Bộ trưởng Phạm Vũ Luận thẳng thắn, trách nhiệm trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội

Trả lời những băn khoăn về vấn đề giáo dục đạo đức trong nhà trường, những lo lắng trước hiện tượng học sũnh đánh nhau, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cho biết: 

Giáo dục toàn diện đối với học sinh sinh viên đaŮg là vấn đề ngành Giáo dục đang tập trung chú ý. Bộ GD&ĐT đã có một số thay đổi trong chỉ đạo, cố gắng thực hiện giáo dục toàn diện cho học sinh:

Cụ thể: Hướng các cháu có những hoạt động trải nghiệm; bằng các giải pháp gắn nhà trườngĠvới xã hội, ngoài việc dạy của giáo viên ở trên lớp có sự phối hợp giáo dục các chủ thể khác như đoàn, hội cựu chiến binh, hội cựu giáo chức, hội phụ nữ,… để giáo dục truyền thống, giáo dục lịch sử cho các cháu.

Phong trào “Trường học thâŮ thiện - Học sinh tích cực”, phối hợp các hoạt động của địa phương với nhà trường, gắn giáo dục truyền thống, giáo dục lòng yêu quê hương đất nước, ý thức trách nhiệm của học sinh với đất nước.

Bộ GD&ĐT đang chỉ đạo và xây dựng kế hoạţh cụ thể đổi mới phương pháp, cách dạy và học các môn học liên quan đến đạo đức trong nhà trường như môn giáo dục công dân, chính trị, lồng ghép giáo dục tư tưởng, đạo đức cho học sinh, sinh viên vào các hoạt động trong thời gian tập huấn đầu năm, đầu khóš học, phối hợp với trung ương Đoàn tổ chức các phong trào, các hoạt động giúp HS - SV trưởng thành về nhận thức, hoàn thiện về kỹ năng và năng lực làm việc...

So sánh tỷ lệ giữa tuổi và đạo đức – “tuổi càng nhỏ thì đạo đức tốt hơn khi lớn tuổi” - sẽ là khiên cưỡng. Vì đạo đức của học sinh ở bậc học trên được đánh giá với 50% là kết quả học tập: Phải học giỏi hoặc khá thì mới được đánh giá đạo đức tốt, còn nếu học kém thì đạo đức không thể được xếp loại tốt. Vì phải “vừa hồng vừa chuyên” nên mức độ đánh giá khắt khe hơn rất nhiều đối với học sinh lứa tuổi lớn hơn.

Qua theo dõi phong trào HS - SV thông qua phối hợp với với các tỉnh, thành phố (đặc biệŴ các thành phố lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh) đối với các phong trào liên quan đến những sự kiện lớn của đất nước trong thời gian vừa qua cho thấy: Ý thức của học sinh, sinh viên của chúng ta cơ bản rất tốt, đúng đắn. 

Thành lập các Trung tâm kiểm định chất lượng không thể chạy theo số lượng

Trả lời câu hỏi của đại biểu Quốc hội về vấn đề kiểm định chất lượng, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận nêu rõ:

Kiểm định chất lượng hiện có hoạt động tự kiểm định - kiểm định trong, nội bộ, do từng ţơ sở giáo dục đào tạo triển khai và kiểm định ngoài.

Hoạt động kiểm định ngoài sẽ có nhiều tổ chức kiểm định độc lập thực hiện. Trên thế giới đã có nhiều kinh nghiệm về việc này. Tiếp thu kinh nghiệm và những thành tựu của thế giới, trướcĠmắt, chúng tôi thành lập hai Trung tâm kiểm định ở 2 ĐHQG để thực hiện kiểm định ngoài.

Có nhiều đơn vị xin thành lập các trung tâm kiểm định này, nhưng chúng tôi cần hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật để tạo hành lang pháp lý tốt;Ġcùng đó phải chuẩn bị đào tạo, bồi dưỡng để có đội ngũ kiểm định viên đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu chất lượng, chuyên môn, phẩm chất; phải có thực tiễn.

Bởi vậy, trước mắt cân nhắc thành lập Trung tâm kiểm định ở hai ĐHQG – hai trung tâm đào tạo lớn, có uy tín và đủ năng lực làm việc này. Hiện hai Trung tâm trên đang tổ chức đào tạo các kiểm định viên. 

Từ thực tiễn hoạt động của haiTrung tǢm, chúng ta sẽ có thực tiễn để tiếp tục mở rộng một cách chắc chắn, tránh được sai sót và tác động tiêu cực của kinh tế thị trường.

Có thể nói, đây là lĩnh vực thế giới đã làm nhiều năm, nhưng với chúng ta vẫn là mới mẻ nên không thể chạyĠtheo số lượng. Nếu mở không đúng, việc xử lý, khắc phục sẽ phức tạp, tốn kém và có hậu quả.

Nâng cao chất lượng đào tạo và quy hoạch mạng lưới các trường sư phạm

Đại biểu Nguyễn Xuân Thủy có hỏi một số vấn đề liên quan đến chính sách nâng cao chất lượng đào tạo và số lượng đội ngũ giáo viên trong các trường sư phạm

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Về nâng cao chất lượng đào tạo và quy hoạch mạng lưới các trường sư phạm, Bộ GD&ĐT đã có những ý kiến đề xuất với Quốc hội cần phải có những thay đổi về chính sách đối với  học sinh, sinh viên tronŧ các trường sư phạm.

Những năm trước đây, chính sách miễn học phí cho sinh viên sư phạm đã góp phần giảm gánh nặng rất lớn cho các gia đình, nhất là những gia đình có hoàn cảnh khó khăn.

