“Khởi nghiệp là tự mình tạo ra cơ hội, chứ không phải nắm bắt cơ hội”

Phát biểu khai mạc diễn đàn, Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh nhấn mạnh tiếp tục hỗ trợ, bồi dưỡng và phát huy vai trò của tuổi trẻ trong học tập, nghiên cứu, ứng dụng KH&CN, khẳng định và tiếp tục phát triển những kết quả và giá trị đã đạt được, trong đó khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đã và đang được nhắc đến nhiều trong thời gian qua. Đảng và Nhà nước đã xây dựng những chính sách hỗ trợ cũng như phát triển "Hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo” và đặt kỳ vọng lớn vào thế hệ trẻ hôm nay.

“Bộ KH&CN luôn ghi nhận và đặt niềm tin sâu sắc vào lực lượng, thanh niên. Song, bản thân thanh niên cần nhận thức sâu sắc hơn nữa vị trí, vai trò và trách nhiệm của mình. Từ đó, nâng cao ý thức, không ngừng nỗ lực, đẩy mạnh các hoạt động từ giáo dục đạo đức, lý tưởng, lối sống đến chuyên môn, học tập và phong trào, tình nguyện, góp phần cùng với ngành KHCN hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trong Văn kiện Đại hội lần thứ XII của Đảng, các Nghị quyết của Trung ương Đảng, Bộ Chính trị”, Bộ trưởng Bộ KH&CN lưu ý.

Tại diễn đàn, các đại biểu đã tập trung thảo luận về các nội dung: Phát huy thanh niên, đặc biệt là trí thức trẻ Việt Nam nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ; chính sách đào tạo và sử dụng cán bộ KH&CN, nhất là cán bộ trẻ có trình độ cao trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn, khoa học tự nhiên, khoa học kỹ thuật và công nghệ; cơ chế phát triển các nhóm nghiên cứu trẻ, tiềm năng từ các trường Đại học, viện nghiên cứu làm hạt nhân hình thành các doanh nghiệp KH&CN khởi nguồn từ kết quả nghiên cứu; cơ chế hỗ trợ, chuyển giao ứng dụng KH&CN cho những doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; vai trò của cán bộ Đoàn, Hội trong nghiên cứu khoa học và ứng dụng công nghệ trong khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Đại biểu TS. Trương Ngọc Kiểm, Bí thư Đoàn ĐH Quốc gia Hà Nội chia sẻ: “Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin hiện nay, việc đào tạo các nhà khoa học trẻ, tài năng trẻ nhất là trong lĩnh vực công nghệ thông tin là vô cùng cần thiết. Tổ chức Đoàn có vai trò rất quan trọng trong việc tạo môi trường cho các bạn trẻ phát triển. Các tri thức trẻ luôn luôn cần môi trường tự do, sáng tạo, để thoải mái nghiên cứu, phát triển và vun đắp ước mơ, hoài bão của mình.

Theo quan điểm của cá nhân tôi, các cán bộ Đoàn cần tạo điều kiện xây dựng môi trường làm việc thân thiện, trước tiên là cần làm tốt công tác thông tin, truyền thông, nâng cao nhận thức và vun đắp niềm tự hào, tự tôn dân tộc cho thanh niên.

Thứ hai là phải phát huy vai trò sức mạnh hệ thống trong việc nắm bắt tâm tư, nhu cầu của đội ngũ tri thức trẻ, và từng bước xác lập cơ chế, chính sách để hỗ trợ cho đội ngũ này. Tổ chức Đoàn cũng cần kết nối các bạn tri thức trẻ, vì tính tập thể, sự hình thành các cộng đồng dành cho các tài năng, các nhà khoa học trẻ ngày nay rất cần thiết.”

Theo anh Lê Đức Tùng, Bí thư Đoàn Trường đại học Bách khoa Hà Nội, mấu chốt khiến cơ chế ưu đãi cho các nhà khoa học trẻ còn hạn chế là chưa quan tâm đúng mức đến sử dụng nội lực. Các nhà khoa học trẻ hoàn toàn có thể tham gia nghiên cứu các vấn đề thực tiễn, nhưng vấn đề có được tham gia không?

