Từ 1/7: Thí điểm vận hành phát điện cạnh tranh

Hiện Bộ Công Thương đã giao Cục Điều tiết điện lực xây dựng giá điện, thực hiện điều tiết và giám sát chặt chẽ hoạt động của thị trường phát điện cạnh tranh. Hàng năm, giá bán điện bình quân được xây dựng trên cơ sở đảm bảo thu hồi chi phí cho sản xuất, kinh doanh điện tương ứng với 4 khâu trên.

Các chuyên gia cho rằng, việc phát triển thị trường điện cạnh tranh sẽ đảm bảo ba bên cùng có lợi: Nhà nước giảm gánh nặng đầu tư; các doanh nghiệp điện lực sẽ tăng tính tự chủ; khách hàng được hưởng lợi từ cơ chế cạnh tranh.

Tuy nhiên, với thị trường phát điện cạnh tranh thí điểm sắp tới, vẫn còn nhiều ý kiến băn khoăn về tính khả thi và tính minh bạch của thị trường này. Bởi lẽ, hiện tại, các doanh nghiệp truyền tải - phân phối kinh doanh điện đều do EVN quản lý.

Còn khâu phát điện thì mặc dù rất tích cực thực hiện cổ phần hoá và kêu gọi các lĩnh vực đầu tư khác nhưng dự báo từ nay đến năm 2015, sản lượng điện phát từ các nhà máy của EVN vẫn chiếm trên 60%.

Tuy không còn độc quyền ở khâu phát điện, song EVN vẫn chiếm phần chi phối về nguồn, đồng thời nắm giữ toàn bộ các khâu còn lại như truyền tải, phân phối điện. Điều đó cũng có nghĩa là sẽ rất khó tạo cơ chế điều tiết rõ ràng, minh bạch trong sản xuất kinh doanh nhằm chống độc quyền.

Bên cạnh đó, hiện chỉ có các nhà phát điện phải cạnh tranh, còn các công ty truyền tải và công ty phân phối điện chưa có ràng buộc nào. Lại chỉ có 1 công ty mua bán điện duy nhất thuộc EVN nên người dân chưa được quyền lựa chọn sẽ mua điện của ai. Vì vậy, yếu tố cạnh tranh coi như chưa có.

Mặt khác, theo các chuyên gia, điều kiện quan trọng nhất để hình thành thị trường phát điện cạnh tranh là phải có công suất dự phòng từ 25 - 30%, tiếp đó là có cơ chế vận hành, kế hoạch thực hiện và cơ chế giá điện theo thị trường.

Trong khi hiện nay, chúng ta chưa đủ điện dùng, nói gì đến điện dự phòng. Các khâu truyền tải và phân phối điện, công ty mua bán điện vẫn thuộc quản lý của EVN.

Đó là chưa kể, công suất phát điện của các nhà máy nhiệt điện chạy khí phụ thuộc rất nhiều vào nhà cung cấp khí. Nếu việc cung cấp khí không đảm bảo thì các nhà máy này sẽ không thể tham gia thị trường cạnh tranh...

Theo kế hoạch, sau thời gian thị trường phát điện cạnh tranh thí điểm hoạt động, Bộ Công Thương sẽ căn cứ vào kết quả và các điều kiện thực tế để quyết định thời điểm vận hành chính thức. Nếu mọi việc suôn sẻ thì năm 2014 sẽ hoàn thành thị trường phát điện cạnh tranh.

LH