Tuy nhiên hiện nay, đời sống kinh Ŵế xã hội được nâng lên, vấn đề giảm học phí ở các trường sư phạm không còn sức hút mạnh mẽ như trước nữa.

Bên cạnh đó, Nhà nước cũng có những chính sách khác như chương trình vay vốn tín dụng cho sinh viên nên các em có điều kiện thuận lợi hơn trong việc học tập. Thực tế đó đã có tác động đến sự lựa chọn ngành học, trường học của học sinh hiện nay. 

Hiện đa số sinh viên đều nhìn nhận từ thực tᶿ là mức thu nhập và cơ hội cống hiến cũng như là cơ hội thăng tiến của mình sau khi tốt nghiệp. Nhiều sinh viên sau khi tốt nghiệp trường sư phạm cũng không công tác trong ngành Giáo dục nhưng trong quá trình học vẫn được miễn học phí. 

Trước thực trạng đó, chúng tôi đề nghị Quốc hội rà soát lại tình trạng này.

Hiện nay, Bộ GD&ĐT đang rà soát lại các mạng lưới các cơ sở đào tạo sư phạm của cả nước, nhất là với những trường có các ngành nghề đào tạo khác để có điềuĠchỉnh bổ sung và báo cáo Thủ tướng chính phủ.

Tới đây, nhu cầu bổ sung đội ngũ giáo viên, quy mô học sinh, sinh viên đã có sự ổn định và có xu hướng giảm thì việc điều chỉnh thay đổi lại quy hoạch mạng lưới các trường đào tạo chuyên ngànŨ sư phạm cần phải được thực hiện đồng bộ.

Mặc khác, chúng tôi cũng đang suy nghĩ và cân nhắc có thể sẽ đề nghị Thủ tướng giao các quyền chủ quản của các cơ sở đào tạo sư phạm về Bộ GD&ĐT để quản lý, chỉ đạo. Khi đó sẽ tạo điều kiện thŵận lợi trong việc quản lý cả về chương trình, nội dung và phương pháp. 

Tuy nhiên, đây mới chỉ là ý kiến thảo luận ở cấp dưới, chúng tôi chưa có báo cáo chính thức với Thủ tướng. 

Giải pháp then chốt và nhữngĠchỉ đạo cụ thể triển khai Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản, toàn diện GD - ĐT

Trả lời đại biểu Nguyễn Thị Quyết Tâm về những giải pháp then chốt trong triển khai đổi mới giáo dục, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cho biết: 

Nghị quyết 29 đã ūhẳng định một số giải pháp mang tính đột phá then chốt, đó là vấn đề giáo viên, cán bộ quản lí, đó là công tác quản lí trước hết là của ngành GD&ĐT…

Việc triển khai chỉ đạo cụ thể trong từng lĩnh vực, trong từng thời gian sẽ có những ưu tiên. 

Như trong triển khai biên soạn chương trình mới, SGK mới sẽ có giải pháp then chốt là nhanh chóng tiếp cận và làm chủ được phương pháp thiết kế chương trình theo lối phát triển năng lực, làm sao tập hợp được đội ngũ các chuyǪn gia giỏi nhất, sự giúp đỡ của các chuyên gia quốc tế để soạn thảo được chương trình này; làm thế nào để viết được bộ SGK mới theo hướng tiếp cận năng lực mới hoàn toàn, chúng ta chưa bao giờ tiếp xúc. 

Bộ GD&ĐT đang bàn việc tổĠchức viết SGK mới như thế nào cho hiệu quả, tiết kiệm. Cách làm của những lần trước là Bộ GD&ĐT đứng ra biên soạn chương trình, sau đó là biên soạn thẩm định và tổ chức triển khai thực hiện bộ SGK mới. 

Lần này có những điều kiệnĠthuận lợi hơn, chúng tôi đang cân nhắc việc Bộ lo xây dựng một bộ chương trình tốt, hoàn chỉnh,sau đó cân nhắc, công bố rộng rãi cả xã hội và huy động các lực lượng xã hội tham gia vào viết SGK mới. 

Việc này còn đang trong quá trìnhĠthảo luận ở Bộ, chúng tôi cũng đã báo cáo sơ bộ với Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam và nhận được sự chia sẻ đồng tình với việc triển khai theo hướng này, sẽ cân nhắc kĩ hơn, sau đó Bộ GD&ĐT sẽ trình bày tại Ủy ban quốc gia về đổi mới căn bản GD - ĐT, Hội đồnŧ Quốc gia về GD và phát triển nguồn nhân lực – trên cơ sở đó hoàn thiện, cân nhắc và để báo cáo Thủ tướng.

<œPAN style="mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: 'Times New Roman'">Đó là những công việc phải tiến hành trong nội dung viết sách. Còn việc tổ chức cho các cháu học và tổ chức cho các thầy cô đang dạŹ chương trình cũ hiện nay đổi mới thế nào để có thể nhanh chóng nâng cao được chất lượng và có thể từng bước tiếp cận và có được thành quả năng lực trong quá trình dạy – học sẽ lại có những khâu, những bước đi. 

Và như đã trình bày, khâu thi cử chúng ta đã làm và phát tín hiệu ở kì thi tốt nghiệp vừa qua. Chúng tôi tin rằng hiệu ứng của cách ra đề, cách chấm của kì thi tốt nghiệp THPT năm 2014 sẽ có hiệu ứng t᷑t để điều chỉnh việc dạy, việc học của các nhà trường. Công việc này sẽ phải có những chỉ đạo tiếp theo.

