Thi trắc nghiệm trong Kỳ thi chọn học sinh giỏi Toán của Mỹ

GS.TSKH Đặng Hùng Thắng, Trường ĐH KHTN, ĐHQG Hà Nội giới thiệu với bạn đọc việc sử dụng thi trắc nghiệm trong kỳ thi chọn học sinh giỏi Toán bậc THPT ở Mỹ để hiểu rõ hơn việc áp dụng thi trắc nghiệm Toán tại Việt Nam.

Dân trí xin trân trọng giới thiệu bài viết.

Kỳ thi chọn học sinh giỏi (HSG) Toán bậc THPT của Mỹ (lần đầu tiên được tổ chức cách đây hơn 60 năm) được tổ chức hàng năm gồm ba vòng.

Vòng 1: Kỳ thi AMC 12 (American Mathematical Contest 12). Kỳ thi diễn ra trong tháng giêng và chia làm hai đợt . Tất cả các thí sinh THPT ở Mỹ đều có thể đăng ký dự thi và phải đóng lệ phí thi (56 USD nếu dụ thi đợt 1 và 70 USD nếu dự thi đợt 2) . Thời gian thi là 75 phút. Bài thi ở dạng trắc nghiệm ,chung cho mọi thí sinh, gồm 25 câu hỏi. Mỗi câu hỏi có 5 phương án trả lời trong đó chỉ có một phương án đúng. Mỗi câu trả lời đúng được 6 điểm. Để “ phạt” thí sinh khoanh bừa hú họa câu bỏ trống được 1,5 điểm còn câu trả lời sai được 0 điểm. Như vậy điểm tối đa của mỗi bài thi AMC là 150 diểm.

Thí sinh không được mang máy tính cầm tay. Các câu hỏi thuộc về các chủ đề: Số học,Đại số, Hình học và Xác suất. Không có câu hỏi nào về Giải tích.Trung bình hàng năm có khoảng 40 vạn (400.000) thí sinh tham dự AMC 12. Trong vòng 2 tuần, thí sinh sẽ nhận được phiếu báo điểm.

Sau đây là Câu hỏi 19 trong số 25 câu hỏi thi trong kỳ thi AMC 12 năm 2016

(Nguồn :https://www.artofproblemsolving.com/wiki/index.php?title=AMC_12)

Vòng 2 : Kỳ thi AIME (American Invitation Mathematical Examination).Những thí sinh nhận được trên 100 điểm hoặc trong top 5% của vòng 1 sẽ được mời tham dự kỳ thi AIME tổ chức vào tháng 3. Bài thi thuộc dạng thi trắc nghiệm gồm 15 câu hỏi .

Mỗi câu hỏi được thiết kế sao cho câu trả lời là một số nguyên từ 0 đến 999 (tức là có tới 1.000 phương án lựa chọn). Mỗi câu trả lời đúng được một điểm, trả lời sai hay bỏ trống đều không có điểm. Thời gian làm bài là 3 giờ. Như vậy điểm bài thi bằng số câu trả lời đúng.

Thí sinh không được mang máy tính cầm tay. Các câu hỏi thuộc về các chủ đề: Số học,Đại số, Hình học và Xác suất. Không có câu hỏi nào về Giải tích. Mức độ khó cao hơn kỳ thi AMC.

Sau đây là Câu hỏi 3 trong số 15 câu hỏi thi trong kỳ thi AIME năm 2016

Câu hỏi 3: Cho x,y,z là các số thực thỏa mãn các điều kiện

(Nguồn: https://www.artofproblemsolving.com/wiki/index.php?title=2016_AIME_I )

Vòng 3 (vòng cuối) Kỳ thi USAMO (The United States of America Mathematical Olympiad)

Dựa trên điểm số của kỳ thi AMC12 và AIME, khoảng 300 thí sinh đạt điểm cao nhất sẽ dược mời tham dự cuộc thi USAM, diễn ra vào tháng 4. (Năm 2016 có 325 thí sinh tham dự) Hình thức thi của USAMO hoàn toàn giống như kỳ thi Toán Quốc tế (IMO): Thi theo hình thức tự luận, gồm hai buổi thi, mỗi buổi thi kéo dài 4 giờ rưỡi. Trong mỗi buổi thi, thi sinh phải giải 3 bài toán khó.

Mỗi bài toán được tối đa 7 điểm. Thí sinh có thể nhận được một phần của số điểm tối đa. 12 thí sinh đạt điểm cao nhất của kỳ thi USAMO sẽ được vinh danh tại buổi lễ trao giải tại thủ đô Washington. Sau lễ trao giải các em sẽ được tham dự buổi nói chuyện, giao lưu với một số nhà toán học và một bữa tiệc chiêu dãi tại nhà khách chính phủ .

Qua việc Tổ chức thi HSG Toán ở Mỹ GS.TSKH Đặng Hùng Thắng có 4 nhận xét sau về Thi Trắc nghiệm như sau:

Thi trắc nghiệm là thích hợp cho các cuộc thi quy mô lớn và phải hoàn thành trong thời gian ngắn. Ưu điểm nổi bật là của thi trắc nghiệm là ở khâu chấm thi. Do chấm thi bằng máy tính nên việc chấm thi nhanh chóng ,chính xác, công bằng, khách quan, đồng nhất . Trong khi đó thi tự luận đòi hỏi có nhiều người chấm thi nên khó đảm bảo tính nhanh chóng ,chính xác, công bằng, khách quan, đồng nhất và dễ phát sinh tiêu cực .

Mặt khác thi trắc nghiệm lại đòi hỏi rất cao ở khâu ra đề. Phải có được một ngân hàng với số lượng đủ lớn các câu hỏi có chất lượng tốt. Để làm được việc đó cần đầu tư rất nhiều về tiền bạc, thời gian và cần một đội ngũ thiết kế đề thi chuyên nghiệp.Đây không phải là việc mà một vài người có thể làm được như khi xây dựng đề thi tự luận. Ơ Mỹ việc xây dựng ngân hàng đề thi là cả một ngành dịch vụ với nhiều trung tâm khảo thí lớn .

Có nhiều dạng đề trắc nghiệm:

Chẳng hạn

+ Câu hỏi đa lựa chọn: Chọn phương án đúng trong 05 phương án đưa ra (thay vì 04 phương án như ở Việt nam) và có sự trừng phạt cho thí sinh khoanh bừa một cách hú họa (Vòng 1: Kỳ thi ACM 12)

+ Không phải là câu hỏi đa lựa chọn .Thí sinh phải tự điền đáp số thay vì chỉ chọn đáp số đúng trong các đáp số đưa ra ( Vòng 2 :Kỳ thi AIME có tới 1000 cách điền đáp số).

Ở cuộc thi quy mô nhỏ, ở đó cần đo lường khả năng diễn đạt và năng lực tư duy bậc cao của thí sinh thì nên thi tự luận (Vòng cuối: Kỳ thi USAMO)

Tùy từng mục tiêu, quy mộ, tính chất của kỳ thi, ta sẽ vận dụng cách thi nào (Tự luận hay trắc nghiệm) cho phù hợp hoặc kết hợp cả hai. Kỳ thi chọn HSG Toán của Mỹ là sự kết hợp cả hai hình thức trắc nghiệm và tự luận một cách rất khoa học.

GS.TSKH Đặng Hùng Thắng

(Trường ĐHKHTN, ĐHQG Hà Nội)