Tổng thầu Trung Quốc gây áp lực, đòi tăng tiền dự án Gang thép Thái Nguyên?

VKSND tối cao vừa ban hành cáo trạng vụ án "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí" và "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" xảy ra tại Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2, Công ty CP Gang thép Thái Nguyên (TISCO) và một số đơn vị có liên quan; đồng thời, truy tố 19 bị can có liên quan.

Theo cáo trạng, Dự án mở rộng sản xuất giai đoạn 2 do Công ty CP Gang thép Thái Nguyên (TISCO) làm chủ đầu tư; HĐQT Tổng Công ty thép Việt Nam (VNS) là cấp quyết định đầu tư.

HĐQT VNS tổ chức thẩm định, chịu trách nhiệm xem xét phê duyệt dự án và chỉ đạo thực hiện theo đúng quy định hiện hành; Chủ đầu tư (TISCO) chịu trách nhiệm toàn diện về hiệu quả dự án.

Dự án trên có tổng mức đầu tư hơn 3.834 tỷ đồng, trong đó TISCO thu xếp 375 tỷ tiền vốn, còn lại đi vay các ngân hàng.

Tập đoàn Khoa học công nghệ và Thương mại luyện kim Trung Quốc (MCC) trúng thầu dự án này và tháng 7/2007 được ký với TISCO hợp đồng EPC số 01 (E là thiết kế, P là thi công, C là xây lắp) trị giá hơn 160 triệu USD.

Hợp đồng EPC số 01, là hợp đồng trọn gói, không được phép điều chỉnh giá trong suốt quá trình thực hiện; MCC chịu trách nhiệm lựa chọn, ký hợp đồng và trực tiếp thanh toán cho nhà thầu phụ theo quy định của pháp luật và của Hợp đồng EPC số 01.

Nhà thầu Trung Quốc vi phạm hợp đồng

Theo cáo trạng, quá trình thực hiện Hợp đồng EPC số 01, MCC đã vi phạm trong việc sau hơn 11 tháng kể từ khi hợp đồng có hiệu lực thực hiện, MCC chưa lựa chọn và ký được hợp đồng với nhà thầu phụ; chưa hoàn thành thiết kế chi tiết các hạng mục, không đặt hàng chế tạo máy móc thiết bị, không triển khai thi công các hạng mục của gói thầu.

Ngoài ra, MCC đã rút hết người về nước và nhiều lần đề nghị kéo dài thời gian thực hiện hợp đồng và tăng giá hợp đồng không có căn cứ, không phù hợp quy định của pháp luật, không đúng với nội dung các bên đã thỏa thuận trong hợp đồng.

Cáo trạng cho biết, với chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn được giao, bị can Trần Trọng Mừng là Tổng Giám đốc TISCO (chủ đầu tư), bị can Mai Văn Tinh là Chủ tịch HĐQT VNS (cấp quyết định đầu tư) đã không xem xét, chỉ đạo dừng, chấm dứt hợp đồng, thu hồi tiền tạm ứng, áp dụng điều khoản phạt hợp đồng, báo cáo người có thẩm quyền xem xét để hủy đấu thầu và tổ chức đấu thầu lại theo quy định để đảm bảo hiệu quả và tiến độ của Dự án. Các bị can lại chỉ đạo thực hiện các hành vi phạm pháp luật về đầu tư, vi phạm Hợp đồng EPC số 01 để tiếp tục thực hiện Hợp đồng.

Bị can Trần Trọng Mừng và Mai Văn Tinh còn cùng với các bị can Trần Văn Khâm, Đậu Văn Hùng chỉ đạo các cá nhân có liên quan thuộc TISCO và VNS, tổ chức, thực hiện việc điều chỉnh dự toán chi phí phần C; tham gia ký hợp đồng thầu phụ thực hiện phần C của Hợp đồng EPC số 01 theo hình thức hợp đồng theo đơn giá. Với hợp đồng này, TISCO trực tiếp nghiệm thu, thanh toán cho nhà thầu phụ thực hiện phần C, tự chịu mọi rủi ro, đã làm phá vỡ nguyên tắc thực hiện hợp đồng theo hình thức trọn gói của Hợp đồng EPC số 01 khi nhà thầu phụ không hoàn thành phần C thì không ràng buộc được trách nhiệm của MCC, tạo điều kiện để MCC có lý do chối bỏ trách nhiệm thực hiện Hợp đồng EPC số 01;

