Vinalines: Thoái vốn, bán cổ phần vẫn không đủ trả nợ

Lỗ lũy kế trên 24.000 tỷ đồng

“Thực trạng tài chính đến 31/12/2014 của Vinalines rất khó khăn, yếu kém” là đánh giá được Kiểm toán Nhà nước đưa ra tại một văn bản gửi tới Bộ Tài chính sau khi thực hiện kiểm toán tại Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines) từ ngày 7/4 đến 10/6/2015.

Theo đó, tại thời điểm cuối năm 2014, Vinalines bị âm vốn chủ sở hữu 10.768,2 tỷ đồng. Lỗ sau thuế 3.478,5 tỷ đồng với 19 đơn vị lỗ hơn 4.332,6 tỷ đồng trong khi 20 đơn vị chỉ lãi gần 887 tỷ đồng.

Kết quả bê bết của Vinalines trong năm vừa rồi đã “bồi đắp” khiến khoản lỗ lũy kế “dày” thêm theo thời gian, lên tới 24.180,7 tỷ đồng (con số này cao hơn so với số liệu tại báo cáo tài chính do Vinalines tự tính toán là gần 21.000 tỷ đồng).

Ngoài ra, theo Kiểm toán Nhà nước, tình hình tài chính của Vinalines còn một số khó khăn do bảo lãnh cho các đơn vị nhận bàn giao từ Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy Việt Nam (Vinashin) và các đơn vị thành viên vay số tiền hơn 6.204 tỷ đồng, 151,8 triệu USD và 69,2 triệu EUR. Thực trạng tài chính của các đơn vị được bảo lãnh được cho biết yếu kém và khó có khả năng thanh toán.

Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra, 3 đơn vị nhận bàn giao từ Vinashin góp thiếu vốn điều lệ  1.314,6 tỷ đồng nên chưa thể thực hiện các thủ tục phá sản theo quy định. Trong đó, riêng vốn điều lệ chưa góp của Công ty TNHH MTV Vận tải Viễn Dương Vinashin đã gần 1.081 tỷ đồng.

Qua rà soát, Kiểm toán Nhà nước đánh giá, tại Vinalines có những rủi ro ước tính có giá trị khá lớn.

Cụ thể, công ty mẹ và một số đơn vị thành viên được kiểm toán còn nhiều khoản nợ phải thu khó có khả năng thu hồi. Ngoài ra, nhiều khoản tổn thất dự kiến trong đầu tư tài chính ngắn hạn, dài hạn, thiệt hại tiềm ẩn của các dự án đầu tư bị dừng, hoãn hoặc không thể tiếp tục thực hiện (nhiều khoản rủi ro chưa được trích lập dự phòng).

Dẫn số liệu của các tổ chức định giá phục vụ cổ phần hóa, Kiểm toán cho biết, giá trị thị trường của đội tàu biển của Vinalines thấp hơn giá trị còn lại trên sổ kế toán.

Trong đó, riêng đội tàu của công ty mẹ đã giảm giá trị khoảng  3.522,4 tỷ đồng, đội tàu của một số công ty con, công ty thành viên giảm hàng trăm triệu đồng.

Chi phí lãi vay, chênh lệch tỷ giá đầu tư tàu vận tải biển phải trả hàng năm ở mức rất cao cũng tạo gánh nặng và áp lực tài chính lên Vinalines. Khoản này chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí giá thành. Trong khi đó, giá cước vận tải biển lại liên tục sụt giảm qua các năm càng khiến tình hình trở nên tệ hơn.

Các cảng trong kế hoạch thoái vốn đều là “cửa ngõ”, “đầu mối”

Ghi nhận Vinalines đã đạt được một số kết quả đáng kể trong tái cơ cấu, song Kiểm toán Nhà nước cũng chỉ ra hàng loạt vấn đề trong hoạt động này.

Theo đó, một số cảng biển mà Vinalines dự kiến thoái vốn, giảm tỷ lệ nắm cổ phần chi phối lại đều là các cảng tổng hợp quốc gia, cửa ngõ quốc tế, đầu mối khu vực.

Hơn nữa, việc không giữ cổ phần chi phối tại các cảng biển sẽ ảnh hưởng đến việc quản lý, điều hành đồng bộ, liên kết đồng thời 3 loại hình hoạt động sản xuất kinh doanh chính của Vinalines là: vận tải biển, khai thác cảng biển và dịch vụ hàng hải.

Trong khi đó, dịch vụ cảng biển là dịch vụ thuộc danh mục Nhà nước quản lý giá của Chính phủ và việc quản lý chặt chẽ sẽ góp phần kiểm soát thị trường.

Theo đánh giá của Kiểm toán Nhà nước, việc giảm tỷ lệ sở hữu tại các cảng biển quan trọng trước mắt sẽ tạo nguồn tài chính hỗ trợ Vinalines thực hiện cơ cấu nợ, thu hút nhà đầu tư, tuy nhiên, mặt trái là nguồn thu từ thoái vốn không đủ giải quyết triệt để số nợ phải trả.

Cụ thể, dự kiến nguồn thu từ hoạt động trên là 4.128 tỷ đồng trong khi dư nợ tới 31/3/2015 của Vinalines là 8.739 tỷ đồng.

Cũng theo Kiểm toán Nhà nước, phần lớn các doanh nghiệp kinh doanh vận tải biển đang hết sức khó khăn, thua lỗ kéo dài, đã và đang có nguy cơ mất vốn, phải giải thể, phá sản nếu không có chính sách hỗ trợ từ Nhà nước, các tổ chức tín dụng và sự nỗ lực của bản thân Tổng công ty.

Trước thực trạng này, phía Kiểm toán đề nghị Bộ Giao thông Vận tải phối hợp với Bộ Tài chính báo cáo, đề xuất Thủ tướng Chính phủ các giải pháp hỗ trợ Vinalines giải quyết khó khăn, vướng mắc trong xử lý nợ, xử lý những tồn tại về tài chính, đầu tư hiện tiềm ẩn những rủi ro thất thoát, thiệt hại, đặc biệt là những khoản nợ, khoản đầu tư được thực hiện theo yêu cầu, định hướng của các cơ quan Nhà nước.

Bích Diệp