Nên giải thể đại học vùng?

Phân tích về đề xuất trên, ông Từ Quang Hiển cho rằng, ĐH Quốc gia và đại học vùng là mô hình trong trường đại học có trường đại học thành viên. Mô hình này tương đồng với mô hình “University system” của nước ngoài, ví dụ: ở nước ngoài, cơ sở giáo dục đại học có tên gọi và mô hình như sau: Hệ thống trường đại học của quốc gia hoặc bang “University system”. Trong hệ thống này có một vài chục trường đại học.

Về hình thức, hệ thống này giống như đại học quốc gia, đại học vùng của Việt Nam nhưng về quản lý thì hoàn toàn khác. University system không phải là cấp trên của các trường đại học, quản lý hệ thống này là một hội đồng, trong đó có đại diện các trường thành viên (giống như cộng đồng chung châu Âu): Hội đồng đề ra chiến lược và các nghị quyết chung. Các trường thành viên hoàn toàn tự chủ trong hoạt động trên cơ sở chiến lược và nghị quyết chung của toàn hệ thống.

Trường đại học trọng điểm quốc gia/vùng (National/ Regional key university). Một số nước đặt mục tiêu xây dựng, phát triển một số trường đại học nhanh chóng trở thành các trường đại học hàng đầu trong nước và có thứ hạng cao trên thế giới. Họ đặt tên nêu trên nhằm chỉ rõ các trường đại học nào khác với các trường đại học thông thường, có cơ chế chính sách riêng và được tập trung đầu tư cao. Cơ cấu tổ chức của các trường này cũng giống như các trường đại học thông thường khác.

Quản lý mô hình “University system” hầu như không có xung đột giữa các trường thành viên và đại học, do đó các đại học vẫn tồn tại và phát triển tốt.

Ông Hiền cho rằng, ở Việt Nam, đại học vùng là một trở ngại đối với các trường thành viên. Các trường thành viên sống trong đại học vùng luôn chịu thua thiệt so với các trường đại học độc lập có cùng quy mô, cùng ngành nghề đào tạo. Vì vậy, các trường đại học thành viên đều mong muốn được tách ra khỏi đại học vùng.

Ông Hiển kiến nghị: Nên giải thể các đại học vùng với lý do các đơn vị, tổ chức hoạt động không hiệu quả hoặc đã hoàn thành sứ mạng lịch sử thì cần được giải thể. Mô hình đại học vùng đã thử nghiệm được 24 năm, mô hình này đã cản trở các trường đại học thành viên và không có hiệu quả.

“Nếu không giải thể đại học vùng thì trao quyền tự chủ cao cho các trường đại học thành viên và có cơ chế chính sách cho đại học vùng tương đương như đại học quốc gia”- ông Hiển nhấn mạnh.

Hồng Hạnh