Ngỡ ngàng với thế hệ "4 không" tại Nhật Bản

Lớn lên trong bối cảnh khủng hoảng kinh tế, thế hệ Y Nhật Bản trở nên thực tế hơn và không còn tư tưởng "làm việc chăm chỉ cho đến chết".

Đặc biệt, họ bắt đầu từ chối văn hóa làm việc ngoài giờ, chấp nhận mức lương vừa đủ trang trải cuộc sống cá nhân.

Không cần thăng tiến trong công việc

Suganuma Natsuki đã dành 7 năm công tác tại một công ty thực phẩm lớn ở địa phương. Cô thường xuyên phải làm việc vào cuối tuần để kiểm tra nghiên cứu.

Làm việc miệt mài nhưng cô chưa bao giờ được thăng chức. Suganuma cho hay, cô thích điều đó và hoàn toàn hài lòng.

"Tôi nghĩ những người trẻ tuổi không muốn được thăng chức. Các tổng giám đốc công ty trông không có vẻ thích thú với công việc của họ mỗi ngày", Suganuma nói.

Jin Gujin (37 tuổi, kỹ sư cơ khí ở Kyoto, Nhật Bản) cũng chưa bao giờ được thăng chức, mặc dù đã làm việc tại một công ty trong 13 năm.

"Tại các công ty Nhật Bản, mọi người làm việc rất chăm chỉ nhưng họ sẽ khó nhận được vị trí cao hơn", Jin nói.

Anh chấp nhận sự sắp xếp đó và nói rằng, anh đã tìm kiếm sự thỏa mãn ở nơi khác.

Jin mơ ước có được giấy phép giảng dạy ngôn ngữ và chuyển ra nước ngoài. Anh mong sẽ đến Thái Lan với tư cách là gia sư tiếng Nhật.

"Tôi muốn làm điều gì đó mới mẻ", anh chia sẻ.

Không có tài sản tiết kiệm

"Nền kinh tế Nhật Bản rơi vào tình trạng trì trệ kéo dài 3 thập kỷ. Vì vậy, thế hệ Y chưa bao giờ trải qua tình hình kinh tế tốt đẹp", Takahide Kiuchi - nhà kinh tế điều hành tại Viện nghiên cứu Nomura - nói với Insider.

Ở tuổi 36, Isechi Makoto cuối cùng cũng cảm thấy mình được sống. Vợ chồng anh chỉ còn vài tháng nữa là trả hết nợ.

Sau khi tốt nghiệp trung học, Isechi làm nhân viên bán nhạc cụ và chơi guitar trong ban nhạc nhỏ. Anh mở công ty IT, nhưng phá sản vào năm 2019 và gánh khoản nợ 35.000 USD (hơn 820 triệu đồng). Lúc này, vợ anh cũng phải vay mượn để đi học đầu bếp.

Trong 3 năm qua, Isechi dần xây dựng cơ sở khách hàng và hiện kiếm được 7.500 USD (hơn 177 triệu đồng) mỗi tháng.

"Bây giờ, chúng tôi có thể bắt đầu tương lai của mình", anh nói với Insider.

Nằm trong số 27 triệu người (chiếm 1/5 tổng dân số) thuộc thế hệ Y ở Nhật Bản, Isechi hài lòng với cuộc sống hiện tại.

Suganama tiết kiệm khoảng 15% số tiền lương 5.700 USD/tháng (khoảng 135 triệu đồng) của mình khi trả khoản vay sinh viên trị giá 60.000 USD (1,4 tỷ đồng).

Phần lớn chi phí còn lại của cô dành cho các chuyến du lịch khắp châu Âu và châu Á. Cô đã đến thăm 35 quốc gia.

Jin - người có mức lương 6.500 USD (hơn 153 triệu đồng) mỗi tháng - cho biết, anh đã dùng 70% thu nhập sau thuế đưa vào thị trường chứng khoán và bitcoin. Anh đang lên kế hoạch chi 2.000 USD (hơn 47 triệu đồng) cho chuyến đi Mỹ trong thời gian tới.

Thế hệ Y Nhật Bản có xu hướng dễ chấp nhận hơn so với các thế hệ trước họ và không coi việc sở hữu tài sản là quan trọng.

