Làm sao để biến sự ghen tị thành động lực phát triển bản thân?

Mỹ Hạnh

(Dân trí) - Việc so sánh bản thân với người khác khiến chúng ta nảy sinh cảm xúc tiêu cực, nhưng nếu biết cách chuyển hóa chúng thành những cảm xúc tích cực, chúng ta sẽ trở nên tiến bộ hơn.

Thường xuyên, chúng ta đưa ra những so sánh làm tổn thương lòng tự trọng và khiến chúng ta cảm thấy đau khổ. Nhưng đôi khi, lòng đố kị đẩy bạn vào một vòng xoáy đen tối là bởi bạn đang so sánh một cách không toàn diện.

Ví dụ, khi bạn xem một nghệ sĩ chơi piano, bạn tự nhủ rằng bản thân mình chơi piano quá tệ và dừng lại ở đó. Bạn không nghĩ đến việc nghệ sĩ piano đã luyện tập hàng ngày, hàng giờ trong một khoảng thời gian rất dài.

May mắn thay, nếu thay đổi tư duy kịp thời và chính xác, bạn có thể hiểu được thông điệp mà sự ghen tị đang gửi tới, sau đó chuyển hóa cảm xúc của bạn thành những hành động tích cực.

Hãy chắc chắn rằng sự ghen tị của bạn không trở nên ác ý

Các nhà tâm lý học đã đưa ra sự khác biệt giữa "ghen tị lành tính" và "ghen tị ác ý". "Ghen tị lành tính" chính là khi chúng ta ngưỡng mộ ai đó và cố gắng bắt chước họ. "Ghen tị ác ý" là khi chúng ta không thích và bực bội vì người khác có được những gì chúng ta muốn.

Đó là sự khác biệt giữa "Họ đạt được thành tựu to lớn quá, thật tuyệt vời khi họ có được nó" và "Tôi ghét việc họ dành được những thứ đó, tôi muốn họ phải chật vật để tìm thấy con đường của mình".

Để rõ ràng, cả hai cách so sánh đều đem lại cảm xúc tiêu cực. Nhưng sự ghen tị lành tính có thể thúc đẩy mọi người đầu tư nhiều nỗ lực hơn để đạt được thành công như người khác, trong khi sự ghen tị ác ý lại khiến chúng ta khó chịu.

Làm sao để biến sự ghen tị thành động lực phát triển bản thân? - 1

Sự ghen tị lành tính có thể thúc đẩy mọi người đầu tư nhiều nỗ lực hơn để đạt được thành công như người khác, trong khi sự ghen tị ác ý lại khiến chúng ta khó chịu (Ảnh: Freepik).

Nếu như muốn thay đổi tư duy, biến sự ghen tị trở thành sức mạnh để thúc đẩy bản thân tiến bộ hơn, bạn có thể suy nghĩ theo những hướng như sau:

"Mình được truyền cảm hứng bởi người này. Có lẽ mình có thể học hỏi từ họ hoặc nhờ họ làm cố vấn"

"Mình vẫn chưa làm mọi hành động để nỗ lực như những người thành công đã từng"

"Mỗi người đều đang bước đi trên con đường của riêng họ và mình hạnh phúc vì mình cũng đang bước đi trên con đường của chính mình"

"Nếu những hình mẫu của mình dừng công việc mà họ đang làm, mình sẽ không có cơ hội chiêm ngưỡng những tác phẩm tuyệt vời họ đã làm nên"

Lắng nghe những yếu tố mạnh mẽ thúc đẩy bạn hành động

Việc so sánh có thể giúp bạn nhận ra một vài điều về bản thân, bạn sẽ cảm thấy sự ngưỡng mộ trở nên mãnh liệt hơn khi thấy ai đó làm điều gì bạn thực sự muốn, ngay cả khi bạn không thực sự nhận ra và cho phép bản thân thích điều đó.

Gretchen Rubin, từng là một luật sư trước khi cô quyết định theo đuổi sự nghiệp nhà văn. Giờ đây, cô ấy trở thành một nhà văn sở hữu tác phẩm là cuốn sách bán chạy nhất. Rubin chia sẻ với chúng tôi rằng, cô ấy phát ốm vì ghen tị khi đọc về những người có sự nghiệp viết lách tuyệt vời.

