Doanh nhân Phan Văn Minh: Tư duy làm chủ khác tư duy làm thuê

Bước ngoặt làm ông chủ

Con đường kinh doanh của anh Phan Văn Minh bắt đầu từ khi anh tốt nghiệp đại học. Ngay sau khi ra trường, anh đã làm việc tại một doanh nghiệp bánh kẹo và gắn bó cho tới khi công ty này trở thành một tập đoàn lớn. Tại đây, anh đảm nhận rất nhiều vị trí quan trọng trong mọi lĩnh vực, từ sales, marketing, đến bán hàng và quản trị.

Gắn bó với doanh nghiệp trong 19 năm liền, nên sau khi đơn vị này bị bán đi, anh Phan Văn Minh cảm thấy vô cùng tiếc nuối. Anh Minh chia sẻ: “Niềm tự hào về một thương hiệu từng là số một ở Việt Nam, do mình cùng rất nhiều anh em đồng hành gây dựng, khiến chúng tôi – những người quản trị cao cấp của thương hiệu đó, thực sự hẫng hụt. Chúng tôi muốn xây dựng một công ty bánh kẹo khác mà tương lai cũng có chỗ đứng tương tự ở thị trường Việt Nam”.

Vì vậy, không chọn con đường tiếp tục đầu quân cho những tập đoàn lớn, với vị trí cao, thu nhập tốt. Cùng những cộng sự tâm huyết nhất, anh Phan Văn Minh đã quyết định thành lập doanh nghiệp. Với mong muốn đem đến cho người tiêu dùng những sản phẩm chất lượng, giá cả hợp lý, đồng thời phù hợp về khẩu vị cũng như các nhu cầu sử dụng khác nhau, anh đã cùng các đồng nghiệp sáng lập nên Santa. “Tự tin ở kinh nghiệm gần 20 năm lăn lộn trên thương trường, chúng tôi quyết tâm tìm lại giấc mơ thương hiệu bánh Việt do người Việt làm chủ”, nam doanh nhân tâm sự.

Buộc phải thay đổi tư duy

Khi bắt tay vào khởi nghiệp, đội ngũ sáng lập viên của Santa lập dự án rất kỹ lưỡng, chọn dây chuyền hiện đại nhất để sản xuất. Thế nhưng, điều hành doanh nghiệp riêng khác xa với đi làm thuê. Rất nhiều thách thức kéo đến với một công ty mới thành lập, mà anh Phan Văn Minh không lường hết được.

"Những ngày đầu vận hành, bánh làm ra không đạt tiêu chuẩn. Từ sáng tới khuya, chúng tôi tập trung nghiên cứu, rút kinh nghiệm dần qua từng mẻ bánh. Quả thực, thuyết phục thiên hạ bánh ngon là một chuyện, làm ra bánh ngon khó hơn gấp vạn lần", người điều hành Santa nhớ lại.

Sau gần hai năm thai nghén, bánh Merry mới chính thức có mặt tại thị trường phía Bắc. Nhờ giá rẻ, khẩu vị gần gũi với người Việt, Merry nhanh chóng được người tiêu dùng chấp nhận. Nhưng, niềm vui chưa được bao lâu, thì khó khăn lại ập đến khi Santa quyết định Nam tiến. Bánh ở hệ thống phân phối không bán được, đại lý cũng không muốn tiếp nhận hàng thêm; trong khi các khoản nợ đã đến ngày đáo hạn. Các sáng lập viên phải trực tiếp đi thị trường, gặp từng điểm bán để tìm hiểu nguyên nhân và phát hiện ra: Sản phẩm của mình còn mới, mà công ty lại đang “ôm” một đội ngũ tiếp thị quá lớn nhưng làm việc không hiệu quả.

“Thấy hàng đi tốt trong giai đoạn đầu nên công ty chuẩn bị một đội ngũ sale rất hùng mạnh, trải dài từ Bắc vào Nam, xây dựng chính sách tốt để khuyến khích anh em bán hàng. Chính điều này làm định phí lớn nhưng nguồn động lực lại không đủ lớn. Vì thế khi gặp khó khăn ở điểm bán thì cả đội ngũ không nỗ lực để bán ra, dẫn đến hàng tồn đọng”, ông chủ của Santa cho biết.

Anh Minh nhận ra là mình đã quá tự tin: “Chủ nghĩa kinh nghiệm làm mình quên đi bài toán về quản trị dòng tiền và rủi ro. Trước đây, mình chỉ việc lên kế hoạch mà không phải lo về tài chính, còn khi làm chủ thì có những việc mình phải suy nghĩ, tính toán kỹ lưỡng”. Anh cùng các sáng lập viên mau chóng đánh giá lại tình hình và chuyển mô hình kinh doanh. Đó là đầu tư xây dựng thương hiệu, và gắn cơ chế tự thân vào quyền lợi của mỗi người.

“Chúng tôi đưa ra một thông điệp là chuyển từ định phí sang biến phí, mọi người làm được kết quả càng cao thì thu nhập sẽ càng cao. Như vậy định phí giảm xuống nhưng thu nhập của anh em lại tăng lên, từ đó thúc đẩy doanh số”, anh Minh chia sẻ.

Nhờ kịp thời thay đổi chiến lược, Santa đã không chỉ lấy lại được thị trường phía Bắc mà còn chinh phục thêm khách hàng khu vực miền Nam, miền Trung. Ngoài các sản phẩm thuần Việt như Bánh quy Merry Sữa, Dừa, Socola…, Santa còn bổ sung thêm các dòng bánh mới như bánh quế kem Merry, bánh Gourmet-Petit Beurre, nhằm phục vụ nhu cầu đa dạng của khách hàng trong và ngoài nước. Công ty cũng xây dựng được hệ thống phân phối vững mạnh và chuyên nghiệp ở khắp cả nước, đồng thời bắt đầu xuất khẩu sang một số khu vực lân cận như Lào, Myanmar…

Đến với chương trình CEO – Những câu chuyện thật (Chương trình do Đài truyền hình Việt Nam phối hợp với Hoàng gia Media Group và Thời trang Owen thực hiện), anh Phan Văn Minh khẳng định: “Sự chuyển đổi trong tư duy của một người đi làm công và một doanh nhân cần cả 1 quá trình. Làm việc cho người khác thì bạn chủ yếu chịu trách nhiệm đảm bảo hoàn thành công việc. Là một doanh nhân, bạn phải lên kế hoạch, nghĩ trước về những cạm bẫy và cơ hội còn ẩn đâu đó và đưa ra quyết định. Đó cũng chính là một quá trình học hỏi mới, học sự tự chủ, học sự bền vững cho doanh nghiệp của mình”.