Sếp VinAI hé lộ cách giúp Việt Nam phát triển AI dù nguồn lực hạn chế

AI và bán dẫn là trụ cột chiến lược phát triển

Phát biểu tại hội thảo "Sự hội tụ của bán dẫn và trí tuệ nhân tạo: Yếu tố đột phá tạo ra chu kỳ cơ hội mới" trong khuôn khổ hội nghị quốc tế về trí tuệ nhân tạo và bán dẫn (AISC) 2025, ông Nguyễn Mai Dương - Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo (Bộ Khoa học và Công nghệ) - nhấn mạnh, trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0, đổi mới sáng tạo không còn là một sự lựa chọn mà đã trở thành yếu tố sống còn để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

"Trí tuệ nhân tạo (AI) và bán dẫn không chỉ là công nghệ mũi nhọn mà còn là động lực chiến lược giúp Việt Nam bứt phá trong chu kỳ phát triển mới", ông Dương khẳng định.

Nhận thức rõ cơ hội, tiềm năng của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo đối với việc đưa Việt Nam phát triển vươn mình trong kỷ nguyên mới, Việt Nam đã có nhiều chính sách thúc đẩy lĩnh vực này. Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo cho biết Bộ Khoa học và Công nghệ đang gấp rút hoàn thiện dự thảo sửa đổi Luật Khoa học và Công nghệ với nhiều cơ chế, chính sách đột phá nhằm thúc đẩy mạnh mẽ hoạt động đổi mới sáng tạo, trong đó đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong quản lý Nhà nước về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo...

Ông Dương cho biết với sự hỗ trợ mạnh mẽ, sự điều hành quyết liệt từ Chính phủ, các chính sách đổi mới sáng tạo đang được hoàn thiện, Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế là điểm đến hấp dẫn của ngành công nghiệp bán dẫn và trí tuệ nhân tạo.

Ông Vũ Quốc Huy - Giám đốc Trung tâm Đổi mới sáng tạo quốc gia (NIC) - trong phiên khai mạc cho biết, sự hỗ trợ của Chính phủ và môi trường đầu tư cởi mở, những yếu tố này giúp Việt Nam trở thành trung tâm mới nổi cho các tập đoàn công nghệ toàn cầu.

Ông Huy nhấn mạnh Chính phủ Việt Nam cam kết tạo ra những điều kiện thuận lợi nhất để các nhà đầu tư, doanh nghiệp và nhà sáng tạo có thể phát triển. Việt Nam đang đón nhận cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, coi AI và bán dẫn là những trụ cột chiến lược cho sự phát triển.

Theo ông, những lĩnh vực này mang lại cơ hội đặc biệt để các doanh nghiệp Việt Nam hội nhập vào chuỗi giá trị toàn cầu và đóng góp vào tiến bộ công nghệ. Là một trong những nền kinh tế số phát triển nhanh nhất Đông Nam Á, Việt Nam có lợi thế về vị trí chiến lược, lực lượng lao động chất lượng cao và cơ sở hạ tầng hiện đại.

"Bộ Khoa học và Công nghệ cam kết đồng hành cùng các doanh nghiệp, chuyên gia, nhà khoa học để xây dựng một hệ sinh thái đổi mới sáng tạo năng động, giúp Việt Nam không chỉ tham gia mà còn tạo ra giá trị trong cuộc chơi công nghệ của tương lai", đại diện Bộ Khoa học và Công nghệ khẳng định.

Phát triển AI trong bối cảnh nguồn lực hạn chế

Tuy nhiên, để phát triển được ngành công nghiệp AI và bán dẫn, bài toàn nguồn lực là thách thức lớn. Chia sẻ tại hội thảo, tiến sĩ Bùi Hải Hưng - Giám đốc Viện Nghiên cứu trí tuệ nhân tạo VinAI - cho biết làm sao để phát triển trong bối cảnh nguồn lực không đủ là bài toán mà đơn vị này đang tập trung giải quyết.  

Ông Hưng lấy ví dụ về việc DeepSeek ra đời cách đây vài tháng là sự chấn động giới công nghệ AI. Mặc dù được phát triển trong bối cảnh nguồn lực hạn chế, ít tài nguyên nhưng hệ thống AI này phát triển rất tốt. Chi phí phát triển DeepSeek là khoảng 5,39 triệu USD trong khi các hệ thống AI khác tiêu tốn khoảng 1,6 tỷ USD nhưng hiệu suất gần như tương đương.

"Đôi khi, sự thiếu hụt về nguồn lực, tài nguyên lại thúc đẩy con người thông minh hơn, linh động hơn. Sự thiếu thốn đòi hỏi chúng ta thông thái hơn, làm việc linh động hơn", ông Hưng chia sẻ.

Ông cho biết quyết định quay về Việt Nam thành lập viện nghiên cứu AI cách đây 6 năm là quyết định rủi ro lớn trong sự nghiệp. Tuy nhiên, ông nhanh chóng nhận ra Việt Nam đang ở thời điểm phù hợp để biến những hạn chế thành bệ phóng để bứt phá, biến thách thức thành cơ hội.

Vị chuyên gia này từng đảm nhiệm các vị trí quan trọng tại Google DeepMind, Adobe Research và Nuance Natural Language Understanding Lab. Ông đã dành gần một thập kỷ tại Trung tâm AI, SRI International (tiền thân là Viện nghiên cứu Stanford).

Tại đây, ông đã tham gia vào dự án CALO (dự án AI lớn nhất trong lịch sử tại thời điểm 2003 và là dự án tạo ra Siri) với vai trò dẫn dắt đội ngũ nhóm nghiên cứu đa tổ chức trong việc phát triển các công nghệ suy luận xác suất (probabilistic inference technologies) để hiểu về các hoạt động người dùng. Giai đoạn 2000-2003, ông làm giảng viên (trợ lý giáo sư) khoa học máy tính tại đại học Curtin.

Chuyên gia từ VinAI cho biết xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao vô cùng quan trọng. "Mọi phát minh đều xuất phát từ nhu cầu thiết yếu. Ở Việt Nam, nhu cầu thiết yếu nhất là giải quyết được vấn đề nguồn lực. Đây là kim chỉ nam làm việc của chúng tôi", nhà sáng lập VinAI chia sẻ.

Đơn vị này cho biết họ có chương trình cư trú AI nhằm thu hút nhân tài từ khắp Đông Nam Á. Chương trình này được mở ra để thu hút đội ngũ AI hàng đầu trong khu vực đến Việt Nam và hiện có hơn 100 nhân lực được hưởng chính sách này.

Ông Hưng nói các chương trình cư trú AI này hiện là cách nhiều quốc gia thực hiện để tạo sự đột phá về nhân lực AI.