Cáo trạng nhấn mạnh, TISCO chấp thuận không có căn cứ để VINAINCON làm nhà thầu phụ thực hiện phần C của Hợp đồng EPC số 01 nói trên, trong khi VINAINCON không đủ năng lực để thực hiện, là vi phạm Luật Đấu thầu năm 2005, Nghị định số 99/2007/NĐ-CP, Thông tư số 06/2007/TT- BXD của Bộ Xây dựng và vi phạm quy định của Hợp đồng EPC số 01.

"Các vi phạm này chính là nguyên nhân dẫn đến dự án chậm tiến độ, làm phát sinh tăng lãi vay, tăng chi phí đầu tư, gây thất thoát, lãng phí đặc biệt nghiêm trọng tài sản Nhà nước", cáo trạng nhấn mạnh.

Các bị can Đặng Thúc Kháng, Nguyễn Trọng Khôi, Ngô Sỹ Hán, Đặng Văn Tập, Đồng Quang Dương, Trịnh Khôi Nguyên, Nguyễn Văn Tráng, Đỗ Xuân Hòa, Uông Sỹ Bính và Lê Thị Tuyết Lan đã có hành vi đồng phạm các vi phạm nêu trên.

Gây thiệt hại hơn 830 tỷ đồng

Cáo trạng xác định, hành nêu trên của các bị can đã gây hậu quả thất thoát, lãng phí tài sản nhà nước hơn 830 tỷ đồng, đã phạm vào tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí, thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 219 Bộ luật Hình sự.

Theo cáo trạng, các bị can Lê Phú Hưng, Nguyễn Minh Xuân đã không thực hiện hết trách nhiệm của thành viên HĐQT VNS khi cho ý kiến nhất trí với Tờ trình số 835/TTrVNS ngày 23/6/2009 của Tổng Giám đốc đề nghị HĐQT VNS báo cáo Bộ Công Thương và Chính phủ chấp thuận cho điều chỉnh chi phí thực hiện phần C, nhà thầu phụ VINAINCON được thực hiện phần C dưới hình thức hợp đồng theo đơn giá không có căn cứ; các bị can Nguyễn Chí Dũng, Hoàng Ngọc Diệp, Đoàn Thu Trang đã không thực hiện hết trách nhiệm của thành viên HĐQT TISCO khi cho ý kiến nhất trí với Tờ trình số 405/TTr-GTTN ngày 04/11/2009 của Tổng Giám đốc đề nghị HĐQT TISCO phê duyệt điều chỉnh cơ cấu tổng mức đầu tư dự án, trong đó có dự phòng cho phần C là 15,57 triệu USD không có căn cứ.

Hành vi thiếu trách nhiệm của các bị can Lê Phú Hưng, Nguyễn Minh Xuân, Nguyễn Chí Dũng, Hoàng Ngọc Diệp, Đoàn Thu Trang, đã gián tiếp cùng gây hậu quả thiệt hại hơn 830 tỷ đồng nêu trên, đã phạm vào tội Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng, thuộc trường hợp quy định tại khoản 3 Điều 360 Bộ luật Hình sự.

Ngoài ra, trong cáo trạng của VKSND Tối cao có nêu, khi xin ý kiến về việc điều chỉnh chi phí phần C (xây lắp) trong hợp đồng EPC nói trên, ngày 26/12/2008, Văn phòng Chính phủ có văn bản thông báo ý kiến của ông Hoàng Trung Hải (khi đó là Phó Thủ tướng) có nội dung: "Đồng ý về nguyên tắc việc xem xét một số phát sinh về giá vật liệu xây dựng do nguyên nhân bất khả kháng. HĐQT VNS thành lập đoàn đàm phán để xem xét một số phát sinh về giá vật liệu; quyết định điều chỉnh về phần điều chỉnh giá trị hợp đồng EPC (phần xây dựng) trên cở sở kết quả đàm phán và đảm bảo hiệu quả".

Trong dự án mở rộng sản xuất tại TISCO nói trên, ông Hoàng Trung Hải bị xác định có vi phạm, khuyết điểm nên bị Bộ Chính trị đã quyết định kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo.