Quay cuồng xoay lương, kiếm tiền thưởng Tết

Thông tin rất được chú ý trong những ngày cuối năm, một doanh nghiệp (DN) ở TP.HCM đã quyết định thưởng Tết cho mỗi nhân viên một thùng tương ớt ăn Tết, riêng lãnh đạo sẽ được nhận hai thùng. Chuyện thưởng Tết bằng hiện vật kiểu này trên thực tế không còn quá xa lạ trong những năm gần đây, khi kinh tế khó khăn, DN chật vật với lỗ, với nguy cơ phá sản. Không chỉ là tương ớt, nhiều DN phải thưởng quà Tết cho nhân viên bằng gạch men, bằng giấy vệ sinh… những sản phẩm do chính DN sản xuất ra.

“Biết công nhân cả năm trông mong vào thưởng Tết, nhưng DN kinh doanh khó khăn quá, đến lương cho công nhân còn không lo nổi, làm sao có thể chi thưởng Tết cho họ được”, giám đốc một DN thở dài.

Thực tế thì năm nay, thưởng Tết đã được cải thiện so với năm ngoái. Số liệu khảo sát của 63 tỉnh, thành phố ở 13.189 DN với trên 2,5 triệu lao động của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho thấy, mặc dù năm 2014, tình hình sản xuất - kinh doanh của các DN vẫn còn khó khăn, song phần lớn DN duy trì mức lương, thưởng Tết bằng hoặc cao hơn năm trước. Bình quân, đa số DN có mức thưởng Tết âm lịch khoảng 5 triệu đồng/người, tăng 15% so với năm ngoái.

Tuy nhiên, bên cạnh mức thưởng khá đồng đều này, vẫn còn nhiều DN báo cáo mức thưởng rất thấp, trong đó có DN ở Bình Phước thưởng Tết chỉ có 30.000 đồng/người. Câu chuyện thưởng Tết bằng tương ớt vừa kể trên cũng có thể coi là một ví dụ điển hình cho chuyện thưởng Tết bèo bọt ở không ít DN hiện nay.

“DN đang khó khăn, nhưng nhìn sang các DN khác thấy họ được thưởng tháng lương này, tháng lương nọ mà chúng tôi chỉ được túi quà vài trăm ngàn đồng, cũng không khỏi chạnh lòng”, nhân viên một DN tại TP.HCM cho biết.

Nhưng thưởng Tết ít hay bằng sản phẩm vẫn còn là may. Ở không ít DN còn có chuyện nợ lương kéo dài, thậm chí là nợ lương qua Tết, khiến người lao động bức xúc. Người lao động bức xúc một, thì chủ DN cũng quay cuồng không kém, bởi phải nợ lương, không thưởng Tết là “nỗi đau” của chủ DN. Nhưng luồng tiền hạn hẹp không cho phép họ “rộng tay” hơn. Phải làm thế nào để vẹn cả đôi đường?

Tình huống được đặt ra tại một DN sản xuất - kinh doanh thực phẩm đóng hộp. Kinh doanh khó khăn khiến CEO phải đưa ra hai giải pháp. Một là, DN sẽ nợ lương, nợ thưởng của toàn bộ cán bộ, nhân viên qua Tết, sau khi tuyển được đội ngũ kinh doanh mới và ổn định hoạt động sẽ có tiền để trả lương thưởng đầy đủ. Hai là, DN sẽ trả lương và thưởng Tết cho người lao động bằng sản phẩm.

Tuy nhiên, cả hai giải pháp này của CEO đều không nhận được sự đồng thuận của nhân sự và công đoàn. Họ cho rằng, cả hai giải pháp này đều khiến người lao động sẽ không lương, không thưởng vào Tết này. Trong khi đó, đời sống của nhiều cán bộ, công nhân viên đang rất khó khăn, họ phải lo từng bữa cơm qua ngày. Việc nhận lương thưởng bằng sản phẩm cũng không khả thi.

Người lao động và gia đình của họ không thể ăn hết đống đồ hộp được phát. Còn mang đi bán thì họ cũng không biết bán cho ai và bản thân là người lao động không biết buôn bán. Như vậy, năm nay, họ và gia đình họ sẽ không có Tết.

Điều này chắc chắn bị người lao động phản đối quyết liệt. Và nếu Công ty cứ nhất quyết làm theo một trong hai cách, thì đều có khả năng sẽ khiến sự việc đi xa hơn và hậu quả sẽ rất nặng nề. Trước tình huống này, CEO sẽ phải làm thế nào, bởi nếu không khéo, người lao động nổi giận, bỏ việc thì hậu quả có thể dẫn tới là phá sản. Nhưng trả lương và thưởng thì là bất khả thi.

Đó thực sự là một tình huống khó không chỉ là đối với một DN, mà là khá nhiều DN hiện nay. Xử lý tình huống này ra sao vì thế là câu hỏi khó đối với không ít DN Việt Nam. Câu trả lời liên quan đến câu hỏi khó này có thể sẽ được giải đáp trong