn bán.

Theo quy định Bộ luật Hình sự, khi có sự thay đổi pháp luật làm cho hành vi không còn nguy hiểm cho xã hội nữa, người phạm tội được miễn trách nhiệm hình sự. Vì vậy, hành vi của ông Thái Khắc Thành hiện nay không còn bị coi là tội phạm.

HĐXX đánh giá, việc tòa sơ thẩm không áp dụng Thông tư 27 là có nguyên nhân khách quan, bởi tại thời điểm xét xử, thông tư chưa được phổ biến đến cơ quan tiến hành tố tụng. Tuy nhiên, để đảm bảo quyền lợi hợp pháp của công dân, HĐXX quyết định sửa bản án sơ thẩm, miễn toàn bộ trách nhiệm hình sự và hình phạt bổ sung cho bị cáo.

Kết thúc phiên tòa, HĐXX tuyên miễn trách nhiệm hình sự, miễn hình phạt bổ sung và hủy bỏ biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú, trả tự do cho bị cáo Thái Khắc Thành.

Đồng thời, HĐXX kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường khi ban hành các văn bản làm thay đổi chính sách hình sự, cần sớm gửi thông báo đến các cơ quan tiến hành tố tụng và cơ quan thi hành án để kịp thời rà soát, áp dụng thống nhất trong thực tiễn.