Bộ Công an lý giải về đề xuất bỏ cơ quan điều tra VKSND Tối cao

Mới đây, trong dự thảo Luật Tổ chức cơ quan điều tra hình sự (sửa đổi), Bộ Công an - đơn vị chủ trì soạn thảo - đề xuất bỏ Cơ quan điều tra của VKSND Tối cao (Cơ quan điều tra VKSND Tối cao, Cơ quan điều tra VKS Quân sự Trung ương).

Theo Bộ Công an, đề xuất trên căn cứ theo Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương, trong đó có nguyên tắc "thực hiện nguyên tắc một cơ quan thực hiện nhiều việc và một việc chỉ giao cho một cơ quan chủ trì thực hiện và chịu trách nhiệm chính" và nhiệm vụ "tiếp tục nghiên cứu, từng bước sắp xếp thu gọn đầu mối cơ quan điều tra đáp ứng yêu cầu công tác điều tra hình sự, phòng, chống tội phạm và phù hợp với tổ chức, hoạt động của VKSND, TAND theo tinh thần cải cách tư pháp".

Bên cạnh đó, đề xuất của Bộ Công an cũng được thực hiện theo Kết luận số 84-KL/TW ngày 29/7/2020 của Bộ Chính trị, quán triệt "đổi mới, sắp xếp, kiện toàn tổ chức, bộ máy tòa án, VKS, cơ quan điều tra, cơ quan thi hành án tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả theo quy định của Hiến pháp năm 2013"; Nghị quyết số 27-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương.

Bộ Công an đánh giá, hiện nay, hệ thống cơ quan điều tra vẫn còn cồng kềnh, chồng chéo, việc tổ chức cơ quan điều tra ở nhiều bộ, ngành tạo ra nhiều đầu mối trong hệ thống cơ quan điều tra, chưa phù hợp với quan điểm chỉ đạo tại Nghị quyết số 18-NQ/TW.

Trong khi đó, cơ quan điều tra của CAND thụ lý điều tra gần 99% tổng số vụ việc, vụ án hàng năm; cơ quan điều tra trong QĐND có thẩm quyền đặc thù cùng với hệ thống các cơ quan tư pháp trong quân đội.

Trích dẫn Điều 107 Hiến pháp năm 2013, Bộ Công an cho biết: "VKSND thực hành quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp". Do đó, Hiến pháp quy định VKSND không có chức năng điều tra.

Theo Bộ Công an, việc giao cho VKSND Tối cao thực hiện chức năng điều tra là chưa phù hợp với quy định của Hiến pháp.

"VKS là cơ quan có chức năng thực hành quyền công tố, kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tố tụng, thực hiện chức năng kiểm sát toàn bộ các hoạt động tố tụng hình sự.

Trong tất cả các giai đoạn tố tụng, VKS đều có thẩm quyền kiểm sát chặt chẽ, hủy bỏ hoặc không phê chuẩn trong trường hợp các lệnh, quyết định tố tụng không có căn cứ và trái pháp luật của cơ quan điều tra; kịp thời phát hiện các sai sót, vi phạm pháp luật của các chủ thể tiến hành tố tụng, từ đó kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý theo quy định", Bộ Công an cho biết.

Cũng theo Bộ Công an, cơ quan điều tra của Công an nhân dân và Quân đội nhân dân đang được tổ chức thống nhất, chặt chẽ từ Trung ương đến địa phương, với đầy đủ các điều kiện bảo đảm để đáp ứng hiệu lực, hiệu quả của công tác điều tra hình sự.

Trong khi đó, cơ quan điều tra của VKS chỉ tổ chức ở một cấp (cấp Trung ương) và không có các điều kiện bảo đảm cần thiết của cơ quan điều tra hoàn chỉnh như 2 lực lượng trên.