Cha mẹ cần thông thái khi lựa chọn những khóa học online cho con

Hiện nay, một loạt các khóa học online đang thi nhau nở rộ đến mức phụ huynh hoa mắt chóng mặt không biết phải chọn cái nào bởi trong số đó có rất nhiều nơi chứa nguy cơ lừa đảo và chất lượng giảng dạy không hề đảm bảo.

Chia sẻ về vấn đề này, PGS.TS Trần Thành Nam, Chủ nhiệm Khoa Các Khoa học giáo dục (Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội) đã có những quan điểm riêng.

Phóng viên: Thưa PGS, theo ông, việc "nở rộ" các chương trình, khóa học online là do đâu?

PGS. TS Trần Thành Nam: Do đây là thời điểm cha mẹ bắt đầu cảm thấy đuối sức trước việc tổ chức các hoạt động ở nhà cho con trẻ. Những đứa trẻ có các dấu hiệu chán nản và tổn thương sức khỏe tâm thần nên không còn hứng thú và tích cực tham gia các hoạt động theo hướng dẫn của cha mẹ nữa. Tranh cãi giữa cha mẹ và con cái bắt đầu nổ ra, tạo nên bầu không khí căng thẳng trong khi bố mẹ vẫn phải làm việc mà không có ai trông con.

Các trung tâm giáo dục kỹ năng sau một thời gian khó khăn, dừng hoạt động bởi các biện pháp giãn cách xã hội nhận diện được các nhu cầu này và thấy rằng cần phải chuyển đổi số và mạnh dạn tổ chức các hoạt động giáo dục kỹ năng sống online.

Phóng viên: Việc học hè qua các khóa học online có thực sự đem lại hiệu quả không, thưa ông?

PGS. TS Trần Thành Nam: Sự nở rộ các khóa học kỹ năng sống, với nhiều chuyên gia tự phong, không được thẩm định gây ra sự hoang mang cho các bậc cha mẹ. Nhiều khóa học không mang lại lợi ích gì, thậm chí gây hại cho con cái nếu cha mẹ chỉ nhìn vào yếu tố miễn phí hoặc coi đó như một hình thức trông trẻ.

Cha mẹ cần biết rằng các khóa học hè thường hướng tới việc hình thành các kỹ năng mềm và giúp con cân bằng tâm lý sau cả năm học căng thẳng.

Trong bối cảnh các con học sinh đã trải qua một năm học với rất nhiều bất định, rất nhiều khó khăn khi thích nghi với học tập online thì thời gian hè các con không nên bị nhồi nhét thêm các kiến thức khác nữa mà chỉ nên hướng vào các kỹ năng vận động, giải quyết vấn đề sáng tạo và ứng xử phù hợp trong các tình huống tương tác xã hội.

Nhưng các khóa học kỹ năng có thể cung cấp được kỹ năng tốt không? Tôi phải khẳng định các khóa học online chỉ có thể cung cấp được "kiến thức về kỹ năng" thôi, may ra có một chút thay đổi về thái độ của trẻ về việc sử dụng kỹ năng còn cực kỳ hạn chế trong việc giúp con hình thành được kỹ năng ứng xử trên thực tế.

Vì để dạy kỹ năng quy trình phải đi từ việc giới thiệu về lý thuyết các bước thực hiện kỹ năng, sau đó các con phải được quan sát người có kỹ năng chuẩn làm mẫu trong tình huống giả định; các con sẽ phải đóng vai thực hiện lại kỹ năng trong nhiều tình huống giả định khác nhau để rút kinh nghiệm; từng tình huống đóng vai phải được phản hồi, phải được thêm các tình tiết cho giống cuộc sống thực để rút ra quy luật trước khi lên kế hoạch để vận dụng nó vào trong cuộc sống.

Hiện rất nhiều các khóa học online chỉ đáp ứng được bước 1 giới thiệu lý thuyết về kỹ năng và nếu sưu tầm được tài liệu số thì cho xem mẫu kỹ năng cần làm trong tình huống giả định chứ không tổ chức được cho các con đóng vai rút kinh nghiệm, không phản hồi được kỹ năng cho từng đứa trẻ để giúp trẻ rút ra những quy luật, kinh nghiệm áp dụng trên thực tế.

Đấy còn chưa kể rất nhiều trung tâm không có phép, rất nhiều người dạy kỹ năng bản thân chẳng có kỹ năng đó, không có kiến thức sư phạm số để tổ chức hoạt động trải nghiệm kỹ năng cho học sinh theo đúng quy luật tâm lý giáo dục. Hoàn toàn chưa có cơ chế kiểm định chất lượng giáo viên dạy các khóa online này.

Thế nên mới có hiện tượng những người nổi tiếng chỉ cần tham gia một khóa học ngắn hạn rồi tự nhận mình là chuyên gia, bắt đầu đi giảng dạy lại cho người khác để kiếm tiền.

Mới đây có MC nổi tiếng cũng quảng cáo mở lớp dạy can thiệp cho trẻ chậm nói thu tiền dẫu không được đào tạo cơ bản về giáo dục đặc biệt. Những điều này đã vi phạm đạo đức về truyền thông, quảng bá dịch vụ quá năng lực của các chuyên gia và các trung tâm.

Phóng viên: Ông có chia sẻ gì để các bậc phụ huynh cân nhắc trong việc lựa chọn các khóa học online cho con?

PGS. TS Trần Thành Nam: Cha mẹ cần thông thái, nghĩ về mục đích khi lựa chọn những khóa học online cho con. Cha mẹ muốn con có kỹ năng hay chỉ có một mớ kiến thức về kỹ năng mà không thể áp dụng vào thực tế.

Khi chọn một khóa đào tạo cần phải xem liệu giáo viên giảng dạy có được xã hội thừa nhận một cách chính thức không. Ví dụ như họ có phải là chuyên gia của một trường Đại học đã có nghiên cứu về vấn đề này không hay chỉ là vì anh ấy hay xuất hiện trên truyền thông và có vẻ hay ho.

Liệu giáo viên có trải qua những khóa đào tạo chuyên sâu của một chương trình đào tạo chính thống của một cơ sở giáo dục uy tín hay chỉ trải qua một khóa học ngắn hạn nào đó và bản thân khóa học đó cũng chẳng được cơ quan nhà nước nào công nhận cấp chứng chỉ.

Và liệu nội dung khóa đào tạo đó đã được xây dựng và phát triển như thế nào. Có bằng chứng nào về tính hiệu quả của các khóa đào tạo đó trong việc nâng cao năng lực cho trẻ hay chưa. Tất nhiên bằng chứng phải dựa trên các nghiên cứu, số liệu định lượng được công bố chứ không phải chỉ là phát biểu cảm nhận chủ quan của một số người trong cuộc mà có thể dễ dàng làm giả.

Con cái là sự nghiệp của cha mẹ. Và việc đầu tư các khóa học cho con cần có sự cân nhắc từ trái tim và lý trí của cha mẹ để con có thể phát triển toàn diện trong hạnh phúc chứ không phải chọn đại một khóa học vì nó "không bổ ngang cũng bổ dọc" hoặc chọn đại vì "có người giúp mình trông con".

Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn ông!