Nguyên nhân bất ổn của thị trường vàng
Thị trường vàng biến động mạnh từ đầu năm tới nay do bất ổn kinh tế, tài chính và chính trị thế giới. Diễn biến thất thường này khiến không ít nhà đầu tư thua thiệt, đặc biệt khi giao dịch trên sàn.
Nguyên nhân đến từ 2 yếu tố.
Thứ nhất, giá vàng quốc tế lên nhanh trong thời gian ngắn, điều này khiến những người có vàng không muốn bán ra, người chưa có vàng thì có nhu cầu mua. Từ đây cung ít đi, cầu nhiều lên, tạo ra giá mới so với giá trước đó.
Thứ hai, là sự làm giá của giới đầu cơ, họ đã chọn đúng thời điểm giá vàng quốc tế bùng phát để làm giá, tạo ra khan hiếm, khó mua vàng. Hiện chưa có thống kê chính xác lượng vàng trong dân. Còn những lý do giải thích về giá vàng hầu như không chính xác, bởi nó phụ thuộc vào giới đầu cơ quốc tế rất nhiều, còn rủi ro thì tiềm ẩn là rất lớn.
Theo dự thảo nghị định mới về quản lý vàng, cơ quan duy nhất được phép xuất khẩu vàng là Ngân hàng Nhà nước (NHNN). NHNN sẽ sử dụng quyền này một cách linh hoạt. Có thể NHNN trực tiếp xuất, hoặc có thể ủy quyền cho một số doanh nghiệp, tổ chức tín dụng thay mặt NHNN thực hiện, không phải như hiện nay mạnh ai nấy xuất. Sau này sẽ chỉ có NHNN xuất và nhập vàng.
Nguyên nhân gây ra sự biến động giá vàng trong nước là do giá vàng thế giới liên tục lập kỷ lục mới. Ngoài ra, việc tăng giá của mặt hàng này là do nhiều nhà đầu tư chọn kênh vàng sau khi có những thông tin bất lợi đối với nền kinh tế Mỹ.
Vì vậy, phản ứng của nhà đầu tư là mua vàng vào như một cách để chống đỡ rủi ro. Vì thị trường vàng Việt Nam cũng như một số nước khác không có khả năng kiểm soát giá vàng thế giới, nên việc tăng theo giá thế giới là lẽ dĩ nhiên. Tuy thế, điểm đáng chú ý là giá vàng Việt Nam tăng với biên độ cao hơn giá thế giới.

Bên cạnh đó, vàng tăng giá là do sự không liên thông của thị trường vàng trong nước và thế giới. Nếu có sự thông nhau thì khi giá thế giới tăng 5%, giá trong nước cũng phải có mức tăng tương ứng theo quy đổi. Ngoài ra, việc giá trong nước tăng nhiều hơn là vì nhiều người kỳ vọng giá vàng tăng nữa nên chấp nhận mua vào.
Khi các kênh đầu tư khác như chứng khoán, bất động sản, ngoại tệ đều khó có khả năng sinh lời, thì nhà đầu tư hiện tại thường chọn giữa giữ vàng và gửi ngân hàng. Với những người chấp nhận rủi ro, muốn tìm lợi nhuận cao hơn và chấp nhận rủi ro lớn hơn thì vàng là kênh mà họ hướng đến. Cũng có nhiều người chuyển sang giữ vàng để bù lỗ và đợt tăng giá này cũng do một phần do hiêu ứng tâm lý đám đông.
Cơn sốt vàng như vừa qua có thể khẳng định nguyên nhân chính là do sự mất cân đối cung cầu, cụ thể là nhu cầu đang tăng nhanh chóng trong khi lượng vàng bán ra bị hạn chế, cùng với tâm lý đám đông, cùng nhau mua vàng vì kỳ vọng giá lên đã đẩy giá vàng trong nước tăng mạnh và có cả yếu tố đầu cơ “làm giá”.
Chúng ta không phải là một nước sản xuất vàng và việc giá vàng trong nước biến động phù hợp theo giá thế giới phản ánh đúng bản chất kinh tế của nó. Nhiệm vụ của NHNN là làm sao ngăn chặn được hoạt động đầu cơ, làm giá trên thị trường, gây thiệt hại cho người nắm giữ cũng như mua bán vàng.
Trong khi chờ quy định mới về vàng, NHNN đảm bảo cung cầu ở mức hợp lý, trong mọi trường hợp giá nội địa không cao hơn giá vàng quốc tế. Nếu nhà nước không can thiệp vào lúc này thì đến một lúc nào đó thị trường cũng sẽ tự động giải quyết sự méo mó của nó và người mua sẽ chịu thiệt thòi.
Giải quyết vấn đề bình ổn giá vàng hoàn toàn là theo quy luật thị trường, không có cách nào tốt hơn mà NHNN các nước thường làm là bán vàng dự trữ ra để tăng cung, kéo giá giảm xuống, sau đó mua vàng từ thị trường thế giới, hoặc NHNN có thể cấp hạn ngạch nhập vàng để tăng lượng vàng trong nước. Như vậy mới giảm bớt sốt.
Khi mua vàng ở thời điểm này, nhà đầu tư phải cân nhắc những điểm sau để tránh bớt rủi ro. Thứ nhất, mua thì có rủi ro giá giảm, hiện tại vàng sẽ tăng giảm như thế nào có thể khẳng định rằng khó ai biết, các dự báo cũng chỉ là để tham khảo.
Thứ hai, người mua vàng sẽ đánh mất cơ hội để tiền đồng sinh lời qua kênh tiết kiệm. Thứ ba là nếu giá tăng nhưng không tương ứng, tức là giá trong nước có thể tăng chậm hơn giá thế giới, thì xem như lợi nhuận của nhà đầu tư bị giảm xuống.
Giá vàng phụ thuộc nhiều vào tình hình kinh tế thế giới và giới đầu cơ thế giới, vì thế, việc dự đoán giá vàng sẽ diễn biến như thế nào là cực kỳ khó, những lý do giải thích về giá vàng hầu như không chính xác, phụ thuộc vào giới đầu cơ quốc tế rất nhiều.