Tranh luận trái chiều về việc thu thuế thư tín dụng

Tại Tọa đàm "Thuế giá trị gia tăng với hoạt động thư tín dụng" do Tạp chí Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam tổ chức chiều nay (11/5), vấn đề thu thuế với L/C lại được đề cập tới với nhiều ý kiến trái ngược.

Lo ngại hồi tố chính sách

Theo ông Nguyễn Quốc Hùng - Tổng Thư ký hiệp hội Ngân hàng VNBA, văn bản số 1606/TCT-DNL của Tổng cục Thuế ngày 22/4/2020 chỉ đạo các Cục Thuế địa phương: Từ thời điểm Luật Các Tổ chức tín dụng 2010 (Luật CTCTD 2010) có hiệu lực (từ 1/1/2011) thư tín dụng là hình thức cung ứng dịch vụ thanh toán, do vậy sẽ thuộc đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng (GTGT) theo quy định, nên đề nghị các cục thuế rà soát hướng dẫn các tổ chức tín dụng trên địa bàn có hoạt động này thực hiện kê khai, nộp thuế GTGT.

Quy định trên được cho là chưa phù hợp thông lệ quốc tế và pháp luật chuyên ngành ngân hàng, ảnh hưởng đến cả ngân hàng và doanh nghiệp, vì thuế GTGT là thuế gián thu (thu từ khách hàng). Do vậy, từ nay, khi các doanh nghiệp có nhu cầu phát hành L/C, các ngân hàng sẽ thu thuế GTGT của doanh nghiệp, làm tăng chi phí của doanh nghiệp.

Ngoài ra, các doanh nghiệp có thể bị truy thu nộp bổ sung tiền thuế GTGT đã phát sinh từ năm 2011 đến nay cho ngân hàng để nộp ngân sách. Điều này, tạo gánh nặng rất lớn cho doanh nghiệp, đặc biệt trong bối cảnh đại dịch Covid-19 diễn biến ngày càng phức tạp như hiện nay, các doanh nghiệp đều đang hết sức khó khăn, Chính phủ và ngành ngân hàng đang có nhiều giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp.

Tại Tọa đàm, bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hiệp hội Tư vấn thuế - cho rằng: Chúng ta cần làm rõ khái niệm L/C là gì? Bởi hiện nay có hai cách hiểu về L/C: Một bên coi là một phương thức thanh toán, một bên lại coi đây là một hình thức bảo lãnh.

Cũng theo bà Cúc, thư L/C chỉ đơn giản là thanh toán thì chịu thuế GTGT, thư tín dụng mà tính chất bảo lãnh thì không chịu thuế. Do vậy, việc gộp cả 2 đều phải chịu thuế là không khách quan.

"Tôi mong muốn, bây giờ chúng ta xem xét lại văn bản, hướng dẫn tổng cục thuế tài chính, ngân hàng chưa hiểu rõ. Thì các bên phải xác định lại, xử lý các vướng mắc. Bàn lại trong hoạt động L/C từ khái niệm để tách ra, cơ quan thuế sẽ căn cứ theo đó.

L/C để thanh toán phải chịu thuế, L/C mang tính chất để bảo lãnh qua đó để đảm bảo bảo lãnh an toàn trong thanh toán thì đối tượng đó sẽ thuộc đối tượng cấp tín dụng, là hoạt động bảo lãnh không chịu thuế GTGT. Trên cơ sở đó, Tổng cục thuế có hướng dẫn thực hiện văn bản không chỉ L/C chung mà phải tách ra hai phần, như vậy có thể sẽ thống nhất hơn trong quá trình thực hiện" - bà Cúc kiến nghị.

Đúng nhưng cũng... sai

Luật sư Trương Thanh Đức - Giám đốc Công ty Luật ANVI - cho biết, hệ thống luật thuế và hệ thống ngân hàng vẫn còn nhiều rắc rối.

"Năm 1958, chúng ta quy định L/C là một trong những phương thức thanh toán. Nhưng để thanh toán được cần nhiều công đoạn mới ra được thanh toán L/C. Thu thuế với L/C, nếu cứ nói một cụm L/C thì vừa đúng luật vừa trái luật" - L.S Đức cho biết.

Theo ông Đức: "Đúng ở đây là đúng với phần dịch vụ thanh toán, còn sai với phần tín dụng, trong khi đó L/C là thư tín dụng. Mặc dù khái niệm cơ bản vẫn còn nhiều rắc rối , chúng ta nên bóc tách nghiệp vụ và giải quyết. Ngành thuế và ngân hàng cần ngồi lại cùng nhau và bóc tách ra, cái gì thu cái gì không cho rõ ràng".

Tại Tọa đàm, chuyên gia tài chính Nguyễn Trí Hiếu cho rằng, L/C vừa là cung cấp tín dụng mà vừa là thanh toán.

"Ví dụ, tôi muốn giao dịch với nhà nhập khẩu của Nhật, doanh nghiệp này thông qua ngân hàng rồi mở L/C. Trong trường hợp L/C này là L/C bảo lãnh đó là một loại tín dụng thay vì ngân hàng phải phát thư bảo lãnh cho nhà xuất khẩu để bảo lãnh cho nhà xuất khẩu. Nếu nhà xuất khẩu không trả tiền hoặc hàng thì Ngân hàng trả. Trong trường hợp này, ngân hàng không phải cho vay tiền mà cho vay uy tín" - ông Hiếu dẫn chứng.

Cũng theo ông Hiếu, hiện tại, L/C có loại không hủy hoặc có thể hủy ngang. Nếu mở tín dụng hủy ngang thì hoàn toàn có thể không trả tiền và dừng giao dịch bất kỳ lúc nào nên chỉ những tín dụng không hủy ngang mới được xem là tín dụng.

Về câu hỏi, tín dụng thư có phải là thanh toán không? Ông Hiếu cho rằng, đây là phương tiện thanh toán, hình thức thanh toán.

"Nếu chúng ta công nhận L/C có 2 cấu phần, nếu ở hình thức không hủy ngang thì lệ phí chia như thế nào? Tôi ví dụ, L/C đó có giá 100USD thì tỉ lệ như nào? Ở Mỹ, không cần trả thanh toán. Còn ở Việt Nam, nếu phải trả GTGT là 10% thì tôi cho rằng nên chia đôi, 50% cho tín dụng, 50% cho thanh toán" - ông Hiếu nói.