TikTok có thực sự là "mảnh đất màu mỡ" cho các nhà sáng tạo trẻ?

Chia sẻ về vấn đề này, Jack Innanen, một TikToker 22 tuổi đến từ Toronto (Canada) nhận định: "Rất khó tạo ra được một nội dung chất lượng. Tôi có cảm giác như mình đang phải khai thác một chiếc thùng với lộn xộn những nội dung cần được "quy hoạch". Tôi phải cố gắng để tìm kiếm những nguồn cảm hứng mới cho riêng mình nếu không muốn bị thụt lùi về sau".

Việc dành hàng giờ để quay phim, chỉnh sửa, tạo kịch bản, tương tác với người hâm mộ, thiết lập thương hiệu cá nhân... là những công việc thường nhật của một nhà sáng tạo nội dung.

Chính những điều đó vô hình chung đã tạo nên những áp lực khiến họ mất dần đi cảm hứng khi làm việc, đôi khi tuyệt vọng, bởi những nhà sáng tạo trẻ phải nỗ lực không ngừng nghỉ trên hành trình chạy đua để trở nên thành công. Tuy nhiên, họ đều phải trả giá bằng những vấn đề sức khỏe, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến tâm lý.

Innanen cũng là một trong số rất nhiều những nhà sáng tạo nội dung khác cảm thấy bản thân bị kiệt sức sau khi có được danh tiếng trên nền tảng TikTok.

Innanen chia sẻ rằng: "Tôi đã đạt đến giới hạn mà tôi có thể tưởng tượng. Cuộc sống của tôi thật sự vô nghĩa khi bản thân đã dành cả ngày để hoàn thành một video với đầy sự chán nản".

Tuy nhiên, Jack Innanen không phải người duy nhất phải chịu những áp lực như thế này. Một người sáng tạo nội dung trên nền tảng TikTok là Sha Crow bày tỏ: "Ứng dụng này đã từng rất thú vị và nó là một "mảnh đất màu mỡ" cho những ai muốn kiếm tiền hay tìm kiếm sự nổi tiếng. Tuy nhiên, bây giờ tôi thật sự cảm thấy rất mệt mỏi vì những áp lực mà tôi phải gánh chịu trong thời gian qua".

Ngoài ra, Sha Crow còn chia sẻ thêm rất nhiều câu chuyện về bạn bè của anh - những người đang phải "vật lộn" với vô vàn các vấn đề về sức khỏe tâm lý khi tham gia vào nền tảng TikTok.

Sha Crow đã làm một video để chia sẻ về vấn đề này. Video đã được lan truyền với một tốc độ nhanh chóng và nhận được vô số những bình luận, phản hồi. Dưới phần bình luận. Một TikToker có 1,7 triệu người theo dõi đã nhận xét: "Hãy bóc trần sự thật về vấn đề này đi". Một người sáng tạo khác có gần năm triệu người theo dõi cũng đưa ra ý kiến: "Cùng chung quan điểm với bạn".

Khi mọi người đang phải vật lộn để cùng nhau gây dựng lại mọi thứ sau những đứt gãy của đại dịch Covid-19 thì tình trạng kiệt sức dường như đã ảnh hưởng đến hầu hết mọi người. Công nhân tự ý bỏ việc, mối quan hệ trong gia đình đang có những rạn nứt đổ vỡ, các y tá, bác sĩ thì đang phải gồng mình lên để tiên phong ở tuyến đầu chống dịch...

Theo một báo cáo gần đây của công ty liên doanh SignalFire, hơn 50 triệu người đang tự coi mình là những nhà sáng tạo nội dung có tầm ảnh hưởng. Có lẽ, đây chính là lĩnh vực hoạt động có tốc độ phát triển nhanh nhất. Một phần nhờ vào đại dịch Covid-19, khi mọi thứ phải diễn ra chủ yếu thông qua hình thức trực tuyến, mọi người bị mắc kẹt ở nhà và không tìm kiếm được việc làm. Chính điều đó đã khiến họ phải học cách để thích ứng với thời đại và TikTok chính là một miền đất đầy hứa hẹn.