ļSPAN style="mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: 'Times New Roman'">Học sinh dân tộc, học sinh vùng khó luôn được quan tâm đặc biệt

Trả lời câu hỏi của đại biểu Quốc hội về cŨính sách đối với học sinh vùng sâu, vùng xa, học sinh dân tộc nội trú, học sinh cử tuyển, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận cho biết:

Về hỗ trợ cho học sinh vùng khó khăn, các địa phương sẽ tiếp tục hoàn thiện hồ sơ đã nộp về và sẽ cấp bù kinh phí cho các cháu, để bù vào những phần mà các cháu còn chưa được hưởng. 

Trong quá trình triển khai thực hiện Thông tư 20, nếu còn vấn đề gì vướng mắc, Bộ GD&ĐT tiếp tục tháo gỡ, khắc phục.

Trong các năm vừa qua, Đảng và Chính phủ tiếp tục có chính sách mới đối với học sinh dân tộc nói chung ở vùng sâu vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, trong đó có các học sinh dân tộcĠnội trú. Tiền học bổng của các cháu tăng lên, được cấp gạo, được chú ý đến các điều kiện sinh hoạt khác, các trang thiết bị phục vụ dạy học...

Hiện nay, các trường phổ thông dân tộc nội trú tại các huyện mới có bậc THCS; cả tỉnh mới có mộŴ trường dân tộc nội trú bậc phổ thông nên học sinh khi học xong trường dân tộc nội trú THCS không đủ chỗ học tiếp lên bậc học cao hơn.

Như vậy, đầu tư Nhà nước không hiệu quả, mục tiêu không đạt được và với cá nhân học sinh cũng rất lãng phí.

Về việc này, Bộ GD&ĐT đã có đề xuất và Thủ tướng đã đồng ý cho mở rộng trường phổ thông dân tộc nội trú THCS ở các huyện thành các trường liên cấp THCS - ŔHPT; đồng thời, mở rộng quy mô các trường THPT dân tộc nội trú cấp tỉnh.

Đồng thời, Bộ GD&ĐT cùng với Ủy ban dân tộc, Hội đồng dân tộc của Quốc hội bàn phương án đưa học sinh dân tộc ở vùng sâu, vùng xa về ký túc xá tập trung, nội trúĠvới chế độ chính sách có thể được bổ sung tiếp; có thể theo học tại các trường phổ thông bình thường ở xã, thị trấn. 

Quyết tâm sẽ bằng mọi giải pháp để tăng cường lượng học sinh dân tộc, nhất là các dân tộc ít người có cơ hội được h᷍c tập, học có chất lượng, tiếp tục học đến ĐH, CĐ…; để vừa không lãng phí sự đầu tư lớn của Nhà nước, vừa đáp ứng được nguyện vọng của các cháu và gia đình.

Riêng với cử tuyển, việc xác định chỉ tiêu, Bộ GD&ĐT giao quyền xem xét, quyᶿt định cho UBND các tỉnh; địa phương cân nhắc chỉ tiêu dựa trên nhu cầu nguồn nhân lực, các ngành nghề, bậc học. Kể cả các địa chỉ học cũng do địa phương quyết định.

Trừ một số rất ít trường có yêu cầu tuyển chọn theo năng khiếu, ví dụ tŲường đào tạo văn hóa nghệ thuật, thể dục thể thao và một số trường Y…; còn lại Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo các trường thu hút các cháu, tổ chức các chương trình dự bị giúp học sinh có kiến thức phổ thông vững vàng để theo học chương trình ĐH và chất lượng khôŮg có sự chênh lệch với các đối tượng khác.

Giải pháp của Bộ GD&ĐT để đào tạo ra những thạc sỹ, tiến sỹ có trình độ ļo:p>

Trả lᷝi câu hỏi của đại biểu Nguyễn Mạnh Cường về việc đào tạo tiến sĩ, đào tạo nhiều nhưng chất lượng chưa tương xứng, giải pháp của Bộ GD&ĐT. 

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Liên quan đến chất lượng đào tạo đại học nói chung trong đó có đào tạo thạc sĩ và tiến sĩ, chúng tôi đồng ý với ý kiến mà đại biểu nêu, đó là chất lượng chưa tương xứng, chưa đáp ứng.

Để giải quyết việc này, chúng tôi đã có những giải pháp sau:

Thứ nhất,ļSPAN style="mso-fareast-font-family: 'Times New Roman'; mso-bidi-font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: 'Times New Roman'"> chúng tôi chấn chỉnh việc đào tạo thạc sĩ và tiến sĩ ngoài cơ sở chính của nhà trường (trước đây diễn ra khá phổ biến). Chúng tôiĠđã quyết định các trường nào đủ điều kiện, đủ tiêu chuẩn đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ thì chỉ được tổ chức đào tạo tại cơ sở chính, trụ sở trường, không được mang đi các địa phương, không được mang đi các doanh nghiệp tổ chức việc này.

Trừ một số trường hợp cá biệt, ţòn chủ trương chung là đã và sẽ tiếp tục việc chấm dứt tổ chức đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ ngoài trụ sở của nhà trường.

Thứ hai,

Ví dụ trước đây, giảng viên nói chung gồm cả giảng viên cơ hữu của nhà trưᷝng và các giảng viên mời ở trường khác, đơn vị công tác khác. Bây giờ Bộ GD&ĐT điều chỉnh chỉ xác định, tính toán trên danh sách giảng viên cơ hữu của nhà trường.

Thứ ba, Bộ GD&ĐT rà soát ban hành các quy chế đào tạo thạc sĩ tiến sĩ mới. Đến ngày hôm nay, quy chế đào tạo thạc sĩ mới đã có hiệu lực, còn quy chế đào tạo tiến sĩ chưa có hiệu lực. Cơ chế đào tạo mới theo hưᷛng nâng cao chất lượng. 

