Thủ tướng: Xóa bỏ "xin-cho", bảo vệ những người dám nghĩ, dám làm

Vấn đề nói trên được Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu trong cuộc làm việc ngày 20/5 với các Bộ, cơ quan, đánh giá kết quả đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 và dự kiến kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2026. 

5 năm giảm 11.000 dự án

Theo báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, giai đoạn 2016-2020, triển khai các nghị quyết của Quốc hội, trên cơ sở tổng mức vốn 2 triệu tỷ đồng và các nguyên tắc, tiêu chí được Quốc hội thông qua, Chính phủ đã giao kế hoạch trung hạn cho các Bộ, cơ quan Trung ương và địa phương bằng 90,8% tổng mức vốn được Quốc hội thông qua.

Tổng số dự án được giao kế hoạch trung hạn là 11.100, giảm một nửa so với giai đoạn 2011-2015. Giải ngân bình quân hàng năm đạt khoảng 83,4% kế hoạch giao. Năm 2020, tỷ lệ giải ngân cao nhất, đạt hơn 97,46%.

Tuy nhiên, đầu tư công trung hạn giai đoạn vừa qua vẫn có những tồn tại, hạn chế. Một số quy định vẫn chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, phân cấp còn chưa triệt để. Trình tự, thủ tục, thẩm quyền liên quan đến đầu tư công còn một số bất cập như kế hoạch cứng nhắc, thiếu linh hoạt, mất thời gian báo cáo cấp có thẩm quyền. Bên cạnh những nguyên nhân khách quan, Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhận định nguyên nhân chủ quan là chủ yếu.

Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho biết giai đoạn 2011-2016 có tới 22.000 dự án đầu tư công nhưng giai đoạn 2016-2020 đã giảm còn 11.000 dự án.

"Đây là cuộc cách mạng lớn của cả nhiệm kỳ vừa qua và sẽ được tiếp tục, dự kiến giai đoạn 2021-2026 sẽ chỉ còn khoảng 6.400 dự án"- Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nói và cho biết còn nhiều vướng mắc về pháp luật cần tiếp tục được tháo gỡ.

Quyết xóa bỏ cơ chế "xin-cho"

Đánh giá cao báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư song Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu tiếp tục cập nhật các số liệu mới nhất, đánh giá cụ thể hơn về những kết quả đạt được so với các mục tiêu đề ra trong Nghị quyết Đại hội XII năm 2016 của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội, nhất là việc triển khai các dự án lớn như sân bay Long Thành, cao tốc Bắc - Nam…

Thủ tướng yêu cầu nêu rõ các Bộ, cơ quan, địa phương làm tốt, những nơi chưa tích cực, các nguyên nhân gây chậm tiến độ các dự án, các bài học kinh nghiệm cần rút ra.

Dự kiến kế hoạch đầu tư công giai đoạn 2021-2025, Thủ tướng yêu cầu phải bám sát Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội, chương trình hành động của Chính phủ. Trong đó, đẩy mạnh hợp tác công tư để huy động mọi nguồn lực cho phát triển, tập trung cho 3 khâu đột phá chiến lược, khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải, kéo dài…

"Cương quyết xóa bỏ "xin-cho", chống tiêu cực trong đầu tư công, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền đi đôi với thiết kế công cụ để tăng cường giám sát; kiểm tra, khen thưởng, kỷ luật nghiêm minh; kịp thời tháo gỡ các vướng mắc thể chế, cải cách thủ tục hành chính, bổ sung các quy định cần thiết" - Thủ tướng nhấn mạnh. 

Người đứng đầu Chính phủ cũng cho rằng, phải khuyến khích, bảo vệ những người dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung để các bộ, cơ quan, địa phương phát huy tinh thần chủ động, sáng tạo, tự lực, tự cường, không trông chờ, ỷ lại và cũng không quá thận trọng.

Theo Thủ tướng, những vấn đề đã "chín", đã rõ, được thực tiễn chứng minh là đúng, thực hiện có hiệu quả, được đa số đồng tình thì tiếp tục thực hiện. Những vấn đề chưa có quy định hoặc vượt quy định thì mạnh dạn thí điểm, vừa làm vừa rút kinh nghiệm, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội.

Thủ tướng yêu cầu Bộ Kế hoạch và Đầu tư phối hợp với các cơ quan rà soát lại thật kỹ lưỡng, tiếp tục giảm số dự án trong dự kiến kế hoạch đầu tư công giai đoạn tới để tập trung nguồn lực hơn nữa, cương quyết cắt bỏ những dự án chưa cần thiết, không hiệu quả. Đầu tư phải có trọng tâm, trọng điểm vào các ngành, lĩnh vực then chốt, các dự án lớn, quan trọng của quốc gia.

Nhấn mạnh một số quan điểm trong phát triển hạ tầng giao thông vận tải, Thủ tướng cho rằng đây là một "nút thắt" lớn trong phát triển hiện nay, phải đẩy mạnh triển khai các dự án theo hình thức đối tác công tư (PPP) trên nguyên tắc hài hòa lợi ích giữa nhà nước, nhà đầu tư, người dân và chia sẻ rủi ro.

"Quan điểm dứt khoát là dự án đi qua nơi nào, địa phương nơi đó là cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, các địa phương phải lo ngân sách, chịu trách nhiệm về khâu giải phóng mặt bằng cho các dự án. Căn cứ vào tình hình cụ thể, Nhà nước sẽ hỗ trợ một phần kinh phí cho phần xây lắp tại các dự án. Nguồn vốn Nhà nước sẽ đóng vai trò "vốn mồi" đóng vai trò dẫn dắt các nguồn vốn khác" - Thủ tướng nói.