Làng Mai Xá - vùng “đất học” của tỉnh Quảng Trị

Mai Xá là ngôi làng cổ hàng trăm năm tuổi với bề dày lịch sử - văn hóa lâu đời, lại giàu truyền thống cách mạng. Là một làng quê nghèo nằm bên dòng sông Hiếu hiền hòa, Mai Xá nổi tiếng về truyền thống hiếu học. Hình ảnh quê hương Mai Xá thân yêu trong các ngày lễ tế xuân - thu nhị kỳ thiêng liêng của làng đã khắc sâu vào ký ức tuổi thơ của bao lớp học trò. 

Hàng năm, cứ đến ngày mùng 10 tháng bảy âm lịch, các họ tộc ở làng Mai Xá tổ chức chương trình khuyến học, trao học bổng và tặng quà cho những học sinh của dòng tộc mình có thành tích xuất sắc trong học tập hay có hoàn cảnh khó khăn và biết vươn lên trong học tập.

Ông Trương Quang Tùng ở làng Mai Xá không chỉ được biết đến là người nông dân sản xuất giỏi, mà còn là người đi tiên phong trong các phong trào khuyến học của làng, đặc biệt là của dòng tộc mình. Vì thế, người ta gọi ông là “kỹ sư nông nghiệp” hay “ông Tùng khuyến học”.

“Ở quê tôi, gia đình nào, dòng tộc nào cũng quyết tâm đầu tư cho con cháu học hành và luôn coi trọng công tác khuyến học. Thông qua các buổi phát thưởng và trao học bổng, chúng tôi muốn nhắn nhủ với lớp con cháu rằng, các cháu có quyền tự hào về người Mai Xá, đồng thời có trách nhiệm giữ gìn và phát huy những truyền thống tốt đẹp mà các thế hệ cha anh đi trước đã đạt được” - ông Tùng cho biết mục đích làm khuyến học ở quê hương mình.

Tiếp bước truyền thống người Mai Xá, lớp thế hệ trẻ ngày nay đã nỗ lực viết tiếp trang sử vẻ vang của các thế hệ cha anh đi trước, và qua đó đã xuất hiện nhiều tấm gương tiêu biểu. Chẳng hạn như, GS.TS. Lê Văn Huy, 36 tuổi, thành viên hội Quang học quốc tế với hơn 20 phát minh khoa học có giá trị, hiện đang sống và làm việc tại bang Texas (Mỹ), là người đầu tiên trên thế giới nghiên cứu và khám phá ra hệ thống “Bộ nhạy cảm thông minh” sử dụng trong động cơ trực thăng.

Có thể nói rằng, ở Quảng Trị ít có làng quê nào có tỉ lệ học sinh đỗ đạt hàng năm cao như Mai Xá. Mỗi năm, làng Mai Xá lại có thêm nhiều em học sinh thi đỗ vào các trường chuyên, hàng chục tân sinh viên nhập học và hàng chục tân cử nhân, kỹ sư, nhà giáo... tốt nghiệp ra trường từ các trường Đại học, Cao đẳng danh giá.

Mai Xá nổi tiếng là vùng “đất học” của tỉnh Quảng Trị và có nhiều người đỗ đạt cao. Tiêu biểu như dòng họ Bùi có trên 300 người tốt nghiệp đại học, 15 người có trình độ thạc sĩ, 5 giáo sư và tiến sĩ, hay gia đình như ông Trương Quang Giáo có đến 16 người có trình độ đại học. Với 3.700 nhân khẩu nhưng làng Mai Xá có đến 800 cán bộ có trình độ đại học và trên đại học thuộc các cấp, ngành khác nhau, đó là chưa tính số cán bộ đã nghỉ hưu.

Lê Tấn Lộc