Cụ thể: Phần bổ túc các kiến thức cập nhật so với các thành tựu của khoa học công nghệ thuộc lĩnh vực đào tạo được nâng cao. Yêu cầu chất lượng luận án cũng được nâng cao. 

Về trách nhiệm, ngoài trách nhiệm của học viên, của người học thì quy định cụ thể hơn trách nhiệm của người hướng dẫn, của thầy hướng dẫn, của thầy phản biện, của hội đồng bảo vệ, của cơ sở đào tạo.

Cùng đó, khuyến khích, tạo điều kiện, tạo hành lang cho các cơ sở đào tạo thạc sĩ tiến sĩ ở trong nước có cơ hội hợp tác với các cơ sở đào tạo có uy tín của nước ngoài, tiᶿp nhận các chương trình, các công nghệ, các phương pháp đào tạo mới để tổ chức đào tạo thạc sĩ tiến sĩ. 

Mời các chuyên gia đầu ngành của các trường ĐH có danh tiếng trên thế giới sang để cùng hướng dẫn, cùng tham gia hội đồng đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ cũng như các hoạt động liên quan đến KH - CN của các nhà trường.

Về phía các trường đại học, chúng tôi tăng cường các hoạt động thanh tra kiểm tra, yêu cầu nhà trường đổi mới chương trình nội dung, phương pháp dạy học ở trình độ này. Tăng cường công tác tự thanh tra - kiểŭ tra. 

Đồng thời xử lý nghiêm minh tất cả các vi phạm được phát hiện trong quá trình đào tạo, cũng như kể cả sau khi cấp văn bằng. Nếu phát hiện vi phạm, chúng tôi sẽ xử lý nghiêm minh.

Đổi mới thi tốt nghiệp, khắc phục tình trạng dạy - học đối phó

Giải đáp băn khoăn của Đại biểu Quốc hội trước những đổi mới của kỳ thi tốt nghiệp năm nay, Bộ trưởng Phạm Vũ LuậnĠcho biết:

Những năm trước, kỳ thi tốt nghiệp THPT gồm 6 môn, trong đó có 3 môn bắt buộc gồm Tůán, Ngữ văn và Ngoại ngữ; 3 môn còn lại do Bộ GD&ĐT lựa chọn trong số các môn Sử, Địa, Vật lý, Hóa học, Sinh vật.

Trong quá trình phân tích, đánh giá thực trạng giáo dục để xây dựng Đề án đổi mới căn bản, toàn diện GD - ĐT, chúng tôi đã phân tích rất kỹ lưỡng và thấy như sau:

Trên thực tế, những môn nào học sinh theo đuổi để dự thi ĐH, CĐ sẽ được các cháu học rất cẩn thận, đầy đᷧ và nhà trường cũng tổ chức việc dạy học các môn này chu đáo. Với những môn học khác đều là vừa học, vừa chờ đợi.

Khắc phục việc này, Bộ GD&ĐT đã quy định, ngày 31/3 hàng năm mới công bố môn thi, nhằm đề phòng việc công bố sớmĬ việc dạy, học sẽ không ổn định.

Cách quy định 6 môn thi như trước dẫn đến tình trạng đối phó, trò đối phó thầy, thầy đối phó với Hiệu trưởng; Hiệu trưởng lại đối phó với Sở GD&ĐT, với Bộ, đó là một thực tế. Nếu năm nay đã thiĠmôn Sử rồi thì các cháu sẽ chắc sang năm sẽ không thi môn này nữa. Từ đó dẫn đến học đối phó, học lệch, lệch cả một khóa học.

Trước thực trạng này, chúng tôi đề nghị khắc phục bằng cách vận dụng quan điểm của Nghị quyết 29, chú tr᷍ng sự phát triển của học sinh trong quá trình hình thành nhân cách.

Cụ thể: Kết hợp đánh giá quá trình với kết quả thi. Chúng tôi đã thiết kế xét tốt nghiệp THPT dựa vào kết quả toàn bộ quá trình học THPT và kết quả thi tốt nghiệpĠTHPT với 4 môn thi.

Như vậy, rõ ràng không phải chỉ xem xét việc tốt nghiệp dựa vào 4 môn thi mà vẫn áp dụng nguyên tắc học gì thi nấy. Chỉ có khác là quốc gia sẽ tổ chức thi 4 môn, còn địa phương và cơ sở đánh giá các môn còn lạiĠđể khắc phục việc dạy và học theo kiểu đối phó.

Thêm nữa, sự thay đổi mạnh mẽ thay vì để Bộ GD&ĐT chọn môn thi chuyển sang cho học sinh chọn đã thể hiện việc quán triệt tinh thần của Nghị quyết 29: Chú trọng giáo dục toàn diệnĠở bậc THCS, chú trọng phát triển năng lực và định hướng nghề nghiệp ở bậc THPT.

Như thế, nếu yêu môn Lịch sử, muốn theo học các ngành nghề liên quan đến Lịch sử, các cháu sẽ lựa chọn môn này. Ngược lại, nếu yêu thích khoa học tự nhiên, các cháu sẽ chọn các môn Toán, Lý, Hóa… Cách làm như vậy vừa chú trọng giáo dục toàn diện, vừa tôn trọng và phát huy năng lực sở trường của học sinh ở ngưỡng cửa bước vào cuộţ đời.

Năm nay, các phương tiện truyền thông cũng có nói đến hiện tượng có Hội đồng thi chỉ có một thí sinh. Chúng tôi sẽ xem xét để có cách giải quyết hợp lý, hiệu quả… Nhưng đó cũng là biểu hiện của quá trình, dạy học đã thay đổiĬ từ chỗ dạy cho số đông sang dạy chú ý hình thành năng lực của từng học sinh.