Dẫn lại câu chuyện của bản thân cách đây 1 năm khi có sự cố liên quan đến một nhà máy nhiệt điện, anh Tùng cho biết dù các nhà khoa học trong nước và bản thân anh đã có nghiên cứu hướng xử lý được đăng tải, nhưng không được tham gia trực tiếp vào việc xử lý với nhà máy này. Cán bộ trẻ không đề xuất tăng lương, tăng thưởng, chỉ mong muốn việc đăng ký đề tài nghiên cứu công khai, minh bạch hơn.

“Mong Trung ương Đoàn ngoài Mùa hè xanh thì có thêm Mùa hè công nghệ, Mùa xuân công nghệ”, anh Tùng nêu.

Thứ trưởng Trần Văn Tùng bày tỏ đồng tình với mong muốn các nhà khoa học được tham gia vào các công trình của đất nước. Chia sẻ thêm về hỗ trợ chính sách và nguồn lực cho khởi nghiệp, Thứ trưởng Trần Văn Tùng cho biết hiện Bộ Khoa học - Công nghệ đang xây dựng nghị định hướng dẫn luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong đó sẽ có Quỹ hỗ trợ khởi nghiệp. Tuy nhiên, việc này cần thận trọng bởi nếu đầu tư không hiệu quả thì sẽ gây ra sự lãng phí.

Lãnh đạo Bộ Khoa học - Công nghệ cũng chia sẻ, các bạn sinh viên khởi nghiệp phải chấp nhận văn hóa thất bại, lần 1, lần 2 đều có thể thất bại, lần 3 mới có kinh nghiệm, những “nhà đầu tư thiên thần”, nhà hỗ trợ mới bỏ tiền vào.

Ông Tùng cũng cho rằng không thể ngồi trông chờ và nói nhà nước phải làm gì, vì chính sách hỗ trợ khởi nghiệp đã có đầy đủ. “Bây giờ phải tự làm, khởi nghiệp phải tự đứng dậy, phải tự tạo ra cơ hội cho mình, chứ không phải là “nắm bắt” những cơ hội trôi dạt ngoài kia nữa. Đây là điều mà tỷ phú Jack Ma đã nói trong buổi gặp gỡ tại Hà Nội gần đây, tôi rất ấn tượng với lối suy nghĩ mới mẻ này”, ông Tùng nói.

Về cơ chế hỗ trợ, anh Nguyễn Phi Long - Bí thư Trung ương Đoàn, Chủ tịch Hội LHTN Việt Nam cho biết, đang chờ thông tư hướng dẫn của các bộ thành lập Quỹ hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp, không sử dụng ngân sách nhà nước mà từ nguồn hỗ trợ của các mạnh thường quân. Anh Nguyễn Phi Long cho biết, 5 năm tới Đoàn sẽ tập trung khởi nghiệp gắn với sáng tạo, sẽ hỗ trợ 1.000 dự án khởi nghiệp trong thanh niên.

"Doanh nghiệp đổi mới sáng tạo tiền không phải là quan trọng nhất, mà tri thức mới là nền tảng. Về cơ chế không thể nói Nhà nước phải làm gì mà Nhà nước chỉ tạo bệ đỡ, phổ biến pháp luật", anh Long nhấn mạnh.

Hoạt động nghiên cứu khoa học, ứng dụng khoa học công nghệ trong cuộc sống. Khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp KHCN trẻ. Hỗ trợ phát huy thế mạnh trí thức trẻ Việt Nam trong xây dựng và phát triển đất nước. Một số đại biểu gửi gắm cần thiết kế một trang web thiết kế ba miền hoạt động như một diễn đàn trao đổi, mua bán, tìm kiếm công nghệ.

Hồng Minh