Tứ đại đặc sản “thối, hôi, ghê, gớm” ở Mường La

4 món ăn đặc trưng của đồng bào dân tộc Thái mạn Mường La là: Thịt thối, bọ xít rừng, nòng nọc và chuột núi. Người dân vẫn gọi tắt tứ đại đặc sản này bằng cái tên “kỳ quặc món”. Chỉ khi có khách quý đến, gia chủ mới kỳ công làm 4 món ăn này để thết đãi. Tuy nhiên, với khách lạ thì đây thực sự là những món ăn kinh hoàng để đời.

Thịt thối

Trong tứ đại đặc sản của người Thái ở Mường La, món thịt thối được đặt lên ngôi vị hàng đầu.

Món này được chế biến bằng cách: lợn hoặc bò sau khi được xẻ thịt sẽ chọn những phần ngon nhất đem phơi nắng. Qua một vài nắng, miếng thịt tự nhiên khô lại, thịt tiếp tục được tẩm với nước của một loại rau thơm cho ngấm vào bên trong, sau đó đem bỏ vào chum và rắc lên đó một ít muối.

Thịt được ủ kín, vì không được ướp với nhiều muối nên thịt sẽ phân huỷ, phần thịt ngon bị chín bởi ánh nắng sẽ không tan mà đóng cục. Khi ủ thịt được khoảng 10 ngày, người ta mở ra và cho vào đó một ít thảo dược. Nếu có khách quý, món thịt thối sẽ được lấy ra nấu chín cùng rêu suối, cơm nguội và ăn kèm với lá sung.

Bọ xít rừng

Món ăn thứ hai cũng rùng rợn mùi không kém so với thịt thối, đó là bọ xít. Có thể nhiều người đã từng thử qua các món ăn từ công trùng sẽ không quá ngạc nhiên khi nghe đến món ăn này. Tuy nhiên, đây không phải là món bọ xít thông thường mà là bọ xít rừng, hôi hơn nhiều so với bọ xít nhà thông thường.

Bọ xít rừng hiếm hơn nên giá cả đắt đỏ nhưng ăn lại ngon và bổ hơn. Bọ xít rừng còn có thể chữa được nhiều loại bệnh khác nhau. Bọ xít rừng không sống trên những cây nhãn khi cây đơm hoa giống bọ xít nhà mà sống rải rác ở khắp nơi, thậm chí chúng làm tổ ngay trong những hốc đá. Vì thế, tìm được chúng đã khó, bắt được chúng còn khó hơn và giá bọ xít rừng thuộc loại cao, khoảng 400.000đ/kg.

Bọ xít rừng được chế biến rất đơn giản, ngâm qua nước gạo đã pha ớt để khử bớt mùi. Sau đó đảo đều trên chảo lửa cùng lá chanh. Tuy vậy, mùi của bọ xít rừng vẫn rất hôi, nên người ta phải ăn kèm với một loại lá thơm đặc trưng của vùng Mường La là húng đá.

Nòng nọc

Khi được đưa lên mâm cơm, người lần đầu nhìn thấy món nòng nọc sẽ không khỏi sửng sốt, nổi da gà bởi nòng nọc không được lột da. Bát canh có đủ loại rau rừng, ếch con mới sinh chân co quắp ôm chặt cọng rau. Vì là ếch con (ếch sữa) nên thịt và mùi vị khá tanh.

Tuy nhiên, theo những người dân tộc Thái bản địa thì món "nòng nọc" là món ăn sạch sẽ và nhiều dinh dưỡng nhất. Phụ nữ Thái sau khi sinh thường được tẩm bổ bằng món "nòng nọc" này.

Thịt chuột núi

Đây là món cuối cùng trong tứ đại đặc sản của "kỳ quặc món" ở Mường La, món ăn được chế biến từ thịt của chuột núi. Thịt chuột núi không được chế biến như chuột đồng mà người miền xuôi hay làm.

Sau khi thui chuột trên than hồng cho da chuột vàng rộm, người ta mới mới đem mổ bỏ phần ruột, chỉ giữ lại lá gan. Tiếp đến, những gia vị cần thiết được chế biến rất tỉ mỉ từ rau mùi, rau răm, thảo dược, đậu xanh... được giã nhuyễn và nhồi vào phía trong con chuột.

Chuột được thui một lần nữa cho ra mỡ, sau đó mới đưa vào một nồi đất để đồ xôi, và người dân tộc Thái gọi đó là "xôi chuột". Món xôi này cũng giống như xôi chim, tuy có phần lạ nhưng rất ngon và không đem lại cảm giác ngấy.

Trong quan niệm của những người dân tộc Thái ở Mường La, trong một bữa tiệc tiếp đãi khách quý mà thiếu một trong tứ đại đặc sản của "kỳ quặc món" thì coi như chủ nhà có lỗi. Còn nếu khách vì bất kỳ lý do gì mà từ chối không ăn thì cũng coi như đã phụ lòng gia chủ. Việc chế biến những món ăn cầu kỳ này cũng thể hiện cho sự khéo léo, tài tình và một phong cách ẩm thực tinh tế của người dân tộc Thái.

Hoàng Ngọc

Tổng hợp