Có thể lấy ví dụ: Câu trả lời của giáo viên “Tôi dạy một lớp 40 cháu” sẽ chuyển thành “Tôi dạy 40 cháu trong một lớp” – có nghĩa là vừa chú trọng phát tŲiển toàn diện, vừa chú ý đến từng cá nhân, phát triển năng lực cá nhân.

Việc đổi mới như kỳ thi tốt nghiệp THPT 2014 là một bước đi đầu và sẽ tiếp tục đổi mới sâu hơn theo hướng thi và kiểm tra phát triển năng lực. 

Những thay đổi đó sẽ phù hợp, không tạo bất ngờ, không gây sốc. Nội dung đề thi kiểm ra năng lực, phẩm chất sẽ ngày càng đậm đặc hơn. Thầy sẽ có những thay đổi trong cách dạy, trò sẽ thay đổi cách học qua tác động của kỳ thi tốt nghiệp THPTĠvừa rồi.

Càng chuyển động quá trình dạy học thì quá trình thi sẽ có những thay đổi phù hợp.

Những thay đổi trong kỳ thi tốt nghiệp năm nay nằm trong lộ trình tiến tới một kỳ thi quốc gia làm cả hai nhiệm vᷥ đánh giá tốt nghiệp THPT và tuyển lựa vào ĐH, CĐ.

Chúng tôi đang tính toán, trao đổi và đã báo cáo Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam về việc này. Bộ GD&ĐT sẽ tham khảo ý kiến rộng rãi toàn xã hội trên cơ sở sự chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡŮg.

Kiên quyết xử lý cơ sở đào tạo từ xa không đúng quy định

Đại biểu Phạm Xuân Thường đặt câu hỏi nội dung liên quan đến chất lượng đǠo tạo của các trường trung cấp nghề, cao đẳng nghề và đào tạo từ xa. 

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Thực tế, trong chương trình đào tạo của cao đẳng nŧhề có một phần văn hóa Bộ GD&ĐT tham gia thẩm  định và thiết kế. 

Vừa qua, Bộ GD&ĐT đã có chương trình phối hợp với Bộ Lao động Thương binh và Xã hội về chương trình đào tạo của các trường cao đẳng nghề. Theo đó hai bênĠđã có những chương trình hành động cụ thể nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo trong các trường nghề nói chung.

Riêng về phần chất lượng sau đào tạo xin được nhường lời cho Bộ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội thẩm định, đǡnh giá nhận xét.

Về vấn đề đào tạo từ xa,  thực chất đây là một phương thức đào tạo mới dựa trên thành tựu khoa học kỹ thuật của thế giới. Thực tế cho thấy, phương thức đào tạo từ xa có những ưu thế riêng. Đó là người học có thể họcĠở bất cứ thời điểm nào nếu có cơ sở hạ tầng thích ứng.

Vừa qua, Bộ GD&ĐT đã ký kết hợp tác với Đài Truyền hình Việt Nam, với Tập đoàn Viễn thông Quân đội Viettel và với một số tập đoàn viễn thông khác  nhằm chuyển tải những chương trình dạy và học của nhà trường cũng như chương trình đào tạo, đào tạo lại đội ngũ giáo viên bằng công nghệ thông tin qua hệ thống đào tạo từ xa.

Phía Viettel cũng đã cam kết sẽ biên soạn ghi hình những bài giảng bao gồm những bài giᶣng cho cả học sinh và giáo viên đưa lên Internet. 

Ngoài ra chúng tôi sẽ sử dụng công nghệ điện toán đám mây và đưa lên mạng. Mặt khác có thể dùng mạng cáp quang chuyển đến các nhà trường, chuyển đến các gia đình để nhà nhà học tập, người người học tập. 

Cũng bằng phương pháp này giáo viên, học sinh có thể tham khảo những bài giảng đó. Và một bài giảng có thể nhiều thầy dạy

Nói như vậy để khẳng định việc đào tạo từ xa là một phương thức tốt. Tuy nhiên trong quá trình triển khai nhiều cơ sở đã thực hiện chưa đúng và có phần lệch lạc.

Ví dụ: Những ngành nghề cần có thực hành như: đào tạo múa, hát, y tế, ųư phạm thì không thể đào tạo từ xa được và chúng tôi đã chấn chỉnh việc này. 

Chúng tôi chỉ cho phép đào tạo từ xa ở những lĩnh vực phù hợp có hiệu còn những ngành nghề không cho phép, không đảm bảo chất lượng, chúng tôi kiên quyết Ÿử lý.

Kiên quyết thay đổi cách dạy – học Ngoại ngữ  

Phần chất vấn, trả lời chất vấn của Bộ trưởng Phạm Vũ Luận tập trung các vấn đề được đại biểu Quốc hội quan tâm như chất lượng giáo dục đào tạo, trong đó đi sâu vấn đề chất lượng đào tạo đại học, đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ, tỷ lệ sinh viên ra trường có việc làm; việc thực hiện Nghị quyết của Trung ương Đảng về đổi mới toàn diện và căn bản giáo dục - đào tạo.

Các đại biǪ̉u Nguyễn Thị Bích Nhiệm (tỉnh Yên Bái); Phạm Thị Hải (tỉnh Đồng Nai) đặt câu hỏi với Bộ trưởng Phạm Vũ Luận vấn đề chuyển môn ngoại ngữ từ bắt buộc sang tự chọn trong kỳ thị tốt nghiệp THPT liệu có mâu thuẫn với quá Ŵrình triển khai Đề án nâng cao trình độ ngoại ngữ giai đoạn 2008-2020?

