Tràn ngập sách sai kiến thức

Sự kiện đề thi môn ngữ văn kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 ở Khánh Hòa có sai sót về tác giả câu thơ trích dẫn một lần nữa gióng lên hồi chuông báo động về chất lượng sách giáo khoa (SGK) và cả sách tham khảo (STK).

Có rất nhiều sai sót từ đơn giản đến nghiêm trọng trong cả SGK và STK. Đáng nói hơn, đây là ấn bản của những nhà xuất bản lớn trong nước.

Bài học một đằng, bài tập một nẻo

Về môn toán, SGK giải tích lớp 12 chương trình nâng cao, trang 57 có ghi: “Chú ý tập xác định của hàm số lũy thừa y=x^a  tùy thuộc vào giá trị của a. Cụ thể: Với a nguyên dương, tập xác định là R; Với a nguyên âm hoặc bằng 0, tập xác định là R\{0}; Với a không nguyên, tập xác định là (0;+∞)”. Ông Hà Văn Chương, giáo viên Trung tâm luyện thi Vĩnh Viễn (TP.HCM) cho biết: “Trường hợp a không nguyên, tập xác định là (0;+∞)  là sai”. Ông Chương chứng minh: Tìm tập xác định của hàm số y=(1-x)  ở trang 60 để giải ta có: y=(1-x)   = nên hàm số được xác định «» x ≠1 trong khi đó đáp số trong sách trang 151 là (-∞;-1) , đây là kết quả sai...

Ông Chu Văn Biên và Nghiêm Xuân Thoại, giảng viên trường ĐH Hồng Đức, phát hiện ra một số sai sót, thiếu chính xác, nội dung vênh nhau giữa SGK và sách bài tập của môn vật lý lớp 12. Hai giảng viên này phân tích: Trong SGK nâng cao năm 2009, câu hỏi C3 trang 192 có nội dung: “Nếu thay cho việc rạch hai khe S₁, S₂ trên màn E, người ta dùi hai lỗ nhỏ S₁, S₂ thì sẽ quan sát thấy gì?”. Với những thông tin này, học sinh không có câu trả lời. Vì vậy, câu hỏi đúng phải là “rạch hai khe S₁, S₂ trên màn M₂”.

Trong bộ sách chuẩn môn vật lý lớp 12 trang 188, mở đầu bài học có ghi một đoạn trích dẫn: “Tiếp theo đó, hai ông bà Pierre Curie và Marie Curie lại tìm thêm được hai chất phóng xạ là Pô-lô-ni và rađi, trong đó rađi có tính phóng xạ mạnh hơn nhiều so với U-ra-ni và đến năm 1934, hai ông bà Curie tìm ra hiện tượng phóng xạ nhân tạo…”. Tuy nhiên, thực tế thì ông Pierre mất năm 1906 và bà Marie mất năm 1934 và hiện tượng phóng xạ nhân tạo do con rể, con gái của ông bà là Frédéric và Irene Joliot-Curie nghiên cứu phát hiện và nhận giải thưởng Nobel năm 1935.

Trong cùng một cuốn sách cũng có sự vênh nhau về kiến thức. Theo ông Chu Văn Biên và Nghiêm Xuân Thoại, trang 5 cũng SGK môn vật lý lớp 12 viết: “Dao động điều hòa là dao động trong đó li độ của vật là một hàm cô-sin (hay sin) của thời gian”. Thế nhưng ở bài tập 20.8, sách bài tập trang 25 lại xem năng lượng điện trường và năng lượng từ trường biến thiên điều hòa với chu kỳ T/2. Nội dung này không chính xác.

Lẫn lộn giữa Tú Xương và Nguyễn Khuyến

Cô Nguyễn Thị Bích Thuận, giáo viên ở Q.Tân Bình, TP.HCM liên lạc với Báo Thanh Niên phản ánh lỗi sai sót hết sức cơ bản trong cuốn 162 bài văn chọn lọc dành cho học sinh lớp 7 của Nhà xuất bản ĐH Quốc gia TP.HCM. Cô dẫn chứng:  ở dòng 26 trang 11 có nội dung: “Hay như Tú Xương cũng có bài thơ Khóc Dương Khuê để nói lên tình cảm của mình với bạn...”. Trong thực tế bài thơ này là của nhà thơ Nguyễn Khuyến.

