Đại biểu Quốc hội nêu “bất bình đẳng” trong thu phí đường bộ

Sáng nay (16/11), Quốc hội thảo luận tại hội trường về Luật Giao thông đường bộ (sửa đổi). Đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) đã nêu lên vấn đề thu phí BOT và phí cao tốc. 

Đại biểu Hoàng Văn Cường đồng tình phí sử dụng đường bộ bao gồm 2 loại là phí thu theo phương tiện giao thông và phí thu sử dụng các công trình giao thông như công trình đường cao tốc hoặc một số các hầm giao thông đường bộ.

Mặc dù rằng cũng còn có những ý kiến khác nhau về việc thu 2 loại phí như thế này thì có bị trùng lặp hay không, nhưng ông Cường đồng tình với việc cần phải có 2 loại phí nói trên, bởi nếu không quy định về phí sử dụng đường cao tốc riêng thì sẽ xảy ra tình trạng bất bình đẳng.

“Bất bình đẳng thứ nhất là giữa những địa phương mà được đầu tư đường cao tốc với những địa phương không được đầu tư, giữa những người dân được sử dụng đường cao tốc với những người dân không được sự đường cao tốc. Như vậy, vô hình chung chúng ta đều nghĩa vụ đóng góp như nhau vào ngân sách, nhưng có những người lại được sử dụng các tuyến đường cao tốc rất thuận lợi, có những người lại không có điều kiện để sử dụng việc này.

Bất bình đẳng thứ hai, tôi cho rằng nó đảm bảo công bằng giữa những người cùng sử dụng đường cao tốc, nhưng mà đường cao tốc do ngân sách nhà nước đầu tư với đường cao tốc mà chúng ta sử dụng các dự án BOT” - ông Cường cho biết. 

Đại biểu đặt câu hỏi: Tại sao người dùng đường cao tốc BOT phải bỏ tiền trả cho nhà đầu tư, còn nếu Nhà nước đầu tư lại không phải bỏ tiền để trả?

Ông Cường cho rằng, trong điều kiện chưa đủ ngân sách để đầu tư toàn bộ hệ thống đường cao tốc đồng bộ và phủ kín ở khắp tất cả mọi vùng, miền thì quy định những người nào sử dụng đường cao tốc và các công trình đặc thù khác thì phải trả thêm phí đó, đó là điều bình đẳng.

Đại biểu đoàn Hà Nội dẫn chứng một số nước phát triển có hệ thống đường cao tốc rộng khắp, điển hình như Mỹ vẫn thu phí hệ thống đường cao tốc, thậm chí theo làn, có những làn tốc độ cao, ưu tiên vẫn phải trả phí, làn không ưu tiên không phải trả phí.

“Đi kèm với việc chúng ta quy định là thu phí đường cao tốc thì chúng ta cũng phải quy định là đã xây dựng đường cao tốc hay các công trình gọi đặc thù thì phải có các công trình song hành để cho người dân lựa chọn, ví dụ các đường dân sinh, các đường công trình khác, để những người nào mà thấy rằng cần phải nhanh, cần tiện lợi thì trả phí và lên dùng đường cao tốc; còn những người nào chấp nhận có thể không mất phí, không muốn trả thì sử dụng đường song hành và như vậy đảm bảo đúng sự lựa chọn, tôn trọng quyền của người dân” - ông Cường nói rõ.

Vấn đề thứ 2 đại biểu đoàn Hà Nội nêu tại hội trường là việc thu phí đường cao tốc, theo Điều 48 quy định là “những cá nhân, tổ chức đầu tư xây dựng đường cao tốc để kinh doanh được thu phí”, nhưng mà ở đây lại nói là “thu giá sử dụng đường cao tốc”.

“Tôi thấy rằng nếu chúng ta quy định vào văn bản như thế này thì lại rơi vào tình trạng mọi người hay nói là bôi mỡ cho kiến đốt. Trước đây, xã hội đã phản ứng rất nhiều từ gọi là thu giá giao thông” - ông Cường cho hay.

Đại biểu Hoàng Văn Cường đề nghị phải sửa lại là những đường được đầu tư xây dựng để kinh doanh được quyền thu phí sử dụng đường đó, nhưng thu phí theo cơ chế giá chứ không nên quy định là thu giá.

Giải trình trước Quốc hội về vấn đề phí sử dụng đường cao tốc, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể cho biết: “Chúng ta có một kế hoạch xây dựng đường cao tốc rất lớn mà chúng ta hiện nay đang rất là khó khăn. Nghị quyết 52, Nghị quyết 117 của Quốc hội cũng đã cho phép chúng ta đầu tư bằng ngân sách nhà nước thì sẽ tổ chức thu phí. Đây là cơ sở để chúng tôi đưa vào trong luật”.

Theo Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thể, khi đã đưa vào trong luật thì đảm bảo công bằng giữa các vùng, miền và có kinh phí để phát triển đường cao tốc, có điều kiện để quản lý giao thông vận tải tốt. Hiện nay, mô hình cao tốc TP.HCM - Trung Lương đã là một bài học lớn.