Năm 2020, mạng xã hội đã tạo ra được một thế hệ ngôi sao trẻ mới đầy triển vọng.

Tuy nhiên, TikTok đã o bế những nhà sáng tạo trẻ trong một vùng an toàn và khi đã "đủ lông đủ cánh", họ phải bước ra khỏi vùng an toàn của bản thân để chạm đến một ngưỡng giới hạn mới.

Charli D'Amelio, một ngôi sao lớn trên nền tảng TikTok với hơn 117 triệu người theo dõi từng chia sẻ rằng cô ấy đã "đánh mất niềm đam mê" với việc đăng tải nội dung lên Tik Tok. Hay Spencewuah, một TikToker 19 tuổi với gần 10 triệu người theo dõi, đã tuyên bố sẽ rút lui khỏi nền tảng này sau một cuộc tranh cãi nảy lửa với người hâm mộ của nhóm nhạc BTS.

Đáng buồn thay, khi những người sáng tạo cố gắng lên tiếng về việc bị bắt nạt, bị kiệt sức hoặc bị nhục mạ trên nền tảng này, tất cả các nhận xét đều nói rằng: "Nếu bạn là một người có ảnh hưởng thì hãy cố gắng để vượt qua áp lực".

Sự phát triển sẽ kéo theo những hệ lụy

Tình trạng kiệt sức đã ảnh hưởng đến nhiều thế hệ người sáng tạo trong không gian số. Vào năm 2017, những người có ảnh hưởng trên Instagram bắt đầu rời khỏi nền tảng này, họ chia sẻ rằng:

"Dường như không còn ai còn hứng thú với Instagram nữa, họ không còn hứng thú với những nội dung mà tôi tạo ra" - một người đóng góp cho blog "This Is Glamorous" đã viết vào thời điểm đó.

Vào năm 2018, Josh Ostrovsky, một người sáng tạo trên nền tảng Instagram được biết đến với cái tên "The Fat Jew" đã nói về tình trạng kiệt sức ở những nhà sáng tạo nội dung: "Có quá nhiều người tham gia vào nền tảng này và thị trường dần dần rơi vào tình trạng bão hòa".

Cùng năm đó, nhiều người sáng tạo trên Youtube cũng bắt đầu rời khỏi nền tảng này. Vì rằng, họ đang phải chịu những áp lực nặng nề về tâm lý khi video của họ đang dần bị lãng quên. Nguyên nhân đến từ chính thuật toán của Youtube, khi họ vốn ưu tiên những video dài hơn và những người đăng video hàng ngày.

Mỗi ngày một video là không thể vì còn rất nhiều những thứ cần phải thực hiện để ra được một sản phẩm sáng tạo hoàn thiện. Do đó, các nhà quản lý và điều hành sản phẩm của YouTube đã giải quyết các mối quan tâm của người sáng tạo và hứa sẽ đưa ra giải pháp.

Khi một loạt các ngôi sao trẻ bắt đầu xây dựng thương hiệu và tìm kiếm khán giả cho riêng mình trên TikTok vào cuối năm 2019 và đầu năm 2020, họ đã chứng kiến những người dùng YouTube "lật tẩy" về những vấn đề của những người làm nghề sáng tạo. Courtney Nwokedi, 23 tuổi, một ngôi sao Youtube ở Los Angeles (Mỹ), cho biết:

"Khi nói đến những người sáng tạo Gen Z, chúng ta cần nói rất nhiều về các vấn đề sức khỏe tinh thần và khả năng tự chăm sóc bản thân của họ".

Dù đây là một miền đất đầy hứa hẹn, nhưng họ vẫn chưa chuẩn bị cho việc xây dựng, duy trì và kiếm tiền từ khán giả trong thời kỳ đại dịch. Một người sáng tạo TikTok ở Los Angeles cho biết: "Thật là mệt mỏi, tôi hầu như không có đủ thời gian trong ngày để sản xuất nội dung đăng lên TikTok".

