Bán nhà làm... từ thiện

Chúng tôi gặp ông trong bệnh viện Quân y 17, nơi ông đang điều trị. Hỏi thăm bệnh tình, ông xua tay nói bệnh tuổi già. Ở tuổi 95, chẳng mấy ai giữ được sự minh mẫn, tinh tường như ông.

“Ông bụt” khuyến học

Ông Lâm Quang Minh sinh ra trong gia đình nghèo khó ở xã Hòa Phong (Hòa Vang, Đà Nẵng). Tộc họ của ông có truyền thống hiếu học, khoa cử và tinh thần yêu nước bất khuất. Cụ cố của ông đỗ đạt nhưng không ra làm quan mà theo Đề đốc Nguyễn Tri Phương đánh Pháp, giữ thành Đà Nẵng (1858 - 1862).

Ông nội ông hai lần đỗ tú tài, tham gia phong trào Cần Vương. Sau khi phong trào Cần Vương thất bại, ông về mở trường dạy học, làm địa chỉ liên lạc cho các sĩ phu yêu nước ở Trung kì. Cha ông học cũng rất giỏi, làm chánh tổng nhiều năm liền, rất mực thương dân, sau đó bị bãi chức vì ký vào đơn xin triều đình giảm sưu cao thuế nặng.

Nối gót cha ông, ông miệt mài tu chí đèn sách. Thời gian học tú tài tại trường Quốc học Huế, ông phải đi dạy kèm con cái nhà giàu để trang trải tiền học. Vất vả, biến cố dồn dập thử thách sự hiếu học của ông khiến ông đồng cảm với những học trò khó khăn, lòng luôn thôi thúc phải tìm cách tiếp sức cho các em đến trường. Năm 1980, sau hơn ba thập kỉ gắn bó với quân đội, ông Minh nghỉ hưu và bắt đầu công tác khuyến học.

Ông như con thoi miệt mài gõ cửa các doanh nghiệp, tổ chức, các mạnh thường quân, hội Việt kiều ở các nước…kể với họ những đôi chân tới trường không dép, những cánh cửa đại học khép lại vì gánh nặng áo cơm để lập nên 6 hội khuyến học ở địa phương. Hỏi ông đã chắp cánh được cho bao nhiêu trò nghèo, ông chỉ vào cả trăm giấy chứng nhận, bằng khen xếp đầy ngăn tủ, treo kín tường, rồi cười: “Mỗi lần đi trao học bổng cho các cháu, các trường, chính quyền địa phương đều tặng lại cho tui cái giấy chứng nhận, giờ đếm hết chắc phải mất cả ngày đấy”.

Năm 1993, ông Minh hỗ trợ thành lập Chi hội khuyến học đồng hương xã Hòa Phong tại quê nhà. Cũng chính ông kết nối liên lạc khắp nơi để tập hợp được hàng trăm hội viên ở Đà Nẵng, Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, kiều bào ở nước ngoài...

Hiện nay, nguồn quỹ duy trì ổn định với hàng chục triệu đồng, giúp đỡ và khen thưởng thường xuyên cho con em học sinh của 5 trường trên địa bàn xã. Cô Đinh Thị Dễ, hiệu trưởng trường Tiểu học An Phước nhớ như in mỗi dịp 20/11, đại tá Minh với bộ quân phục bạc màu đến tặng hoa cho toàn thể giáo viên, trao quà khuyến học và nói chuyện tiếp lửa cho trò nghèo.

Ngoài tiền vận động từ các nguồn để làm từ thiện, vợ chồng ông dành hơn phân nửa ủng hộ cho các quỹ khuyến học của địa phương, trường cũ, con cháu trong hội cựu chiến binh. Tuổi càng già, tâm niệm thiện nguyện của ông càng lớn, ông dặn dò con cháu mỗi tháng đóng góp một phần tiền lương để làm quỹ học bổng gia đình.

Bán nhà thực hiện di nguyện của vợ

Hòa Phong quê ông là một trong những nơi trẻ em hứng chịu hậu quả chiến tranh nhiều nhất. Năm 1990, ông làm hồ sơ gửi sang Hội Việt kiều Pháp xin tài trợ, gần ba năm sau, lớp học của 43 em học sinh khuyết tật được tổ chức. Lớp có hai giáo viên tập trung dạy văn hóa và dạy nghề. Sau khi hoàn thành khóa học, các em còn được tặng máy may để bắt đầu khởi nghiệp.

Đến tận bây giờ, nơi ông gắn bó nhất là Hội Nạn nhân Chất độc da cam TP Đà Nẵng, có thời gian là ông đến các cơ sở thăm các cháu, chia sẻ khó khăn cùng gia đình. Mỗi lần đi về, trong ông thêm nhiều khắc khoải. Nỗi niềm ấy ông đem san sẻ với vợ, nhưng đôi vợ chồng già chưa kịp lên kế hoạch giúp đỡ thì bà bỏ ông về với tiên tổ vào năm ngoái. Ông kể: “Trước lúc lâm chung, bà ấy dặn tôi phải có một nguồn tiền ổn định mới giúp đỡ lâu dài cho các hoàn cảnh khó khăn, không thể cứ chắp nối mỗi nơi một ít, hỗ trợ một cách cầm chừng, cuốn chiếu như mấy chục năm qua”.

Tâm nguyện của bà để lại làm ông loay hoay không biết tìm đâu ra nguồn tiền, tính đi tính lại chỉ có căn nhà là giá trị nhất. Ông quyết bán.

Đầu năm nay, ông gọi cháu con tới báo tin sẽ bán căn nhà mặt tiền ngay trung tâm thành phố với giá hơn 2 tỷ đồng để thực hiện tâm nguyện của bà. Cả nhà quá bất ngờ và không đồng ý, cháu con khuyên ông nên giữ lại vì đấy là ký ức, kỷ niệm của gia đình. Ông quyết: “Bây giờ các con đã có nhà riêng, sự nghiệp vững vàng, ba lại gần đất xa trời, một mình đâu ở hết căn nhà ấy được. Bán nó đi sẽ thực hiện tâm nguyện của mẹ, của cả ba nữa, và có thể đổi thay biết bao cuộc đời”. Hết cách khuyên nhủ, cô con gái đầu xin phép ông được mua lại căn nhà giá 2 tỷ rồi cả gia đình chị sẽ dọn về ở với ông. Ông mừng khôn tả bởi vừa giữ được nhà, vừa có tiền làm thiện nguyện.

Các đơn vị được nhận hỗ trợ là hội khuyến học các cấp, Hội nạn nhân chất độc da cam, giải thưởng Huỳnh Thúc Kháng của TP Đà Nẵng… Mỗi nơi từ 50 đến 100 triệu đồng. Không muốn rình rang, ông xin tài khoản rồi lặng thầm chuyển tiền cho các đơn vị.

Nhận được số tiền hỗ trợ từ ông, bà Nguyễn Thị Hiền, Chủ tịch Hội Nạn nhân chất độc da cam TP Đà Nẵng, nói: “Số tiền này sẽ giúp các em trong Hội bớt khó khăn hơn, từ bữa ăn, sinh hoạt tới thuốc men. Số tiền này đại tá Minh có được từ việc bán căn nhà thân thương của mình, thì Hội cũng sẽ sử dụng làm sao cho xứng đáng với ý nghĩa, tấm lòng đùm bọc của đại tá”.

Theo Thanh Trần - Giang Thanh

Tiền Phong