Bảo hiểm nhân thọ có phải đa cấp?

Cùng bán qua đại lý, BHNT nghiễm nhiên là đa cấp?

Kinh doanh tiếp thị mạng lưới (Multi-level Marketing: Tiếp thị đa cấp) hay Bán hàng đa cấp chính thống là thuật ngữ chung dùng để chỉ một phương thức bán hàng trực tiếp đến tay người tiêu dùng, khách hàng có thể mua hàng từ người bán hàng hoặc 1 công ty trung gian chứ không nhất thiết phải tới cửa hàng/đại lý phân phối như trước nay.

Bản chất của mô hình bán hàng đa cấp là nhiều bộ phận/thành viên cùng tham gia và được hưởng lợi từ những đơn hàng thành công. Mô hình này giúp tất cả các cấp đều tự giác hoạt động, tạo nên một đội ngũ thiện chiến và quyết tâm cao độ. Tuy nhiên, khi áp dụng mô hình này tại Việt Nam, có nhiều công ty “trá hình” núp bóng kinh doanh đa cấp, vô tình làm cho một số bộ phận hoài nghi với “đa cấp” – một khái niệm chính thống đã được Nhà nước cho phép hoạt động và phát triển từ lâu.

Bên cạnh đó, cũng chính vì tương đồng mô thức bán sản phẩm qua đại lý khiến nhiều người nhầm lẫn đa cấp và BHNT, vô tình phủ nhận ý nghĩa nhân văn của BHNT do đánh đồng loại hình này với đa cấp không chính thống. Tuy nhiên, bản chất của hai hình thức hoàn toàn không giống nhau.

Nhà nước quản lý toàn bộ hoạt động của doanh nghiệp bảo hiểm

BHNT là loại hình kinh doanh hợp pháp có điều kiện được quản lý bởi Bộ Tài chính. Theo Nghị định 73 năm 2016 (trước đây là Nghị định 45), một doanh nghiệp bảo hiểm muốn được cấp phép hoạt động kinh doanh BHNT (trừ BH liên kết đơn vị, BH hưu trí) và BH sức khỏe tại Việt Nam cần có vốn pháp định tối thiểu 600 tỷ đồng. Con số này tương ứng là 800 tỷ nếu bán cả BH liên kết đơn vị hoặc BH hưu trí; thậm chí lên đến 1000 tỷ nếu bán đồng thời tất cả loại hình kể trên. Doanh nghiệp BHNT phải tuân thủ các quy định về tiêu chuẩn của đội ngũ quản lý, tiêu chuẩn về đại lý bảo hiểm, về biên khả năng thanh toán, cộng thêm các loại quỹ phải thực hiện trích lập như quỹ dự phòng nghiệp vụ, quỹ dự trữ và quỹ bảo vệ người được bảo hiểm. Quy định này nhằm đảm bảo năng lực tài chính cũng như khả năng chi trả cho khách hàng của các công ty BH trong mọi trường hợp. Các DNBH hàng tháng đều phải có báo cáo gửi cơ quan quản lý, hay cơ quan quản lý phải đảm bảo việc kiểm tra giám sát thường kỳ hoặc đột xuất với DNBH.

Trong khi các loại hình đa cấp “biến tướng” quảng cáo các mức hoa hồng cao ngất ngưỡng để chiêu dụ người mua, doanh nghiệp bảo hiểm không được phép tự ý đặt ra mức hoa hồng mà phải tuân thủ theo Thông tư 50/2017/TT-BTC của Bộ Tài chính ban hành ngày 15/05/2017. Điều này giúp giữ cho môi trường kinh doanh bảo hiểm tại Việt Nam minh bạch, rõ ràng, tạo sự đồng nhất giữa tất cả công ty BHNT trên lãnh thổ Việt Nam.

Việc tham gia làm đại lý bán bảo hiểm cũng khác với đa cấp ở chỗ, người có nhu cầu làm đại lý phải đi học, có chứng chỉ đại lý theo quy định của Bộ Tài chính mới được bán sản phẩm BH, tư vấn chào bán sản phẩm cho người cần BH, trái với việc mua vài sản phẩm với giá cực cao để tham gia mạng lưới đa cấp như bán hàng đa cấp “trá hình”.