"Tôi đoán là do thời đại kỹ thuật số, họ có thể nhìn mọi thứ ở góc độ rộng hơn và linh hoạt hơn", Takeshita Kiuchi nhận định.

Không có nhu cầu mua nhà

Tỷ lệ sở hữu nhà ở Nhật Bản giữ ổn định ở mức khoảng 60% kể từ những năm 1970, nhưng tỷ lệ chủ nhà là thế hệ trẻ ngày càng giảm.

Năm 2018, 26% số nhà thuộc sở hữu của chủ hộ 30-34 tuổi, giảm từ 46% vào năm 1983. Tỷ lệ sở hữu nhà của chủ hộ trong độ tuổi 35-39 giảm từ 60% (năm 1983) xuống 44% (năm 2018).

Isechi chia sẻ, chưa bao giờ cảm thấy nền kinh tế quốc gia đủ ổn định để anh  mua nhà an toàn. Thiếu hiểu biết về tài chính để chọn một căn nhà tốt hay lo ngại không thể trả nổi khoản vay cũng là nguyên nhân khiến anh không muốn mua nhà.

Không giống như cha mẹ và bạn bè đồng trang lứa ở Hàn Quốc , nhiều người thuộc thế hệ Y Nhật Bản không khao khát sở hữu nhà riêng.

Nắm bắt cơ hội này, Jin Gujin đã vay 430.000 USD (10,1 tỷ đồng) vào năm 2022 để mua 2 bất động sản và cải tạo thành nhà ở tập thể với nhiều phòng nhỏ. Hiện ngôi nhà có 12 người thuê với giá phòng là 470 USD/tháng (hơn 11 triệu đồng).

Anh sống ở một trong 2 ngôi nhà của mình. Jin nói rằng, nếu không phải vì công việc kinh doanh, anh sẵn lòng thuê phòng ở.

"So với việc mua nhà, thuê các căn phòng giá rẻ phù hợp với nhiều người hơn. Tôi nghĩ người Nhật rất vui khi được thuê nhà cho đến cuối đời", Jin cho hay.

Không muốn sinh con

Suganuma Natsuki (33 tuổi) nghỉ việc vào năm 2021 để thành lập công ty nghiên cứu vi sinh. Một số đồng nghiệp của cô có 1-2 con, nhưng vợ chồng cô tin rằng sẽ rất khó nuôi dạy con khi điều hành công ty.

"Chính phủ đang yêu cầu chúng tôi sinh con. Nhưng hầu hết mọi người không có tiền để chăm sóc chúng. Thật đáng sợ khi có con", cô nói với Insider. 

Cả 3 người trả lời phỏng vấn của Insider đều đang trong các mối quan hệ tình cảm hoặc hôn nhân, nhưng họ chưa bao giờ nghĩ đến việc có con.

Theo Bộ Y tế Nhật Bản, số ca sinh ở Nhật Bản giảm xuống còn 1,26 ca/phụ nữ vào năm 2023, mức thấp nhất trong 17 năm qua.

Quốc gia này đã thực hiện các biện pháp nhằm tăng tỷ lệ sinh, nhưng thế hệ Y vẫn không muốn sinh con vì lo lắng về kinh tế và tương lai.

"Thế hệ trẻ nghĩ rằng, họ không có triển vọng tăng thu nhập trong tương lai. Họ đang sống dưới mức thu nhập hạn chế và vẫn muốn tận hưởng cuộc sống. Vì vậy, việc kết hôn và sinh con đang bị trì hoãn", ông Takahide Kiuchi nói.

Isechi cho biết, vợ chồng anh một phần phản đối việc có con vì họ thích di chuyển đến nhiều vùng khác nhau của Nhật Bản. Nếu sinh con, họ phải ổn định chỗ ở.

"Có con là thay đổi lớn trong cuộc đời chúng tôi và làm cha mẹ tốt rất khó. Tôi không biết khi nào chúng tôi mới có thể sẵn sàng", anh nói.

Không có tài sản hay con cái, Isechi cho biết, anh không nghĩ mình khá giả hơn thế hệ trước.

"Tôi thấy mình đang trải qua những khó khăn giống như cha mẹ mình. Nhưng tôi thích nó. Đó là cuộc sống của tôi", Isechi chia sẻ.