Nhà xuất bản này còn phát hành cuốn 45 bài văn chọn lọc dùng trong bồi dưỡng học sinh giỏi văn, trong đó dòng 24 trang 127 có đoạn: “Tết trồng cây là một ngày hội mới, gắn liền với xã hội mới do Bác Hồ khởi xướng vào mùa xuân năm 1959”. Thế nhưng trong tài liệu của Bảo tàng Hồ Chí Minh còn lưu giữ nội dung sau: “Phong trào Tết trồng cây được Bác Hồ phát động từ ngày 6.1- 6.2 năm 1960 và được gọi là Tết trồng cây. Người đã trồng cây đa ở Công viên Bảy Mẫu (nay là Công viên Lênin) vào ngày 11.1.1960”.

Giun “hô hấp bằng mang”, cá chép “thở bằng phổi”

Trên Báo Thanh Niên, thời gian vừa qua các chuyên gia cũng đã có nhiều bài phản ảnh hàng loạt sai sót trong các STK do Nhà xuất bản Giáo dục phát hành. Cuốn Kiểm tra đánh giá thường xuyên và định kỳ môn sinh học lớp 7 của các tác giả Lê Nguyên Ngật (chủ biên) và Chu Vân Anh, Mai Thị Tình biên soạn có một số sai sót kiến thức cơ bản như: Câu hỏi số 1 trang 31: “Thủy tức di chuyển bằng cách nào?”; đáp án ở trang 130: “Roi bơi, kiểu lộn đầu và kiểu sâu đo”. Đáp án đúng phải là “kiểu lộn đầu và kiểu sâu đo” vì thủy tức làm gì có roi bơi. Câu hỏi số 7, trang 31: “Trong các đại diện sau, đại diện nào có lối sống di chuyển?”; đáp án ở trang 130: “San hô và hải quỳ”. Đáp án như thế là sai vì san hô và hải quỳ sống cố định. Đáp án đúng phải là “sứa, vì nó di chuyển nhờ co bóp dù”. Câu 2, trang 82 yêu cầu xác định đặc điểm hô hấp của động vật, đáp án trang 155 trả lời: “Giun đất (ngành giun đốt) hô hấp bằng mang”. Đáp án như thế là sai, vì giun đất hô hấp qua da và ai cũng thấy khi mưa to, giun đất phải bò lên mặt đất do hang bị ngập nước nên giun không thể hô hấp được. Ngoài ra, đáp án “Cá chép thở bằng phổi” là sai, vì cá chép thở bằng mang.

Đồng bằng sông Hồng không có nhà máy thủy điện vì... thiếu lao động!

Cuốn Kiểm tra đánh giá thường xuyên và định kỳ môn địa lý lớp 9 do các tác giả Phạm Thị Sen (chủ biên), Nguyễn Đăng Hưng, Lê Mỹ Phong biên soạn cũng có nhiều chi tiết sai.

Phần trả lời cho câu hỏi số 5 (trang 60) ghi: “Đồng bằng sông Hồng không có các nhà máy thủy điện vì thiếu lao động” là hết sức vô lý và buồn cười. Đúng ra câu trả lời phải là: “vì… không có nguồn thủy năng để xây dựng nhà máy thủy điện”.

Khi yêu cầu học sinh nêu thứ tự các bộ phận của vùng biển nước ta tính từ bờ biển, nhóm biên soạn đưa ra đáp án (trang 105) là  “lãnh hải, nội thủy, tiếp giáp lãnh hải, đặc quyền kinh tế”. Đáp án như thế là sai. Căn cứ Tuyên bố ngày 12.5.1977 của Chính phủ nước CHXHCN VN, khi cắt ngang một vùng biển theo hướng từ đất liền ra biển thì thứ tự là: đất liền  => nội thủy (là vùng nước nằm phía bên trong đường cơ sở để tính chiều rộng của lãnh hải và giáp với bờ biển) => lãnh hải (12 hải lý) => vùng tiếp giáp lãnh hải (12 hải lý) => vùng đặc quyền kinh tế (lãnh hải + vùng tiếp giáp lãnh hải + vùng đặc quyền kinh tế = 200 hải lý; 1 hải lý = 1.852m). Do đó, đáp án đúng phải là “nội thủy, lãnh hải, tiếp giáp lãnh hải, đặc quyền kinh tế”…