Gohar Khan, 22 tuổi, một người sáng tạo TikTok ở Seymour, Connecticut, chia sẻ: "Hóa ra, TikTok cũng đòi hỏi cao như YouTube".

Nhờ thuật toán mang tên "For you", TikTok sẽ mang lại sự nổi tiếng nhanh hơn trên bất kỳ nền tảng nào khác. Nó có thể thu hút hàng triệu người theo dõi trong vòng vài tuần, nhưng khi họ đã đạt đến một ngưỡng nhất định thì lượng người theo dõi sẽ bị chậm lại.

Lauren Stasyna, một TikToker 22 tuổi cho hay: "Tôi gần như có cảm giác bản thân đang được nếm trải mùi vị của sự nổi tiếng, nhưng nó không bao giờ là mãi mãi. Ngay sau khi bạn nhận được sự nổi tiếng, nó sẽ biến mất và bạn phải cố gắng gấp rất nhiều lần để có lại sự danh tiếng ấy một lần nữa".

Toronto cũng chia sẻ về vấn đề này: "Có cảm giác như tôi đang cố gắng giành lấy danh vị này, nhưng tôi không thể biết được rằng danh vị ấy thực chất là gì".

Sự biến động của thị trường có thể gây ra tình trạng đáng lo ngại cho những người sáng tạo nội dung. Luis Capecchi, 23 tuổi, người sáng tạo TikTok ở Los Angeles, cho biết:

"Khi thị trường dần bão hòa thì giá trị trong quan điểm của bạn sẽ bị giảm sút, điều đó ảnh hưởng đến sự ổn định tài chính và khiến sự nghiệp của bạn gặp nhiều biến động và rủi ro. Nó chẳng khác gì việc bị giáng chức trong một công việc mà không hề có cảnh báo từ trước".

Không những thế, người sáng tạo đã gặp phải rất nhiều vấn đề, bao gồm việc bị bắt nạt, quấy rối và phân biệt đối xử. Ông Harris nhận định: "Những nhà sáng tạo nội dung có khả năng cao sẽ bị người khác ăn cắp chất xám. Một số người sẽ sử dụng những nội dung đó để kiếm tiền trái phép. Họ sẽ tự nhận đó là thành quả của riêng mình và được tung hô dưới sự hậu thuẫn của báo chí.

Chưa kể, những người hâm mộ có thể sẽ đưa ra những nhận xét và bình phẩm mang tính độc hại về bạn và những nội dung bạn tạo dựng. Họ sẽ chế giễu nếu lượt xem của bạn giảm sút".

Zach Jelks, 21 tuổi cho biết: "Tôi lo lắng về khoảng thời gian mà mình có thể bỏ ra và sáng tạo những nội dung trên mạng xã hội. Mọi người vứt bỏ và lãng quên một người sáng tạo chỉ vì họ quá mệt mỏi với những áp lực hàng ngày".

Điều gì sẽ diễn ra tiếp theo?

Không ai được hưởng lợi từ sự bùng nổ của những thế hệ sáng tạo mới nổi hơn ngành công nghệ. Do đó, các nhà đầu tư mạo hiểm ở Thung lũng Silicon đã nắm bắt cơ hội và đổ tiền vào các công ty khởi nghiệp tập trung vào người sáng tạo. Hơn nữa, các nền tảng công nghệ cũng bắt đầu cạnh tranh để tìm kiếm một thế hệ sáng tạo đầy triển vọng tiếp theo.

Một số nhà lãnh đạo trong nền kinh tế sáng tạo, chẳng hạn như Li Jin, người có công ty mạo hiểm đầu tư vào lĩnh vực này đã kêu gọi các con đường kiếm tiền bền vững hơn cho những người sáng tạo ở mọi quy mô.

Innanen nói: "Bạn phải làm chủ sự nghiệp và cuộc đời của mình dưới mọi biến động của thị trường, bạn phải học cách tự thích nghi".