Bộ trưởng PhạmĠVũ Luận khẳng định chủ trương nhất quán trong việc nâng cao trình độ ngoại ngữ cho học sinh và cho biết:<ů:p>

Khi tiến hành đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT, chúng tôi đã tiến hành các đợt khảo sát ở các môn học, các bậc học có dạy Ngoại ngữ và thấy rằng, cách dạy, cách học ngoại ngữ của chúng ta hiện nay không giống với cách dạy - học ngoại nŧữ trên thế giới.

Chúng ta chủ yếu dạy ngữ pháp, bởi vậy học sinh dù đã học hết phổ thông nhưng cả nói và nghe đều kém. Đội ngũ thầy cô giáo dạy ngoại ngữ của chúng ta cũng chưa đạt chuẩn. Thậm chí, có những học sinh Hà Nội, học sinh thànhĠphố lớn, có đi học thêm tại các trung tâm, các em học giỏi, phát âm chuẩn lại bị cô giáo chê.

Từ thực thế đó, dứt khoát phải chấm dứt tình trạng nhận được bằng, chứng chỉ tốt nghiệp nhưng không sử dụng ngoại ngữ vào công việc thực tiễn đưᷣc.

Xin nói thêm, trước đây, khi chúng ta nói thi ngoại ngữ bắt buộc nhưng thực sự không hẳn là như vậy. Vì những nơi chưa đủ điều kiện dạy ngoại ngữ vẫn được thi môn thay thế.

Bởi vậy, tinh thần với môn Ngoại ngữ sẽ có sựĠđiều chỉnh và hiện nay tập trung vào khâu đào tạo lại đội ngũ giáo viên giảng dạy Ngoại ngữ tại các nhà trường và làm thật tốt khâu này. 

Thứ hai, sẽ có một chương trình, bộ sách giáo khoa mới, cùng với đó là cách dạy, cách học mới ... Đẩy mạnh theo hướng như vậy và lúc đó chúng ta sẽ tổ chức việc có thể bắt buộc thi môn tiếng Anh, đảm bảo đi đúng hướng, đảm bảo đúng hiệu quả của chương trình.

ļ/o:p>

Xác định điểm sàn theo cách mới phục vụ phân tầng ĐH

Trả lời câu hỏi của đại biểu Nŧuyễn Thanh Thủy về vấn đề điểm sàn, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phạm Vũ Luận cho biết:

Bộ GD&ĐT khôngĠbỏ điểm sàn, vẫn có điểm sàn của ĐH. Tuy nhiên, điểm mới là năm nay, điểm sàn không chỉ một mức mà có một số mức, phân ra thành 2 hoặc 3 mức sàn. Mức sàn thấp hơn không hạ thấp tiêu chuẩn, không hạ thấp yêu cầu so với các năm trước.

Vì sšo lại có thay đổi như vậy? Điều này nhằm triển khai thực hiện Luật Giáo dục ĐH là tổ chức phân tầng ĐH với các tầng khác nhau, các mức chất lượng khác nhau. Tiêu chí điểm sàn khác nhau cũng để thông báo cho xã hội, cho học sinh, sinh viên cân nhắc, lựa ch᷍n vào học trường phù hợp, có tính toán đến chất lượng.

Xin nhấn mạnh: Điểm sàn không quyết định chỉ tiêu tuyển sinh mà chỉ là mức giới hạn về chất lượng; có nghĩa nếu thấp hơn nữa sẽ không đủ yêu cầu để có thể đào tạo được con người với pŨẩm chất, năng lực cần có.

Chỉ tiêu tuyển sinh của từng trường, Bộ GD&ĐT đã thay đổi, bỏ cơ chế xin - cho. Theo đó, việc xác đinh chỉ tiêu tuyển sinh căn cứ vào hai tiêu chí.

Thứ nhất, số lượng giảng viên cơ hữu thực có của các cơ sở đào tạo. Nếu cơ sở đào tạo có nhiều giảng viên trình độ GS, PGS, TS hơn thì được đào tạo nhiều hơn.

Thứ hai, diện tích xây dựng mà nhà trường có đ᷃ phục vụ hoạt động đào tạo của nhà trường. Chỉ tiêu tuyển sinh của trường năm nay là 1.000 hay 2.000 là phụ thuộc vào 2 điều kiện đó chứ không phải do điểm sàn cao hay thấp.

Về việc xác định mức điểm sàn, cách làm vẫn như những năm trước.ĠChúng tôi sẽ thành lập một Hội đồng tư vấn điểm sàn, bao gồm Hiệu trưởng nhiều trước, đại diện của  các cơ quan khác, các tổ chức chính trị xã hội để tư vấn cho Bộ trưởng mức sàn tối thiểu, có mức cao hơn trên cơ sở chất lượng và kết quả kỳ thi tuyểnĠsinh.

Giải pháp của Bộ GD&ĐT trong vấn đề việc làm cho sinh viên

Đại biểu Ŕhân Đức Nam hỏi về số lượng sinh viên tốt nghiệp chưa tìm được việc làm, một số trường mở các ngành khối khoa học xã hội nhân văn nhiều, khoa học kỹ thuật ít – Bộ GD&ĐT có chính sách gì?

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: VấŮ đề việc làm của học sinh - sinh viên nói riêng và vấn đề việc làm nói chung là bàn về thị trường lao động với các yếu tố cung - cầu về nhân lực về các thể chế và các tổ chức tham gia vào thị trường này. 

Bộ GD&ĐT và các trường Đň, CĐ là một bộ phận nằm ở phần cung của thị trường lao động. Trách nhiệm của Bộ trong việc để một số lượng học sinh sinh viên sau tốt nghiệp đại học cao đẳng chưa có việc làm, chúng tôi kiểm điểm và thấy có những trách nhiệm sau đây:

Thứ nhất là trong một thời gian dài, mô hình phát triển giáo dục trong đó có giáo dục đại học của chúng ta chú trọng quy mô, số lượng mà chưa chú ý đúng mức đến các điều kiện đảm bảo chất lượng.