Điều đó đối với cô ấy chính là một tín hiệu mạnh mẽ cho thấy viết lách mới chính là thứ cô thật sự ao ước và nên theo đuổi.

Làm sao để biến sự ghen tị thành động lực phát triển bản thân? - 2

Bạn sẽ cảm thấy sự ngưỡng mộ trở nên mãnh liệt hơn khi thấy ai đó làm điều gì bạn thực sự muốn (Ảnh: Freepik).

Việc tự nhận thức giúp bạn biến cảm xúc của mình thành một công cụ hữu ích. Lần tới, khi sự ghen tị trỗi dậy, hãy đặt câu hỏi để khám phá xem cảm xúc đó đang muốn nói điều gì với bạn.

Bạn có thể bắt đầu bằng những câu hỏi như "Họ có điều gì khiến mình cảm thấy kém cỏi hơn?", "Điều này sẽ giúp mình lấp đầy khoảng trống nào?", "Mình có thực sự muốn những gì họ có không?" và "Nếu mình thật sự muốn nó, thì điều này có đáng để mình hành động hay không?".

So sánh con người của bạn trong quá khứ và hiện tại

Bạn có thể không phải lúc nào cũng có được vị trí mình mong muốn, nhưng cũng có thể bạn cũng không hề dậm chân tại chỗ. Đôi khi, nên tạm dừng để đánh giá lại những thành tích, những kỹ năng bạn đã phát triển để cảm thấy tự hào về sự tiến bộ của bản thân.

Vào cuối tháng, hãy dành cho mình một vài phút để đưa ra tổng kết về những điều mình đã đạt được trong tháng vừa qua. Bạn đã học được gì trong vài tuần vừa qua? Bạn đã gặp những khó khăn gì trong quá khứ và bạn sẽ xử lý chúng theo cách nào với những kiến thức và kinh nghiệm bạn đã có trong hiện tại? Bạn đã đạt được những tiến bộ gì?

Một phần quan trọng của sự tiến bộ chính là những gì bạn đã học được. Bạn có thể bắt đầu lại ở một điểm xuất phát mới, chẳng hạn như chuyển đổi nghề nghiệp hoặc kết thúc một mối quan hệ. Điều đó không có nghĩa là bạn đang tụt lại phía sau, mà bạn chỉ đang bắt đầu hành trình mới với kinh nghiệm dày dặn hơn.

Đừng bị cuốn vào "thước phim" nổi bật của người khác

Thật dễ dàng để chúng ta tin vào cuộc sống đẹp đẽ và đáng ao ước của người khác trên mạng xã hội. Nhưng ít ai trong chúng ta biết được điều gì thực sự xảy ra với họ. Khi chúng ta không hiểu thấu đáo được câu chuyện hậu trường của người khác, chúng ta dễ nảy sinh cảm giác ghen tị ác ý.

Làm sao để biến sự ghen tị thành động lực phát triển bản thân? - 3

Khi chúng ta không hiểu thấu đáo được câu chuyện hậu trường của người khác, chúng ta dễ nảy sinh cảm giác ghen tị ác ý (Ảnh: Freepik).

Lần tới khi bạn cảm thấy ghen tị vì một bài hoặc một cập nhật trên mạng xã hội, hãy bình tĩnh và đặt ra những câu hỏi sau:

"Làm thế nào để mình biết rằng người khác này không gặp khó khăn theo một cách nào đó?"

"Mình tự hào về điều gì mà không xuất hiện trên mạng xã hội?"

"Những người khác sẽ ghen tị với điều gì nếu mình chia sẻ nó?"

Bạn cũng rất dễ bị cuốn vào "thước phim" nổi bật của riêng mình. Nếu bạn đang áp dụng các bộ lọc cho mọi bức ảnh bạn chia sẻ hoặc chỉ nói về những lời khen ngợi mà bạn nhận được từ sếp của mình, bạn dễ cảm thấy tồi tệ vì đã không thực sự sống cuộc sống mà bạn đang miêu tả.

Hãy suy nghĩ cẩn thận về những điều bạn đang cố khắc họa bằng những câu chuyện công khai về bản thân và lý do. Bạn có thể chia sẻ những thông tin, cập nhật thú vị về cuộc sống, nhưng hãy cân nhắc những điều bạn sẽ chia sẻ để trải nghiệm của bạn chân thực hơn.