"Tăng thêm 10 triệu người tham gia BHXH nếu điều chỉnh đối tượng..."

Thay đổi nhận thức về đối tượng tham gia BHXH bắt buộc

Theo đề xuất của BHXH VN, việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc cần hướng tới toàn bộ đối tượng có quan hệ lao động (có thuê mướn, sử dụng và trả lương) chứ không chỉ quy định áp dụng đối với người có hợp đồng lao động từ đủ 1 tháng trở lên như hiện nay.

Lý giải của BHXH VN, nếu chỉ quy định loại hợp đồng lao động từ 1 tháng trở lên mới thuộc diện đóng BHXH (như hiện hành) thì có nguy cơ “bỏ sót” hoặc tạo ra “lỗ hổng” để người lao động và chủ sử dụng lao động dừng ký hợp đồng lao động cùng thoả thuận và chuyển sang hình thức khác nhằm ngừng đóng BHXH.

Khi đó, mục tiêu mở rộng sự vững chắc về diện bao phủ về BHXH sẽ khó đạt được.

Liên quan tới khu vực không có quan hệ lao động (lao động tự sản xuất, kinh doanh không thuê mướn lao động và cũng không làm thuê cho chủ sử dụng lao động khác), BHXH VN nhận định, nhóm này có thu nhập tương đối ổn định và đang chấp hành nghĩa vũ nộp thuế cho Nhà nước theo quy định thì cần được bổ sung vào diện tham gia BHXH bắt buộc.

Cũng theo tính toán ban đầu, số lao động này sẽ làm gia tăng diện bao phủ BHXH thêm tới hàng triệu người.

Tích hợp các chế độ nhằm tăng quyền lợi

Bên cạnh đề xuất trên, BHXH VN cũng đề nghị rà soát tổng thể hệ thống chính sách an sinh xã hội nhằm tích hợp các chính sách hiện hành theo hướng mở rộng quyền lợi của người hưởng trên cơ sở thực hiện đầy đủ nguyên tắc đóng - hưởng, chia sẻ, công bằng và bền vững.

Mặt khác, qua đó cũng giảm dần gánh nặng cho ngân sách Nhà nước, tạo cơ chế tài chính bền vững.

Trên cơ sở đó, BHXH VN đề xuất nghiên cứu, thiết kế và xây dựng các gói BHXH linh hoạt, như: Nghiên cứu tích hợp các chế độ có cùng bản chất là chăm sóc sức khoẻ (BHYT, ốm đau, thai sản, dưỡng sức phục hồi sức khoẻ).

Từ nền tảng BHYT bắt buộc toàn dân, cần nghiên cứu theo hướng tích hợp các chế độ có cùng bản chất chăm sóc sức khoẻ nhằm phát triển, bổ sung thêm quyền lợi cho người lao động (như trợ cấp gia đình), gồm các đối tượng: Chăm sóc trẻ em, chăm sóc người già, chăm sóc phục hồi chức năng lao động cho người bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp.

Trên thực tế nhiều mô hình nước ngoài, BHXH VN dẫn chứng: "Chính sách chăm sóc người già đã được nhiều quốc gia thực hiện. Đơn cử như ở Nhật Bản hay Hàn Quốc, việc thực hiện đóng góp từ những năm 1960 đối với những người 40 tuổi trở lên và toàn dân được hưởng khi về già.

Trong bối cảnh Việt Nam là một trong 10 nước có tốc độ già hoá dân số nhanh nhất thế giới, theo dự báo, tới năm 2050 tỷ trọng người cao tuổi đã chiến 25 % dân số, việc nghiên cứu chính sách chăm sóc người già tại Việt Nam cần được quan tâm nghiên cứu để thực hiện trong bối cảnh hiện nay".

Hoàng Mạnh