Thứ hai, nội dung, chương trình, phương pháp dạy học thi cử của các trường đại học chủ yếu xuất phát tử khả năng hiện có của các nhà trường tổ chức đào tạo theo khả năng mình có. Chưa chú ý, chưa có Ũoạt động thiết thực để tổ chức hoạt động đào tạo đáp ứng nhu cầu của xã hội.

Thứ ba, quy trìnŨ mở trường, cấp phép hoạt động cho các trường ĐH, CĐ còn thiếu các quy định chặt chẽ, chưa chú trọng đến nhu cầu thực tế của xã hội, của địa phương. Các chương trình đào tạo chưa theo kịp sự phát triển của thực tiễn, trong nước và thế giới. 

Nội dung đào tạo nặng về truyền thụ kiến thức một chiều, nhẹ thực hành, chưa chú trọng đến rèn luyện các kĩ năng mềm về khả năng làm việc nhóm, ứng dụng công nghệ thông tin, ngoại ngữ và hoạt động xã hội.

Những yếu kém đó đã dẫn đᶿn quy mô tuyển sinh và theo đó là quy mô sinh viên tốt nghiệp hàng năm tăng lên trong khi chất lượng đào tạo còn thấp và chưa được chú trọng nâng cao. Bộ GD&ĐT cùng với các cơ sở giáo dục ĐH, CĐ có trách nhiệm chính trong các yếu kém nói trên. 

Trong thời gian vừa qua, Bộ GD&ĐT đã có các giải pháp để cải thiện tình hình theo hướng: 

Hạn chế việc thành lập các trường ĐH, CĐ. Cải tiến, thay đổi quy trình cấp phép thành lập, hoạt động. Khắc phục tình trạng cdz trường ĐH được thành lập nhưng chưa có cơ sở vật chất, chưa có thầy cô giáo mà đã có chỉ tiêu tuyển sinh, đã đào tạo. 

Gần đây chúng tôi đã quy định là các trường ĐH khi có dự án phù hợp với quy hoạch phát triển KT - XH thì được xem xét thành lập. Sau khi có dự án thành lập, để được phép hoạt động thì phải triển khai thực hiện được các cam kết trong dự án, phải có cơ sở vật chất, phải có đội ngũ giáo viên cơ hữu của nhà trường thì mới được xem xét để cấp phép đào tạo các chuyên ngành.

Cùng đó, khi mở các chuyên ngành, có cảnh báo với những ngành nghề, những lĩnh vực đã có quy mô đào tạo lớn rồi thì không cho mở nữa. 

Ví dᷥ, khối kinh tế quản trị kinh doanh, tài chính ngân hàng, kể cả khối sư phạm trong ngành giáo dục - Bộ GD&ĐT đã có thông báo về sự bão hòa của thị trường và cũng có những thông báo ưu tiên mở các ngành nghề và nhu cầu phát triển KT - XH của cả nước cũnŧ như của các địa phương có đòi hỏi. 

Các điều kiện để thành lập trường, các điều kiện để mở được ngành đào tạo được nâng cao và kiểm tra thường xuyên và Bộ đã có các quyết định xử lí hành chính đối với những trường không đủ điều kiệnĠthì cho đóng ngành, dừng chỉ tiêu tuyển sinh để yêu cầu củng cố các điều kiện.

Chúng tôi cũng đã chủ động rà soát và kiến nghị với Thủ tướng chính phủ cho điều chỉnh mạng lưới các cơ sở GD ĐH phù hợp với quy hoạch phát triển nhân lực và đ᷋nh hướng phát triển KTXH. Kiến nghị với Thủ tướng và Thủ tướng đã quyết định điều chỉnh chỉ tiêu phấn đấu 450 SV/ 10.000 dân trước đây xuống còn trên 200 SV/10.000 dân.

Chúng tôi đã cùng các Bộ, ngành các địa phương rà soát lại mạng lưới ţác cơ sở GD ĐH; dừng tiếp nhận hồ sơ nâng cấp thành lập mới các cơ sở giáo dục; tạm dừng bồi dưỡng cấp chứng chỉ nghiệp vụ sư phạm cho người tốt nghiệp cử nhân muốn trở thành giáo viên THPT; chỉ đạo các trường đổi mới công tác xây dựng chương trình đào tạů với sự tham gia trực tiếp của các doanh nghiệp, của các nhà sử dụng lao động và công bố các chuẩn đầu ra của từng chuyên ngành; 

Cùng đó, Bộ GD&ĐT đã chỉ đạo các nhà trường công bố công khai các điều kiện đảm bảo chất lượng lên ţác phương tiện đại chúng để HSSV xem xét lựa chọn, để các nhà sử dụng lao động xem xét cân nhắc chất lượng đầu ra và cả xã hội giám sát. 

Bộ cũng đã thành lập 2 Trung tâm kiểm định chất lượng ở 2 ĐHQG Hà Nội và TPHCM tham gia vào mạng lưới kiểm định quốc tế. Tăng cường kiểm tra, thanh tra, rà soát việc này. Đồng thời, Bộ GD&ĐT đã thành lập Trung tâm hỗ trợ đào tạo và cung ứng nhân lực.

Về Ŷấn đề cung cấp nhân lực cho thị trường việc làm còn liên quan tới nhiều chủ thể khác. Thị trường lao động cũng giống như thị trường hàng hóa – có người cung ứng, có người cần sản phẩm – những cũng cần các thiết chế, các kênh. Chúng ta hiện nay cũng đã có ţác sàn giao dịch, có trung tâm giới thiệu việc làm, các hoạt động khác cần củng cố.