Theo ông Ngô Trung Dũng – Phó Tổng thư ký Hiệp hội Bảo hiểm Việt Nam, hoạt động kinh doanh bảo hiểm được quy định rất chặt chẽ thông qua Luật kinh doanh bảo hiểm, Nghị định Chính phủ và Thông tư của Bộ Tài chính hướng dẫn thi hành Luật kinh doanh bảo hiểm. Bên cạnh các quy định về thành lập và hoạt động của công ty BHNT, các đại lý chỉ được bán sản phẩm bảo hiểm với các quy tắc điều khoản, biểu phí, hợp đồng bảo hiểm, giấy yêu cầu bảo hiểm, minh họa bán hàng đã được Bộ Tài chính phê chuẩn. Vì vậy, để đánh giá về hoạt động BHNT hay đa cấp cần phải hiểu rõ bản chất của nó. Khách hàng hoàn toàn có thể yên tâm khi tìm hiểu bảo hiểm bởi tính hợp pháp đã được pháp luật công nhận.

Làm sao nhận biết một công ty BHNT đáng tin cậy hay không?

Vì “định kiến” BHNT là đa cấp nên không ít người vẫn ngần ngại và chưa chủ động tìm kiếm các giải pháp bảo vệ sức khỏe tài chính của gia đình. Nhưng nếu hiểu đúng bản chất, kinh doanh BHNT rõ ràng là một hoạt động nhân văn mang lại lợi ích cho nhiều phía.

Người được hưởng lợi đầu tiên chính là khách hàng. BHNT giúp khách hàng có ngay quỹ rủi ro đề phòng bệnh tật, quỹ tài chính bảo vệ thu nhập, quỹ hưu trí khi về già thông qua việc tiết kiệm đều đặn và có kỷ luật trong thời gian đóng phí ngắn hạn. Người làm nghề bảo hiểm có cơ hội làm công việc chân chính, giúp ích cho nhiều gia đình lên kế hoạch đảm bảo cuộc sống trong mọi hoàn cảnh. Trong khi đó, doanh nghiệp có nguồn vốn dài hạn từ nguồn phí bảo hiểm, qua đó có thể đầu tư mạnh mẽ hơn vào các loại Trái phiếu chính phủ, Trái phiếu doanh nghiệp được chính phủ bảo lãnh... để sinh lãi đều đặn, ổn định, đảm bảo khả năng kinh doanh dài hạn tại thị trường Việt Nam.

Trái ngược với những hạn chế khi xác định thông tin của các hoạt động kinh doanh đa cấp, người dân hoàn toàn có thể tự kiểm tra về một công ty bảo hiểm mình quan tâm xem có đáng tin cậy để đầu tư hay không. Công ty đó phải có giấy phép đăng ký kinh doanh rõ ràng với sản phẩm được Bộ Tài chính cấp phép. Các thông tin quan trọng của công ty BHNT như danh mục sản phẩm, doanh thu, các quy định mới… đều được đăng tải và cập nhật công khai, minh bạch tại Cổng thông tin điện tử của Cục quản lý giám sát bảo hiểm tại địa chỉ http://www.mof.gov.vn/webcenter/portal/cqlgsbh .

Chỉ bằng vài thao tác tìm kiếm đơn giản, bạn dễ dàng tra cứu được các thông tin cần thiết về một công ty BHNT như các loại hình bảo hiểm đã được cấp phép lưu hành trên thị trường, tài liệu giới thiệu sản phẩm, mẫu đơn yêu cầu bảo hiểm, các điều khoản hợp đồng hay biểu phí của sản phẩm… Đơn cử, khi tìm hiểu về công ty bảo hiểm Manulife Việt Nam, thông tin truy xuất cho biết đây là công ty BHNT có vốn điều lệ lớn nhất thị trường bảo hiểm Việt Nam lên đến 7.765 tỷ đồng. Công ty cung cấp các sản phẩm bảo hiểm trọn đời, bảo hiểm sinh/tử kỳ, bảo hiểm chăm sóc sức khỏe, bảo hiểm hưu trí… Từ đây, bạn sẽ có đủ dữ liệu để cân nhắc và chọn lựa một công ty bảo hiểm có uy tín tốt cùng hệ thống sản phẩm đa dạng, phù hợp với nhu cầu của bản thân và gia đình, từ đó trọn vẹn niềm tin khi tham gia BHNT tại Việt Nam.

Thực hiện: Nguyễn Trung