Jake Browne, 30 tuổi, người sáng lập Go House cho hay: "Có một mặt tối khi nhìn nhận về vấn đề trên. Những nhà đầu tư vào nền tảng này họ cần những người sáng tạo để tạo ra những nội dung trên quy mô lớn và đa dạng những vấn đề xung quanh cuộc sống. Tuy nhiên, quy mô lớn là thế nhưng hiệu quả đến đâu, nó sẽ phát triển như thế nào hay số phận của những nhà sáng tạo sẽ ra sao thì họ dường như không quan tâm đến. Chỉ những người xuất chúng và tạo nên được ảnh hưởng sẽ được chú ý. 10%, chỉ 10% duy nhất mà thôi".

Áp lực đó sẽ sớm trở nên quen thuộc với nhiều người muốn theo đuổi những công việc "việc nhẹ lương cao". Các nền tảng như Substack hay OnlyFans đã phát triển để nuôi dưỡng những giấc mơ khởi nghiệp cho rất nhiều người. Tuy nhiên, nhiều người trong số họ cũng đã mất niềm tin vào dòng chảy của nền kinh tế sáng tạo.

Trong một bài viết trên Vox, Rebecca Jennings chia sẻ: "Chủ nghĩa cá nhân tạo ra những lối suy nghĩ mang tính cá biệt. Nó khiến tất cả chúng ta phải chen lấn để giành lấy sự nổi tiếng trên mạng xã hội. Xét cho cùng, nó cũng chỉ là một hoang tưởng hão huyền không bao giờ đạt được".

"Nó có thể sẽ khó lòng thay đổi. Bởi lẽ, mạng xã hội được xây dựng và phát triển cốt là để "thiêu cháy" khát khao của mọi người", Jelks bày tỏ.

Để đối phó với chứng trầm cảm, nhiều người sáng tạo TikTok đã tìm đến biện pháp trị liệu và cố vấn tâm lý, hoặc cố gắng cởi mở hơn với người hâm mộ và bạn bè về những áp lực họ đang gặp phải.

Tatayanna Mitchell, 22 tuổi, một người sáng tạo trên YouTube và TikTok ở Los Angeles, cho biết: "Khi chán nản, tôi thường nói chuyện với mọi người xung quanh. Tôi đăng các câu chuyện của mình lên mạng xã hội nhưng rốt cuộc thì bản thân chỉ nhận lại những sự thương hại và tôi tiếp tục chìm sâu vào nỗi tuyệt vọng".

Walid Mohammed, 21 tuổi, người quản lý của một số người sáng tạo nội dung trên mạng xã hội đã chia sẻ về việc quan tâm lẫn nhau đã mang lại những lợi ích cho họ, anh chia sẻ:

"Chúng tôi có những cuộc họp vào lúc 10 giờ sáng hàng ngày để nói về những căng thẳng chúng tôi đang gặp phải và cách thức mà chúng tôi phải thực hiện để vượt qua nó. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải tạo ra được những khoảng nghỉ cho mỗi người để họ có thể giải phóng những cảm xúc tiêu cực ra khỏi bản thân".

Innanen nói rằng các đại diện từ TikTok đã ủng hộ khi ông sử dụng nền tảng này để nói lên những thách thức về vấn đề sức khỏe tâm lý của những nhà sáng tạo nội dung đang gặp phải. Họ đã mời ông tham gia vào một hội đồng về vấn đề này với những người sáng tạo khác.

Người phát ngôn của TikTok viết trong một email tuyên bố: "Chúng tôi quan tâm sâu sắc đến vấn đề sức khỏe của những người làm nghề sáng tạo và chúng tôi coi trọng tất cả những mối quan tâm của họ. Chúng tôi tập trung vào việc thấu hiểu những mong muốn đấy, từ đó sẽ cung cấp tài nguyên, hỗ trợ và mở ra cánh cửa để mọi người có thể tiếp cận và phản hồi".

Nhưng ngay cả những chính sách hữu ích nhất cũng không thể giảm bớt tính bấp bênh vốn có đối với công việc hoặc áp lực mà những người sáng tạo nội dung đang phải đối mặt.