Chúng tôi đã cùng Bộ trưởng Bộ Lao động, Thương binh Xã hội bàn về việc này để hai bên chuẩn bị nội dung, thống nhất các công việc cùng làm, tổ chức một s᷑ hoạt động cần nghiên cứu để thảo luận phối kết hợp trong việc cung ứng nguồn nhân lực phù hợp với nhu cầu của thị trường và có những việc vượt thẩm quyền sẽ trình lên Thủ tướng Chính phủ. 

Còn trong các đề án, chương trình hành độngĠcủa Chính phủ để thực hiện Nghị quyết 29 mà Thủ tướng Chính phủ đã kí –  có một loạt đề án giao cho các Bộ, ngành – trong đó có Bộ GD&ĐT để xử lí các vấn đề liên quan đến cân đối giữa cung đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực của thị trường lao độngĮ

Vì sao chọn đổi mới thi cử là khâu đột phá trong đổi mới căn bản, toàn diện GD - ĐT?

Trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội về việc thi cử là khâu đột phá trong khi nội dung chương trình cách dạy, cách học chưa thay đổi thì thay đổi cách thi cử như thế có đúng không, Bộ trưởng Phạm Vũ Luận khẳng định: 

Thi cử cùng với việc dạy và học có quan hệ hữu cơ lẫn nhau. Chúng ta sẽ thiết kế chương trình, nội dung, phương pháp dạy, phươŮg pháp học, tính đến chuyện thi cử đồng bộ

Từ những thay đổi của quá trình thi cử sẽ dẫn đến sự thay đổi của quá trình học. Ví dụ con em của chúng ta đang học ở trong nước và học theo cách dạy của chúng ta vẫn còn tồn tại những lạc hậu bây giờ cần phải đổi mới những bước căn bản.

Vừa rồi Chương trình đánh giá học sinh quốc tế (PISA) hay PASEC, Việt Nam đã tham gia trên phạm vi cả nước bao gồm cả tŨành phố và nông thôn và cả vùng dân tộc miền núi. Mỗi em đều do ban chấm thi nước ngoài chỉ định thi theo cách khác hẳn với Việt Nam nhưng các cháu đã làm rất tốt.

Trở lại với câu chuyện đổi mới thi cử. Chúng ta sẽ thay đổi để không gây đột ngột và gây sốc cho các em học sinh. 

Từ kết quả thi của kỳ thi tốt nghiệp THPT vừa rồi đã cho thấy chúng tôi đã có nhưng thay đổi căn bản trong việc kiểm tra, thi cử. 

Từ chỗ trước đây chúng ta kiểm tra kiếnĠthức theo kiểu học thuộc lòng, học vẹt  nay kiểm tra theo phương pháp vận dụng  khả năng tổng hợp, giải quyết những vấn đề; từ chỗ kiểm tra từng bài học đến chỗ tổng hợp kiến thức của cả khóa học và kiến thức xã hội (bao gồm cả kiến thức chính tŲị, pháp luật xã hội, vấn đề đạo đức công dân). 

Từ việc đổi mới trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2014 đã tạo nên một sức lan tỏa sâu rộng trong toàn ngành và toàn xã hội.

Cũng từ kết quả của cuộc thi tốt nghiệp vừa rᷓi cho thấy, các thầy cô sẽ hình dung được việc thay đổi dạy và học như thế nào. Đó chính là chuyển việc dạy, việc học theo lối truyền thụ kiến thức sang phương thức chú trọng phát huy năng lực người học.

Vì sao chúng tôi lại xác định giảiĠpháp đổi mới thi cử là giai đoạn đột phá trong một, hai năm đầu triển khai Nghị quyết 29. Trước hết, quá trình triển khai Nghị quyết 29 bao gồm 2 khối công việc tương đối độc lập với nhau:

Thứ nhất: Nghiên cứu để xây dựng một chương trình giáo dục phổ thông và đại học hoàn toàn  mới theo hướng tiếp cận năng lực người học. Trên cơ sở đó biên soạn một bộ SGK mới phù hợp với chương trình đó. Tiếp đến là thiết kế cách dạy, cách học, cách thi mới sao cho phù hợp với chương trình đó.

Thứ hai:  Đối với các em học sinh, với các thầy cô giáo cũng phải thay đổi cách học, cách dạy. Chúng ta không thể áp dụng hoàn toàn những pɨương thức cũ mà cần được vận dụng linh hoạt theo tinh thần Nghị quyết 29. 

Mục đích cuối cùng nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Đây cũng là quá trình để chúng tôi bồi dưỡng, đào tạo thay đổi dần về phương pháp dạy học và học pɨương pháp thi cử, đánh giá cho đội ngũ giáo viên hiện nay theo hướng phát huy năng lực người học.

Việc biên soạn chương trình sách giáo khoa mới cũng có thay đổi nội dung, loại bỏ những kiến thức xa rời cuộc sống. <ȯP>

Vɩệc biên soạn chương trình SGK, cùng với Bộ GD&ĐT, toàn ngành Giáo dục, toàn xã hội triển khai Nghị quyết 29 vào cuộc sống, được thể hiện bằng việc rà soát nội dung giảm tải có thay đổi nội dung, bỏ những kiến thức xa rời cuộc sống, những kiến thức khóȠđi, thay đổi cách thi theo hướng mới. Từ đó sẽ dẫn tới sự lan tỏa của thay đổi, thay đổi nhận thức của người dạy, người học và toàn xã hội.

Theo GD&TĐ